Wypowiedzenie umowy jest oświadczeniem woli zmierzającym do ustania więzi prawnej, jaką jest stosunek pracy. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego oświadczenie woli jest złożone drugiej stronie wówczas, gdy mogła ona zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Nie jest zatem istotne, czy dana osoba przeczytała kierowane do niej pismo, ważne jest to, że taką możliwość miała.
Pismo wypowiadające umowę można doręczyć osobiście lub za pośrednictwem poczty. Jednak podczas korzystania z usług pocztowych należy zwrócić uwagę, że nie liczy się w tym wypadku data stempla pocztowego, a data otrzymania pisma przez adresata. Ma to dość istotne znaczenie, biorąc pod uwagę problemy z doręczaniem tradycyjnej poczty przez urzędy pocztowe.
Przykład
Pracownik, przebywający do końca lipca na urlopie bezpłatnym, wysłał listem poleconym pismo rozwiązujące umowę o pracę za 3-miesięcznym wypowiedzeniem w pierwszym tygodniu kwietnia, przekonany, że pracodawca w kwietniu pismo to otrzyma. Umowa o pracę uległaby wówczas rozwiązaniu z ostatnim dniem lipca. Przesyłka dotarła jednak do adresata dopiero na początku maja, skutkiem czego umowa ulegnie rozwiązaniu dopiero z ostatnim dniem sierpnia.
Zarówno pracownik, jak i pracodawca już po wysłaniu lub doręczeniu wypowiedzenia mogą dojść do wniosku, że ich decyzja została podjęta zbyt pochopnie i zechcą wycofać się ze swojego oświadczenia.
Skuteczność wycofania wypowiedzenia uzależniona jest przede wszystkim od tego, czy samo wypowiedzenie już zostało drugiej stronie doręczone, czy też jeszcze do niej nie dotarło (np. wysłane listem poleconym lub kurierem).
Wypowiedzenie wysłane
W sytuacji gdy wypowiedzenie umowy zostało wysłane, ale jeszcze do drugiej strony nie dotarło, odwołać je można drugim oświadczeniem woli. Z treści tego drugiego oświadczenia wyraźnie musi wynikać, że strona, która złożyła wypowiedzenie umowy, wycofuje się z niego.
Jednak takie jednostronne wycofanie się z wypowiedzenia jest możliwe tylko wówczas, gdy dotarło ono do drugiej strony:
• przed pismem wypowiadającym umowę lub
• równocześnie z wypowiedzeniem.
Przykłady
Pracodawca wysłał pracownikowi listem poleconym wypowiedzenie umowy o pracę. Jednak na drugi dzień, po rozmowie z jego bezpośrednim przełożonym, zmienił podjętą wcześniej decyzję. Celem skutecznego odwołania wypowiedzenia, jeszcze tego samego dnia wysłał pracownicę działu kadr do domu pracownika, z oświadczeniem informującym o wycofaniu wysłanego wcześniej wypowiedzenia. Ponieważ list polecony jeszcze do tego pracownika nie dotarł, wypowiedzenie zostało wycofane skutecznie.
***
Pracownik wysłał listem poleconym wypowiedzenie umowy o pracę, gdyż otrzymał wstępne zapewnienie podjęcia pracy u innego pracodawcy. Jednak już po nadaniu listu otrzymał telefon z informacją, że podjęcie nowego zatrudnienia będzie możliwe dopiero za kilka miesięcy. Jeszcze tego samego dnia nadał kolejny list polecony, w którym oświadczył, że wycofuje się ze złożonego wcześniej wypowiedzenia. Oba listy dotarły do pracodawcy w tym samym dniu. Wycofanie się pracownika ze swojego oświadczenia woli było zatem skuteczne.
Wypowiedzenie doręczone
Inaczej będzie wyglądała kwestia wycofania się ze swojego oświadczenia woli wówczas, gdy pismo wypowiadające umowę zostało już doręczone. W takich wypadkach zmiana decyzji, czyli wycofanie wypowiedzenia, wymaga uzyskania zgody drugiej strony. Zgoda ta może zostać wyrażona w formie pisemnej lub ustnej. Do celów dowodowych, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień, najlepiej uzyskać ją na piśmie.
Przykłady
Pracownik pod wpływem impulsu złożył na dziennik podawczy wypowiedzenie umowy o pracę. Na drugi dzień jednak ochłonął i stwierdził, że jego decyzja była zbyt pochopna. Poszedł więc do sekretariatu z zamiarem wycofania wypowiedzenia. Jednak pismo już zostało doręczone (wpisane do dziennika podawczego), a ponadto korespondencja doręczona prezesowi. Pracownik musi zatem uzyskać zgodę prezesa na wycofanie swojego wypowiedzenia.
***
Pracodawca złożył wypowiedzenie jednej z pracownic, mylnie sądząc, że z jej winy z opóźnieniem zostały wysłane towary, co skutkowało koniecznością zapłaty przez firmę kar umownych. Już po doręczeniu wypowiedzenia okazało się jednak, że winę ponosi inny pracownik. Pracodawca zatem musi uzyskać zgodę tej pracownicy na wycofanie wypowiedzenia. Jeżeli jej nie otrzyma, wypowiedzenie jest skuteczne.
Komu złożyć oświadczenie woli
Zarówno wypowiedzenie umowy, jak i oświadczenie o wycofaniu wypowiedzenia pracownik powinien złożyć pracodawcy lub innej osobie upoważnionej do rozwiązywania umów o pracę. Przy czym złożenie pisma na dziennik podawczy uważa się za doręczenie pisma.
Pracodawca natomiast swoje oświadczenia woli powinien kierować bezpośrednio do pracownika. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 7 marca 2006 r. (II PK 128/05, OSP/2007/6/75), adresatem oświadczenia woli pracodawcy o cofnięciu wypowiedzenia jest pracownik. Złożenie takiego oświadczenia innej osobie, choćby był to przedstawiciel związku zawodowego reprezentujący pracownika, jest bezskuteczne dopóty, dopóki oświadczenie to nie dotrze do pracownika w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią.
Czy trzeba uzasadniać
Przepisy prawa nie wymagają wskazania, dlaczego strona wypowiadająca umowę zmieniła decyzję. Podanie ich, nie jest konieczne szczególnie wówczas, gdy odwołanie złożonego oświadczenia woli następuje jednostronnie (tj. zanim wypowiedzenie zostanie doręczone lub razem z tym wypowiedzeniem). Jednak w sytuacji, gdy do wycofania potrzebna jest zgoda drugiej strony, podanie argumentów, które skłoniły do wypowiedzenia umowy, a następnie do zmiany decyzji, będzie wskazane nie tylko ze względów grzecznościowych, ale i w celu przekonania drugiej strony do tego, aby wniosek uwzględniła. W szczególności, gdy zmiana decyzji następuje po słabszej stronie stosunku pracy, tj. pracownika.
Wycofanie wypowiedzenia w szczególnych przypadkach
Identyczne zasady dotyczące wycofania wypowiedzenia obowiązują wówczas, gdy zostaje ono złożone pracownikom, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie (np. z uwagi na wiek przedemerytalny lub ciążę). Szczególna ochrona stosunku pracy m.in. przejawia się w zakazie wypowiadania tym pracownikom umów o pracę. Doręczenie wypowiedzenia przez pracodawcę pracownikom w okresie ochronnym jest obarczone wadą, ale skuteczne. Wycofanie wypowiedzenia doręczonego takiej osobie, formalnie wymaga zatem uzyskania jej zgody.
Jednak w przypadku gdy osoba chroniona złoży wypowiedzenie umowy, a następnie będzie chciała się z niego wycofać, pracodawca nie ma obowiązku wyrażenia zgody na wycofanie tego wypowiedzenia.
Beata Naróg