PILNE: Rewolucja w orzekaniu o niepełnosprawności – te zmiany właśnie weszły w życie!

REKLAMA
REKLAMA
Od 11 czerwca 2025 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące orzekania o niepełnosprawności. Zmiany wprowadzone rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mają na celu uproszczenie procedur i ograniczenie konieczności częstego odnawiania orzeczeń. Choć część środowisk przyjęła je z ulgą, nie brakuje głosów krytyki i obaw o ich praktyczne skutki.
Co się zmieniło?
Od 2025 roku obowiązują nowe, bardziej elastyczne przepisy dotyczące wydawania orzeczeń o niepełnosprawności dla dzieci i dorosłych. Zmiany mają na celu uproszczenie procedur, wydłużenie okresów ważności orzeczeń oraz uwzględnienie specyfiki rzadkich chorób. Nowe regulacje zostały już wdrożone i mają realny wpływ na sytuację tysięcy rodzin w Polsce.
REKLAMA
Najważniejsze zmiany dla dzieci:
- Minimalny okres ważności orzeczenia to teraz 3 lata.
- Dzieci z rzadkimi chorobami genetycznymi (np. zespół Downa) mogą otrzymać orzeczenie aż do ukończenia 16. roku życia.
- Wprowadzono katalog 208 rzadkich chorób, które uprawniają do dłuższych okresów ważności orzeczeń. Pęłna lista dostęna jest pod adresem https://dziennikustaw.gov.pl/D2025000068201.pdf
Dla dorosłych:
- Osoby z rzadkimi chorobami mogą otrzymać orzeczenie na minimum 7 lat, a w niektórych przypadkach – na stałe, jeśli stan zdrowia na to pozwala.
- Zmodyfikowano kryteria określania stopnia niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny).
Głosy krytyki
Chodzi o kontrowersje wokół nowych zasad przyznawania orzeczeń o niepełnosprawności, które – mimo że formalnie mają ułatwiać życie osobom z trwałymi schorzeniami – w praktyce mogą prowadzić do utraty części świadczeń lub trudniejszego dostępu do wsparcia.
Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami wskazują m.in. na:
- niejasne kryteria oceny, szczególnie przy orzekaniu o potrzebie stałej opieki lub specjalnych świadczeń (np. świadczenia pielęgnacyjnego),
- brak przejrzystych procedur, które pozwalałyby przewidzieć decyzję komisji,
- obawy o utratę uprawnień w przypadku osób, które dotąd otrzymywały orzeczenia na podstawie starego systemu, a teraz muszą poddać się nowej ocenie,
- niedostateczne konsultacje społeczne – wiele rodzin i organizacji nie miało możliwości wypowiedzenia się na etapie prac legislacyjnych.
Niektóre organizacje sygnalizują też, że mimo katalogu 208 rzadkich chorób, część dzieci i dorosłych z równie poważnymi, lecz mniej popularnymi schorzeniami, może zostać pominięta w nowych zasadach.
Świadczenia i wsparcie
REKLAMA
Nowe przepisy przewidują również gwarancję dostępu do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 3287 zł miesięcznie dla opiekunów dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności. Warunkiem otrzymania wsparcia jest jednak spełnienie konkretnych kryteriów. Świadczenie przysługuje tylko w przypadku rezygnacji z pracy zawodowej lub jej niepodjęcia z powodu konieczności sprawowania stałej opieki nad dzieckiem.
W praktyce oznacza to, że wielu rodziców, najczęściej matek, rezygnuje z aktywności zawodowej, by zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie. Krytycy obecnych rozwiązań zwracają uwagę, że świadczenie nie uwzględnia kosztów rehabilitacji, sprzętu medycznego czy dostosowania mieszkania, a jego wysokość od lat nie rośnie w takim tempie jak inflacja i wydatki rodzin.
Co ważne, nowe przepisy mają ułatwić dostęp do świadczenia poprzez powiązanie go bezpośrednio z orzeczeniem o niepełnosprawności, bez konieczności przechodzenia dodatkowych procedur. W przypadku utrzymania orzeczenia do 16. roku życia, wsparcie finansowe również będzie przyznawane na ten okres, bez konieczności corocznego odnawiania wniosku.
Wprowadzenie nowych zasad to dopiero początek. Eksperci apelują o monitorowanie ich wdrażania i szybkie reagowanie na ewentualne problemy. Kluczowe będzie również szkolenie zespołów orzeczniczych i zapewnienie jednolitości interpretacji przepisów w całym kraju.
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA