Leksykon wyborczy

Bierne prawo wyborcze to prawo obywatela polskiego do kandydowania na posła lub senatora w wyborach parlamentarnych. Zgodnie z art. 99 konstytucji, wybranym do Sejmu może być obywatel polski posiadający czynne prawo wyborcze, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 21 lat. Granica wieku kandydatów na senatorów jest wyższa i wynosi 30 lat. Prawo zgłaszania kandydatów przysługuje partiom politycznym i wyborcom. W tym celu tworzą oni komitety wyborcze. Komitet wyborczy mogą utworzyć obywatele mający prawo wybierania, w liczbie co najmniej 15. W tym celu muszą złożyć pisemne oświadczenie o utworzeniu komitetu, z podaniem swoich imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz numerów ewidencyjnych PESEL.

 

Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym. Nie można równocześnie kandydować i do Sejmu i do Senatu. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne, które jest podawane do publicznej wiadomości. Prawdziwość tych oświadczeń jest weryfikowana po wyborach - orzeczenie sądu o złożeniu fałszywego oświadczenia powoduje wygaśnięcie mandatu. Każde zgłoszenie kandydatury na posła musi być poparte podpisami co najmniej 5 tys. wyborców stale zamieszkałych w danym województwie, natomiast w przypadku kandydowania na senatora podpisów wyborców musi być przynajmniej 3 tys. Kandydatów rejestruje okręgowa komisja wyborcza, a w razie odmowy rejestracji rozstrzygnięcie należy do Państwowej Komisji Wyborczej.

W czasie prac Sejmu, którego kadencja właśnie się kończy, pojawiły się dwa projekty zmian konstytucji autorstwa PO i PiS, których celem miało być zakazanie kandydowania do parlamentu osobom skazanym. Sejm nie zakończył jednak prac legislacyjnych nad tymi projektami. Gdyby to się udało, w zbliżających się wyborach parlamentarnych posłem i senatorem nie mogłaby zostać wybrana osoba karana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego oraz osoba, wobec której wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.

Bierne prawo wyborcze w Polsce, oprócz możliwości bycia wybranym do obu izb parlamentu, obejmuje także prawo kandydowania między innymi do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. W tym przypadku obywatel polski startujący w wyborach musi mieć ukończone 18 lat. Natomiast osoba, która chce zostać wybrana na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nie może być w wieku poniżej 25 lat. Z kolei kandydaci do Parlamentu Europejskiego muszą mieć co najmniej 21 lat. Najwyższy cenzus wiekowy w Polsce obowiązuje przy wyborach na prezydenta Rzeczpospolitej - w tym przypadku kandydat musi mieć ukończone 35 lat.

PODSUMOWANIE

wymogi dla kandydatów do parlamentu wiek 21 lat

do Sejmu 30 lat

do Senatu poparcie 5 tys. wyborców

do Sejmu 3 tys. wyborców do Senatu

Podstawa prawna

- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483)

- Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 12 kwietnia 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 46, poz. 499)

OPINIA

RYSZARD PIOTROWSKI

konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego

Na gruncie obowiązujących przepisów kandydować do Sejmu lub Senatu może osoba, która została prawomocnym wyrokiem skazana za przestępstwo. Jedyny wyjątek to sytuacja, gdy sąd karny wydając wyrok orzekł także pozbawienie praw publicznych. Konstytucja bowiem odbiera bierne prawo wyborcze osobom, które zostały pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu. Propozycje zmiany konstytucji w taki sposób, aby skazani za jakiekolwiek przestępstwo nie mogli kandydować do parlamentu, są ważne i zobowiązują te partie, które ją zgłaszały i popierały. Podczas wyborów powinny one postąpić zgodnie z deklarowanym przekonaniem i nie dopuścić do tego, aby z ich list wyborczych startowali przestępcy.

 
Infor.pl
Milion szans na życie dzięki dawcom krwi. Polska świętuje Światowy Dzień Krwiodawcy
14 cze 2025

Ponad 651 tysięcy honorowych dawców, 1,5 miliona donacji krwi i 1,6 miliona przetoczeń – to bilans, którym Polska może się pochwalić z okazji Światowego Dnia Krwiodawcy. Ministerstwo Zdrowia opublikowało dane i podziękowało wszystkim, którzy bezinteresownie oddają krew, ratując ludzkie życie.

Najnowszy sondaż partyjny: Wyrównany wyścig KO i PiS, Konfederacja trzecią siłą
14 cze 2025

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się w najbliższą niedzielę, na Koalicję Obywatelską oraz Prawo i Sprawiedliwość zagłosowałoby po 28,8 proc. wyborców – wynika z sondażu przeprowadzonego przez pracownię Opinia24. To pokazuje, że rywalizacja między tymi ugrupowaniami nadal pozostaje niezwykle zacięta.

Waloryzacja emerytur 2026: Rząd zaproponował co najmniej 4,9 proc.
14 cze 2025

Rząd ogłosił propozycję dotyczącą waloryzacji emerytur i rent w 2026 roku. Jak przekazała w czwartek kancelaria premiera, świadczenia mają wzrosnąć o co najmniej 4,9 proc., co przełoży się na wyższe wypłaty dla milionów emerytów i rencistów w Polsce.

Pełnopłatny urlop na opiekę nad chorym psem – to się naprawdę dzieje [przełomowy wyrok sądu]
14 cze 2025

W aktualnie obowiązujących przepisach kodeksu pracy nie zostało przewidziane zwolnienie od pracy czy urlop, celem sprawowania opieki nad chorym pupilem, nawet jeżeli – ze względu na jego stan zdrowia – wymagałby on całodobowej obecności opiekuna. Okazuje się jednak, że w pewnych okolicznościach – jeżeli właściciel psa, celem sprawowania nad nim opieki, skorzystał z urlopu bezpłatnego – możliwe jest odzyskanie przez niego równowartości 100 proc. utraconego przez niego, z powyższego powodu, wynagrodzenia. Orzekł o tym Sąd Rejonowy w Płońsku.

Blisko 5 tysięcy złotych dla każdego. Staż pracy nie ma znaczenia. Wielka zmiana w przepisach. Pracodawca musi pieniądze wypłacić
14 cze 2025

Czy do dużo czy to mało? 4806 zł brutto ma wynieść od stycznia przyszłego roku płaca minimalna. Takiej stawki chce rząd. To znacznie mniej niż wcześniejsza propozycja resortu pracy i polityki społecznej, który optował za stawką 5020 złotych brutto. Ministerstwo przebiło nawet związkowców żądających 5015 złotych. Czy to już nieaktualne? Najnowsza propozycja rządu nie zadowala nikogo. Dla pracowników to ledwie 140 zł więcej w stosunku do wynagrodzenia obowiązującego obecnie. Dla przedsiębiorców to za dużo. Narzekają też związkowcy.

Rząd potwierdza: Opiekun osoby niepełnosprawnej bez odsetek od świadczenia pielęgnacyjnego. Zwrot. Świadczenie wspierające [stopień znaczny]
13 cze 2025

Panie redaktorze! Dlaczego nikt nie pisze i o tym się nie mówi o odsetkach, które trzeba było zapłacić za te miesiące które pobierało się świadczenie pielęgnacyjne i które trzeba było zwrócić do MOPS.

Czy 15.06.2025 r. jest niedziela handlowa, handel bez zakazu, zakupy w Lidlu i Biedronce, w galeriach, wszystkie sklepy otwarte czy tylko Żabka
14 cze 2025

Czas zaplanować weekend. Jeśli w planach duże zakupy, to trzeba ustalić czy koniecznie muszą być dziś, w sobotę 14.06.2025 albo dopiero w poniedziałek, bo niedziela jest z zakazem handlu. A może jednak nie - i jutrzejsza niedziela jest handlowa?

Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników
13 cze 2025

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Zasiłek pielęgnacyjny z MOPS, dodatek z ZUS i termin na wniosek [Wyrok NSA]
13 cze 2025

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż 3-miesięczny termin na złożenie wniosku o zasiłek pielęgnacyjny nie ulega zawieszeniu na czas przysługiwania osobie niepełnosprawnej innego, konkurencyjnego świadczenia. W tym przypadku chodziło o dodatek pielęgnacyjny.

pokaż więcej
Proszę czekać...