Umowa o dzieło, jeśli nie jest zawarta z podmiotem będącym jednocześnie dla wykonującego dzieło pracodawcą, nie powoduje obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Katalog osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym zawierają przepisy art. 66 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.). Wśród wymienionych tam tytułów nie ma, niestety, umów o dzieło.
Osobom, wykonującym pracę na podstawie takiej umowy, pozostaje więc ubezpieczenie się jako członek rodziny lub przystąpienie do ubezpieczenia zdrowotnego na własny wniosek (ubezpieczenie dobrowolne).
Do członków rodziny ustawa zdrowotna zalicza:
- dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku,
- małżonka,
- wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Jeżeli ktoś nie posiada „swojego” tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego, powinien być zgłoszony do tego ubezpieczenia jako członek rodziny ubezpieczonego. Jeżeli natomiast nie jest to możliwe, np. dana osoba nie ma takiego członka rodziny, który mógłby zgłosić ją do ubezpieczenia zdrowotnego, albo dana osoba nie spełnia ww. warunków, np. dziecko ukończyło 30 lat, pozostaje przystąpienie do ubezpieczenia zdrowotnego na zasadzie dobrowolności (art. 68 ustawy zdrowotnej).
Osoba nieobjęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym może ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Objęcie tym ubezpieczeniem następuje na podstawie umowy zawartej z Funduszem i jest uzależnione od wniesienia opłaty na rachunek Funduszu Zdrowia.
Okres, przez jaki dana osoba nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, ma wpływ na wysokość opłaty. Poza opłatą osoba objęta dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym co miesiąc musi sama opłacać składkę na to ubezpieczenie. Podstawę wymiaru tej składki stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu z poprzedniego kwartału w sektorze przedsiębiorstw wraz z wypłatami z zysku.
Odpowiedziała Barbara Zabieglińska