Każdy polski podatnik, uzyskujący dochód z odsetek bankowych, powinien rozliczyć go w polskim urzędzie skarbowym. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy inwestujemy pieniądze w zagranicznych bankach w celach zarobkowych, jak i przy otrzymywaniu odsetek od posiadanych na zagranicznym koncie środków, np. wpłacanej przez pracodawcę pensji. Oznacza to, że problemy z krajowym fiskusem mogą mieć wszystkie osoby pracujące legalnie za granicą.
Praktycznie zawsze jednym z warunków zatrudnienia poza krajem jest założenie konta z siedzibą w kraju, w którym się pracuje. Zagraniczny szef przesyła wypłatę na takie konto. Jest ono oprocentowane, a więc podatnik otrzymuje odsetki od posiadanych na koncie środków. Odsetki to dochód podlegający opodatkowaniu zarówno w kraju wypłaty (zazwyczaj), jak i w Polsce. Co z takim dochodem zrobić?
Podatnik, będący rezydentem podatkowym w Polsce, powinien uzyskany dochód z odsetek wykazać w polskim PIT i opodatkować go 19-proc. stawką podatkową. Od podatku płaconego w Polsce można odliczyć podatek zapłacony od tych odsetek za granicą.
Ci, którzy nie rozliczyli się z odsetek w Polsce, powiedzą: przecież dano nam abolicję podatkową. Rzeczywiście, to prawda. Jest jednak jedno ale... abolicja nie obejmuje dochodów z odsetek. To z kolei oznacza, że polscy emigranci znów mogą mieć dług wobec polskiego fiskusa, który trzeba zapłacić wraz z należnymi odsetkami. Dodatkowo mogą dojść kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego.
Zasady są jednakowe
W przypadku polskich rezydentów czasowo pracujących za granicą i uzyskujących dochody z tytułu odsetek od lokat bankowych obowiązują takie same zasady opodatkowania jak te, które dotyczą odsetek od zagranicznych lokat bankowych otrzymywanych przez osoby zamieszkałe w Polsce. Doktor Janusz Fiszer, partner w Kancelarii Prawnej White & Case i docent UW, tłumaczy w rozmowie z nami, że dochody te podlegają opodatkowaniu zarówno w państwie, na terytorium którego zostały uzyskane, jak i w Polsce.
Generalnie dochodów z tego tytułu nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych. Dochody te podlegają opodatkowaniu zryczałtowanemu - tj. bez uwzględnienia ewentualnych kosztów ich uzyskania - podatkowi w wysokości 19 proc. Przy czym od zryczałtowanego podatku obliczonego od uzyskanych dochodów odlicza się kwotę odpowiadającą podatkowi zapłaconemu (zazwyczaj pobranemu przez zagranicznego płatnika odsetek) już za granicą. Z tym jednak, że z istotnym ograniczeniem - odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych dochodów przy zastosowaniu stawki 19 proc.
- Oznacza to w praktyce, że odliczyć można maksymalnie 19 proc. kwoty dochodu z tytułu odsetek. Jeżeli zagraniczny podatek był niższy - odliczyć można go w całości, lecz jeżeli zagraniczny podatek był wyższy - nadwyżki ponad 19 proc. nie można odliczyć. W przypadku gdy zagraniczny podatek był obliczony i pobrany według stawki niższej niż 19 proc. - będzie trzeba dopłacić polskiemu fiskusowi obliczoną różnicę - podkreśla dr Janusz Fiszer.
Ważna rezydencja
Z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, należy zapłacić zryczałtowany 19-proc. podatek. Omawiając zasady rozliczenia odsetek, trzeba rozważyć dwa scenariusze. Po pierwsze, odsetki z zagranicznego konta może otrzymywać Polak, który przestał w Polsce podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na skutek zmiany rezydencji podatkowej. Zdaniem Michała Zdyba, eksperta podatkowego, taka osoba, jeżeli w ogóle nie uzyskuje dochodów ze źródeł położonych w Polsce, nie ma żadnych obowiązków wobec polskiego fiskusa.
- Jeżeli dochody z polskich źródeł występują, należy je dla celów podatkowych wykazać oraz opodatkować w Polsce. W żadnym jednak wypadku taka sytuacja nie daje prawa polskiemu fiskusowi do opodatkowania odsetek uzyskanych przez taką osobę z tytułu posiadania środków pieniężnych na zagranicznym koncie. Osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania w Polsce podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP - tłumaczy Michał Zdyb.
Druga sytuacja będzie mieć miejsce, gdy Polak pomimo wyjazdu za granicę nie wyzbył się polskiej rezydencji podatkowej, co oznacza, że nadal podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (na potrzeby ustawy abolicyjnej resort finansów szacował, że rezydencje zmieniło około 30 proc. emigrantów zarobkowych).
W takiej sytuacji - jak podkreśla Michał Zdyb - odsetki z zagranicznego konta będą podlegać opodatkowaniu w Polsce. Przy czym, jak wskazuje art. 30a ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), osoby fizyczne podlegające w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, uzyskujące poza granicami RP przychody (dochody) z tytułu odsetek zgromadzonych na zagranicznym koncie bankowym, odliczają kwotę równą podatkowi zapłaconemu za granicą.
- Takie odliczenie nie może jednak przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19-proc. - zaznacza nasz rozmówca.
Możliwa obniżka stawki
Odsetki uzyskiwane poza granicami Polski przez osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce są zasadniczo tu opodatkowane. Katarzyna Rzeżnicka, doradca podatkowy, starszy konsultant w PricewaterhouseCoopers, zwraca uwagę, że umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania podpisane przez Polskę zawierają z reguły postanowienia, na mocy których w państwie, w którym odsetki są uzyskiwane, może zostać pobrany tzw. podatek u źródła. Podatek ten nie może przekroczyć określonej kwoty (zazwyczaj 5 lub 10 proc. kwoty odsetek).
- Polscy rezydenci podatkowi, którzy uzyskali odsetki w innych państwach, są zobowiązani do wykazania tych przychodów w polskim zeznaniu podatkowym i do zapłaty należnego w Polsce podatku. Podatek oblicza się według zryczałtowanej stawki podatkowej w wysokości 19 proc. Od kwoty podatku zapłaconego w Polsce odlicza się przeliczony na złote podatek zapłacony za granicą (do kwoty limitu podatku określonego we właściwej umowie) - mówi Katarzyna Rzeżnicka.
Wskazuje też, że podatek należny od zagranicznych odsetek wykazywany jest w polskiej deklaracji podatkowej (PIT-36, ewentualnie PIT-38), którą składa się w terminie do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego.
- Warto zwrócić uwagę, że abolicja podatkowa, która obowiązuje od 6 sierpnia, nie będzie obejmowała dochodów z odsetek uzyskanych za granicą - ostrzega Katarzyna Rzeżnicka.
Zeznanie roczne
Również Justyna Bauta-Szostak, radca prawny i doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, tłumaczy, że odsetki i inne przychody od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku (lub w innych formach oszczędzania) otrzymywane przez polskich podatników nieprowadzących działalności gospodarczej podlegają opodatkowaniu 19-proc. zryczałtowanym PIT. Jeśli odsetki otrzymywane są z zagranicy, gdzie podlegały również opodatkowaniu w chwili wypłaty (tzw. podatkiem u źródła), od podatku polskiego można odliczyć kwotę podatku zapłaconego od tych odsetek za granicą.
- Te ogólne zasady mogą być odpowiednio modyfikowane przez umowę dotyczącą unikania podwójnego opodatkowania lub dyrektywę unijną w sprawie opodatkowania przychodów z oszczędności, jaka może mieć zastosowanie w danej sprawie. Odsetki z zagranicy wykazywane są w zeznaniu rocznym i podatek należy wpłacić w terminie złożenia zeznania rocznego - podsumowuje Justyna Bauta-Szostak.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rozliczenie dochodów z odsetek zagranicznych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Wojciech Górski
Resort finansów, którym kieruje Jacek Rostowski, zapomniał przy tworzeniu ustawy abolicyjnej uwzględnić w niej dochody z odsetek
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl