Leksykon wyborczy

Bierne prawo wyborcze to prawo obywatela polskiego do kandydowania na posła lub senatora w wyborach parlamentarnych. Zgodnie z art. 99 konstytucji, wybranym do Sejmu może być obywatel polski posiadający czynne prawo wyborcze, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 21 lat. Granica wieku kandydatów na senatorów jest wyższa i wynosi 30 lat. Prawo zgłaszania kandydatów przysługuje partiom politycznym i wyborcom. W tym celu tworzą oni komitety wyborcze. Komitet wyborczy mogą utworzyć obywatele mający prawo wybierania, w liczbie co najmniej 15. W tym celu muszą złożyć pisemne oświadczenie o utworzeniu komitetu, z podaniem swoich imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz numerów ewidencyjnych PESEL.

 

Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym. Nie można równocześnie kandydować i do Sejmu i do Senatu. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne, które jest podawane do publicznej wiadomości. Prawdziwość tych oświadczeń jest weryfikowana po wyborach - orzeczenie sądu o złożeniu fałszywego oświadczenia powoduje wygaśnięcie mandatu. Każde zgłoszenie kandydatury na posła musi być poparte podpisami co najmniej 5 tys. wyborców stale zamieszkałych w danym województwie, natomiast w przypadku kandydowania na senatora podpisów wyborców musi być przynajmniej 3 tys. Kandydatów rejestruje okręgowa komisja wyborcza, a w razie odmowy rejestracji rozstrzygnięcie należy do Państwowej Komisji Wyborczej.

W czasie prac Sejmu, którego kadencja właśnie się kończy, pojawiły się dwa projekty zmian konstytucji autorstwa PO i PiS, których celem miało być zakazanie kandydowania do parlamentu osobom skazanym. Sejm nie zakończył jednak prac legislacyjnych nad tymi projektami. Gdyby to się udało, w zbliżających się wyborach parlamentarnych posłem i senatorem nie mogłaby zostać wybrana osoba karana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego oraz osoba, wobec której wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.

Bierne prawo wyborcze w Polsce, oprócz możliwości bycia wybranym do obu izb parlamentu, obejmuje także prawo kandydowania między innymi do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. W tym przypadku obywatel polski startujący w wyborach musi mieć ukończone 18 lat. Natomiast osoba, która chce zostać wybrana na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nie może być w wieku poniżej 25 lat. Z kolei kandydaci do Parlamentu Europejskiego muszą mieć co najmniej 21 lat. Najwyższy cenzus wiekowy w Polsce obowiązuje przy wyborach na prezydenta Rzeczpospolitej - w tym przypadku kandydat musi mieć ukończone 35 lat.

PODSUMOWANIE

wymogi dla kandydatów do parlamentu wiek 21 lat

do Sejmu 30 lat

do Senatu poparcie 5 tys. wyborców

do Sejmu 3 tys. wyborców do Senatu

Podstawa prawna

- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483)

- Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 12 kwietnia 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 46, poz. 499)

OPINIA

RYSZARD PIOTROWSKI

konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego

Na gruncie obowiązujących przepisów kandydować do Sejmu lub Senatu może osoba, która została prawomocnym wyrokiem skazana za przestępstwo. Jedyny wyjątek to sytuacja, gdy sąd karny wydając wyrok orzekł także pozbawienie praw publicznych. Konstytucja bowiem odbiera bierne prawo wyborcze osobom, które zostały pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu. Propozycje zmiany konstytucji w taki sposób, aby skazani za jakiekolwiek przestępstwo nie mogli kandydować do parlamentu, są ważne i zobowiązują te partie, które ją zgłaszały i popierały. Podczas wyborów powinny one postąpić zgodnie z deklarowanym przekonaniem i nie dopuścić do tego, aby z ich list wyborczych startowali przestępcy.

 
Infor.pl
Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat
12 cze 2025

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia
12 cze 2025

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

OC dla rowerzystów – konieczność czy ograniczanie wolności? Polacy podzieleni
12 cze 2025

Czy rowerzyści powinni mieć obowiązkowe OC? Wraz ze wzrostem liczby jednośladów na drogach, temat ten wraca jak bumerang i dzieli opinię publiczną. Najnowsze badanie Rankomat.pl pokazuje, że Polacy są niemal równo podzieleni – nie brakuje zarówno zwolenników bezpieczeństwa, jak i obrońców niezależności.

Czy konto firmowe jest obowiązkowe?
12 cze 2025

Przy założeniu firmy musisz dopełnić wielu formalności. O ile wybór nazwy przedsiębiorstwa, wskazanie adresu jego siedziby, czy wskazanie właściwego PKD są obligatoryjne, o tyle otworzenie rachunku firmowego niekoniecznie. Jednak dużo zależy przy tym od tego, jaka forma działalności jest prowadzona, jakie transakcje są wykonywane i wreszcie, czy chce ona korzystać z mechanizmu split payment.

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]
12 cze 2025

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!
12 cze 2025

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?
12 cze 2025

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.
12 cze 2025

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?
12 cze 2025

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej
12 cze 2025

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

pokaż więcej
Proszę czekać...