Sądy konsumenckie rozstrzygają spory między konsumentami a przedsiębiorcami wynikające z zawieranych między nimi umów. Nie mogą jedynie zajmować się sporami dotyczącymi energii, banków, działalności bankowej, ubezpieczeniowej, pocztowej, telekomunikacyjnej, pośrednictwa finansowego, informatycznej, edukacyjnej oraz w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej.
Wartość przedmiotu sporu nie może przekroczyć 10 tys. zł.
Aby sąd konsumencki mógł rozstrzygnąć sprawę, muszą na to wyrazić zgodę obie strony: konsument i przedsiębiorca. Nie wystarczy więc, że konsument wniesie pozew, przedsiębiorca musi się poddać jurysdykcji tego sądu. Jednakże przedsiębiorcy odmawiają poddania się jurysdykcji sądu konsumenckiego. Tylko przez 10 miesięcy 2007 r. nie wyraziło zgody 757 przedsiębiorców (dotyczyło to 36 proc. wniosków).
Trzeba złożyć wniosek
Wniosek o rozpoznanie sporu może złożyć konsument, przedsiębiorca i organizacja konsumencka. W sądach dostępne są gotowe formularze, które trzeba wypełnić.
Oprócz wpisania danych powoda i pozwanego wystarczy zaznaczyć właściwy przedmiot sporu spośród 13 wyszczególnionych pozycji. Spór może się toczyć o: niedostarczenie produktu, brak świadczenia usługi, zwłokę w dostarczeniu produktu lub w świadczeniu usługi, wadliwość produktu, nienależytą jakość usługi, odmowę sprzedaży lub wykonania usługi, nieuzasadniony wzrost ceny, brak lub niepełną informację na temat produktu lub usługi. Przedmiotem sporu mogą być dodatkowe opłaty nieznane przy zawarciu umowy, a także produkty niezamówione bądź niezgodnie z zamówieniem lub usługi niezamówione. Oprócz tego strona może wpisać również inne żądanie.
Strona, która składa wniosek, musi w nim określić wartość przedmiotu sporu i wskazać żądanie. Na przykład żądać naprawy produktu lub należytego wykonania usługi, wymiany produktu, odstąpienia od umowy, informacji na temat produktu lub usługi, wypłaty odszkodowania, zwrotu pierwszej raty lub innych dokonanych wpłat, obniżenia ceny, dostawy produktu lub świadczenia usługi.
Do formularza warto dołączyć po jednej kopii, np. paragonu, umowy, potwierdzenia odbioru.
Sąd konsumencki doręcza odpis wniosku stronie przeciwnej, która w ciągu tygodnia składa odpowiedź na wniosek oraz oświadczenie o wyrażeniu zgody na rozpoznanie sprawy.
Po bezskutecznym upływie tego terminu, albo gdy pozwany nie wyrazi zgody na sąd polubowny, sprawa nie będzie rozstrzygana, a sąd zwróci wniosek wnioskodawcy.
Rozprawa jawna
Rozprawa jest jawna i odbywa się bez względu na obecność stron.
Superarbiter przewodniczy rozprawie. Oprócz niego sąd składa się jeszcze z dwóch arbitrów z listy stałych arbitrów sądu. Superarbiter dąży do pojednania stron i ugody. Gdy do ugody nie dochodzi, to sąd wydaje wyrok, najpóźniej w ciągu trzech dni od zakończenia rozprawy. Rozstrzyga w nim o żądaniach stron i przytacza motywy, którymi kierował się przy orzekaniu. W ciągu 14 dni od wydania wyroku sąd doręcza jego obu stronom.
Po wpłynięciu wniosku przewodniczący sądu konsumenckiego dokonuje jego wstępnego badania.
Jeżeli wniosek nie dotyczy sporu, który może być rozpatrywany przez sąd konsumencki, tj. o prawa majątkowe wynikające z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług, wówczas przewodniczący pozostawia wniosek bez rozpatrzenia.
Zaskarżenie wyroku
Od wyroku sądu konsumenckiego nie przysługuje odwołanie. Strona może domagać się uchylenia wyroku przez sąd powszechny, gdy nie było zapisu na sąd polubowny albo był nieważny, strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw, nie był zachowany tryb postępowania, rozstrzygnięcie jest niezrozumiałe albo zawiera sprzeczności bądź zachodzą przyczyny, które stanowią podstawę skargi o wznowienie postępowania.
ZŁOŻENIE WNIOSKU
Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o rozpatrzenie sporu przez sąd konsumencki:
• konsument - osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (np. klient poszedł do sklepu RTV i zakupił telewizor do celów prywatnych, w tym przypadku nabywca towaru jest konsumentem).
• przedsiębiorca - podmiot, który zawodowo, we własnym imieniu podejmuje działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową.
Od wniosku o rozpatrzenie sprawy przez sąd konsumencki nie jest pobierana żadna opłata, jednak podjęcie przez sąd konsumencki czynności jest połączone z wydatkami (dopuszczenie w postaci opinii rzeczoznawcy), sąd pobiera zaliczkę na pokrycie wydatków od strony, która wnosiła o podjęcie tej czynności. Gdy obie strony sporu (przedsiębiorca i konsument) domagają się przeprowadzenie czynności lub sąd dopuści te czynności z urzędu, strony ponoszą koszty w równych bądź innym stosunku.
Ważne!
Tekst regulaminu działania stałych polubownych sądów konsumenckich powinien znajdować się w siedzibie wojewódzkiego inspektoratu Inspekcji Handlowej w miejscu ogólnodostępnym dla zainteresowanych.
WYROK SĄDU KONSUMENCKIEGO POWINIEN ZAWIERAĆ:
• oznaczenie sądu, superarbitra, arbitrów i protokolanta
• datę i miejsce wydania wyroku
• oznaczenie stron
• oznaczenie przedmiotu sprawy
• rozstrzygnięcie o żądaniach stron
• przytoczenie motywów, którymi kierował się sąd przy wydaniu wyroku
• podpisy superarbitra i arbitrów.
PROCEDURY PRZED SĄDEM
W przypadku braków formalnych wniosku (np. niedokładnego oznaczenia stron lub przedmiotu sporu), przewodniczący wzywa stronę, która wniosła ten wniosek, aby pod rygorem zwrócenia wniosku, do uzupełnienia go w terminie tygodniowym. Po bezskutecznym upływie terminu sąd zwraca wniosek wnioskodawcy.
Jeżeli w wyniku wstępnego badania wniosku okaże się, że sprawie można nadać bieg przewodniczący doręcza odpis wniosku stronie przeciwnej i wzywa ją, aby w terminie tygodnia od dnia doręczenia wezwania złożyła na piśmie odpowiedź na wniosek wraz z oświadczeniem, że zgadza się na rozstrzygnięcie sporu przez sąd konsumencki.
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
malgorzata.piasecka@infor.pl