Jeszcze w czasie wakacji zaczną zapewne obowiązywać przepisy, zgodnie z którymi osoby rozpoczynające prowadzenie pozarolniczej działalności zapłacą do ZUS z tytułu składek nie tak jak obecnie ponad 724 zł, ale niespełna 337 zł. Warto więc wstrzymać się z decyzją o założeniu własnej firmy do czasu wejścia w życie nowych rozwiązań.
Posłowie zmienili przepisy regulujące m.in., kto i jakie składki płaci do ZUS. Zgodzili się z nimi senatorowie, którzy bez poprawek przyjęli uchwaloną przez posłów ustawę z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta). Pierwotnie projekt tej ustawy (zgłoszony przez rząd) zawierał też propozycję, aby osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacały składki w zależności od dochodów firmy. Jednak posłowie w czasie prac nad nim wykreślili te przepisy. Zdecydowali natomiast, że pozostawią preferencje dla osób zakładających firmy.
Ile kosztuje teraz prowadzenie firmy
W czerwcu, lipcu i sierpniu br. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (jest ona ogłaszana przez ZUS 5 razy w roku i ustalana na okresy styczeń –luty, marzec–maj, czerwiec–sierpień, wrzesień–listopad oraz grudzień) dla:
• osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
• twórców i artystów,
• osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
– stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być jednak niższa niż 1449,27 zł (tj. 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w I kwartale 2005 r., które wyniosło 2415,45 zł).
W związku z tym składki na ubezpieczenia społeczne tych osób (liczone od tej podstawy) za czerwiec, lipiec i sierpień nie mogą być niższe od kwot:
• na ubezpieczenie emerytalne 282,90 (19,52 proc. podstawy wymiaru),
• na ubezpieczenia rentowe 188,41 zł (13 proc. podstawy wymiaru),
• na ubezpieczenie chorobowe 35,51 zł (2,45 proc. podstawy wymiaru),
• na Fundusz Pracy 35,51 zł (2,45 proc. podstawy wymiaru).
Natomiast podstawę wymiaru składki na ich ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 1818,93 zł (tj. 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku w I kwartale 2005 r.). Składka na to ubezpieczenie nie może wobec tego być niższa niż 8,50 proc. wymienionego wynagrodzenia. Wynosi więc 154,61 zł.
Ponadto osoby prowadzące działalność muszą (po samodzielnym ustaleniu stopy procentowej) opłacić składki na ubezpieczenie wypadkowe. Zakładając, że wynosi ona 1,93 proc. podstawy wymiaru, składka wynosi 27,97 zł.
Łącznie składki osób prowadzących działalność (przy założeniu, że opłacają składkę wypadkową w wysokości 1,93 proc. i dobrowolnie składkę chorobową) wynoszą aktualnie 724,91 zł.
Koszt prowadzenia nowego biznesu
Nowe przepisy przewidują, że tylko osoby, które zdecydują się prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą (na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych), zyskają dwuletnią ulgę w opłacaniu składek na ZUS. Nie obejmie więc ona np. twórców i artystów.
Osoby, które zdecydują się na założenie własnej firmy, przez pierwsze 2 lata będą płacić składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od preferencyjnej podstawy wymiaru (patrz tabela 1). Wyniesie ona nie tak jak obecnie 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia (1449,27 zł), ale 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (254,70 zł). Oznacza to (patrz tabela 2), że, zamiast płacić do ZUS z tytułu tych dwóch składek 471,31 zł miesięcznie, zapłacą tylko 82,83 zł. Doliczając do tej kwoty składkę na ubezpieczenie wypadkowe (zakładamy, że wynosi ona 1,93 proc.), zdrowotne, chorobowe i Fundusz Pracy (odpowiednio 27,97 zł, 154,61 zł, 35,51 zł i 35,51 zł), miesięczny koszt prowadzenia firmy dla początkującego biznesmena wyniesie 336,43 zł, a nie tak jak obecnie 724,91 zł.
Kto nie skorzysta na zmianie
Warunkiem skorzystania z ulgi w opłacaniu składek na ZUS będzie to, aby osoba zakładająca firmę nie prowadziła obecnie działalności lub nie prowadziła jej w ciągu ostatnich 5 lat.
Z możliwości skorzystania z preferencyjnych składek na ZUS wykluczone też będą osoby, które, prowadząc firmę, wykonywałyby działalność dla byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku założenia firmy (lub poprzednim) wykonywały czynności wchodzące w zakres aktualnie prowadzonej działalności, na podstawie stosunku pracy albo spółdzielczego stosunku pracy.
PRZYKŁADY
• Adam Z. był zatrudniony w firmie budowlanej na podstawie umowy o pracę. Przez cały 2004 r. pracował na stanowisku ślusarza. Od stycznia nie pracuje już dla tej firmy, ale chce założyć działalność gospodarczą, gdyż jego poprzedni pracodawca ma dla niego zlecenia. Proponuje mu, aby wykonywał dla niego prace murarskie. Adam Z. chce założyć działalność we wrześniu br., aby móc (po wejściu w życie nowych przepisów) opłacać niższe składki do ZUS. W tej sytuacji będzie on mógł skorzystać z preferencyjnych zasad opłacania składek, gdyż zakres wykonywanych przez niego usług w ramach prowadzonej działalności nie będzie pokrywał się z pracą wykonywaną wcześniej na podstawie umowy o pracę.
• Jarosław M. był do końca 2003 r. zatrudniony na podstawie umowy o pracę w firmie badania rynku jako ankieter. Obecnie jego były pracodawca oferuje mu taką samą pracę, jednak warunkiem otrzymywania zleceń jest rozpoczęcie prowadzenia własnej działalności. Do tej pory Jarosław M., z uwagi na wysokie składki na ubezpieczenia społeczne, nie zdecydował się na założenie własnej firmy. W analizowanej sytuacji, gdyby Jarosław M. założył firmę po zmianie przepisów, mógłby skorzystać z ulgi w opłacaniu składek mimo wykonywania usług dla byłego pracodawcy. Liczy się bowiem data zakończenia umowy o pracę i fakt, że czynności nie byłyby wykonywane ani w bieżącym, ani w poprzednim roku kalendarzowym (2005 r. i 2004 r.).
• Teresa T. wykonuje na podstawie umowy zlecenia prace konserwatorskie. Firma zlecająca, aby obniżyć koszty, chce jednak, aby zleceniobiorca założył własną firmę i wykonywał te same prace, prowadząc własną działalność. Jeśli Teresa T. założy firmę po wejściu w życie nowych przepisów, będzie mogła skorzystać z ulgi na ZUS, mimo że w zakresie prowadzonej działalności będzie wykonywać prace na rzecz swojego byłego zleceniodawcy. Teresa T. nie mogłaby opłacać składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w niższej wysokości, gdyby była wcześniej u niego zatrudniona na podstawie stosunku pracy albo spółdzielczego stosunku pracy.
Kiedy założyć firmę, aby zapłacić mniej
Ustawa ma wejść w życie w ciągu 14 dni od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ponieważ znajduje się już na biurku prezydenta (ten ma 21 dni na jej podpisanie), jest bardzo prawdopodobne, że zawarte w niej przepisy wejdą w życie już w drugiej połowie sierpnia. Oznacza to, że wszystkie osoby, które noszą się z zamiarem założenia własnej działalności, powinny wstrzymać się z tym jeszcze kilka tygodni dopóki nie będzie przesądzona data wejścia w życie nowych przepisów.
Bartosz Marczuk