Polacy odkrywają nowe możliwości inwestowania swoich pieniędzy. Po latach marazmu coraz większą popularnością zaczęły się cieszyć fundusze inwestycyjne. Zwiększające się aktywa potwierdzają ich rosnącą rolę jako formy inwestycji. Najpopularniejsze są fundusze otwarte. Poza pewnymi przypadkami, w każdym momencie możemy wpłacić i wypłacić własne pieniądze.
Oprócz nich istnieją ponadto fundusze zamknięte. Mają znacznie bardziej liberalną politykę inwestycyjną - aktywa swoich klientów mogą lokować nie tylko w papiery wartościowe, ale również w instrumenty pochodne, waluty, wierzytelności, nieruchomości, udziały w spółkach z o.o. i wiele innych. Dzięki temu ich strategie oraz uzyskiwane wyniki znacząco mogą się różnić od strategii, jakie oferują fundusze otwarte. Drugą cechą charakterystyczną jest sposób ich dystrybucji. Fundusz zamknięty emituje określoną liczbę certyfikatów. Certyfikaty te można nabyć w ofercie pierwotnej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku ofert pierwotnych na rynku akcji. W ten sposób inwestor staje się uczestnikiem funduszu.
Wycofać się z inwestycji można albo zgłaszając certyfikaty do wykupienia, albo - jeśli fundusz jest notowany na giełdzie - sprzedać je na rynku wtórnym (giełdzie). W pierwszym przypadku trzeba to zrobić odpowiednio wcześnie, zgodnie z zapisami statutu funduszu. Niektóre fundusze wykupują certyfikaty raz na miesiąc lub co kwartał. Trzeba się z tym liczyć, przystępując do inwestycji. Należy również pamiętać, że - inaczej niż w przypadku funduszy otwartych - wycena funduszu zamkniętego może się pojawiać raz na miesiąc, a nawet raz na kwartał.
Zbycie certyfikatów na giełdzie również ma swoje ograniczenia. Spośród blisko 80 funduszy zamkniętych działających w Polsce, tylko 36 jest notowanych na GPW. Z tego obrót skupia się zaledwie na kilku z nich. W sierpniu 2007 r. do jakichkolwiek transakcji doszło w przypadku osiemnastu certyfikatów, ale tylko na sześciu łączna wartość transakcji przekroczyła milion złotych. W rzeczywistości codzienne transakcje oraz oferty kupna i sprzedaży mają miejsce tylko w kilku przypadkach. Najbardziej popularne fundusze to Investor FIZ, Investor BiR FIZ, Opera za 3 Grosze FIZ, Arka Nieruchomości FIZ oraz BPH FIZ Sektor Nieruchmości.
Warto również pamiętać, że ceny giełdowe certyfikatów inwestycyjnych mogą podlegać wahaniom, zaś cena na rynku wtórnym może różnić się znacznie od oficjalnej wyceny certyfikatu. Działa tu zwykłe prawo popytu i podaży. W niektórych przypadkach cena giełdowa może się różnić od oficjalnej wyceny nawet o kilkadziesiąt procent, jeśli inwestorzy z jakichś powodów uważają, że dane certyfikaty są atrakcyjne. Najczęściej jednak przy kolejnej oficjalnej wycenie ceny rynkowe wracają w jej pobliże.
Grzegorz Zalewski
ekspert DM Banku Ochrony Środowiska i twórca portalu futures.pl