Egzekucja zaległości podatkowych z wynagrodzenia za pracę jest jednym z dopuszczonych przepisami prawa środków przymusu. Często zdarza się, że dopiero po jej zastosowaniu dojdzie do wykonania obowiązku zapłaty podatku.
Podstawowe zasady
Zasadniczo kwestie te uregulowane zostały w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jeśli chodzi natomiast o egzekucję należności z wynagrodzenia za pracę, wspomniana ustawa odsyła w tym zakresie do przepisów kodeksu pracy.
Aby egzekucja administracyjna okazała się skuteczna, organ egzekucyjny zobowiązany jest do przesłania do zakładu pracy zobowiązanego podatnika zawiadomienia o zajęciu części jego wynagrodzenia. Trzeba pamiętać, że zajęta może zostać tylko ta część wypłat, która nie jest ustawowo zwolniona spod egzekucji. Wyegzekwowane kwoty zostaną potem zaliczone na pokrycie należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie oraz kosztami egzekucyjnymi. Dodatkowo organ egzekucyjny powinien dokonać zawiadomienia zobowiązanego o zajęciu wynagrodzenia za pracę z równoczesnym doręczeniem mu odpisu tytułu wykonawczego i odpisu wezwania przesłanego do pracodawcy.
Organ egzekucyjny zobowiązany jest także do wezwania pracodawcy, aby ten nie wypłacał zajętej części wynagrodzenia zobowiązanemu, lecz przekazał ją organowi egzekucyjnemu aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności pieniężnych. Zobowiązanemu natomiast nie wolno odbierać wynagrodzenia za pracę poza kwotą wolną od zajęcia ani rozporządzać w inny sposób.
Limity egzekucji
Na podstawie obowiązujących przepisów kodeksu pracy egzekucja administracyjna może objąć maksymalnie połowę wynagrodzenia za pracę po uprzednim odliczeniu składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Warto zaznaczyć jeszcze dodatkowo, że w przypadku zbiegu z egzekucją świadczeń alimentacyjnych potrącenia nie mogą przekroczyć 3/5 wynagrodzenia. Trzeba też pamiętać, że jako wynagrodzenie za pracę traktowane są także należności wynikające z umów cywilnoprawnych, np. umów zlecenia bądź umów o dzieło.
Co do zasady, zajęcie wynagrodzenia za pracę następuje z chwilą doręczenia zakładowi pracy zawiadomienia o zajęciu.
Skutki nieprzekazywania
W sytuacjach, w których pracodawca uchyla się od przekazania zajętej wierzytelności albo części wierzytelności organowi egzekucyjnemu, zajęta wierzytelność albo część wierzytelności może być ściągnięta od dłużnika w trybie egzekucji administracyjnej. Podstawą wystawienia tytułu wykonawczego będzie w takim przypadku postanowienie. Ponadto trzeba zaznaczyć, że pracodawca taki będzie odpowiadał za wyrządzone wierzycielowi szkody na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Prawo przewiduje w takim przypadku możliwość pociągnięcia dłużnika do odpowiedzialności odszkodowawczej. Poza tym możliwe jest także nałożenie na pracodawcę kar pieniężnych.
Ważne!
Kwoty nieprzekraczające wysokości najniższego wynagrodzenia nie podlegają egzekucji administracyjnej
KRZYSZTOF KOŚLICKI
krzysztof.koslicki@infor.pl
Podstawa prawna
l Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.).
l Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).