Do skargi o wznowienie postępowania dotyczącego świadczeń z ubezpieczeń chorobowych i wypadkowych stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego.
Marzenie K. – wnioskodawczyni – ZUS odmówił prawa do zasiłku chorobowego. Sąd I instancji zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając prawo do zasiłku. Po uprawomocnieniu się wyroku Zakład Ubezpieczeń wystąpił z wnioskiem o wznowienie postępowania wskazując, że przed wydaniem wyroku przez sąd wnioskodawczyni zmarła. Sąd I instancji po rozpoznaniu wniosku ZUS zmienił zaskarżony wyrok i przyznał zasiłek synowi wnioskodawczyni. Organ rentowy ponownie wystąpił z wnioskiem o wznowienie postępowania, twierdząc, że Marzenie K. nie można było przyznać zasiłku chorobowego, gdyż miała ona rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Spór o procedury
Możliwość zmiany prawomocnego orzeczenia przewiduje art. 83a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie (Dz.U. nr 137, poz. 887). Sąd I instancji odrzucił skargę o wznowienie uznając, że wniesiona została po upływie terminu przewidzianego w art. 407 par 1 k.p.c. – trzech miesięcy. Ponadto sąd uznał, że skarga jest niedopuszczalna – gdyż zgodnie z art. 416 k.p.c. nie można wnieść skargi od orzeczenia wydanego na skutek wznowienia postępowania. Przy rozpoznawaniu zażalenia na to postanowienie wyłoniło się zagadnienie prawne, które zostało przekazane do rozpoznania Sądowi Najwyższemu – czy do wznowienia postępowania w trybie art. 83a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy k.p.c. o wznowieniu postępowania. Sąd I instancji odrzucając skargę oparł się właśnie na tych przepisach. Natomiast pełnomocnik ZUS twierdził, że przepisy te nie mają zastosowania, dlatego że art. 83a jest regulacją szczególną i brak w niej odesłania do kodeksu postępowania cywilnego, a rozpoznając skargę stosować należy przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Tylko cywilny sąd
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że do wznowienia postępowania w trybie art. 83a mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Artykuł ten pozwala na wystąpienie z wnioskiem o to wznowienie do organu, który przyznał świadczenie. W ocenie Sądu Najwyższego użyty w przepisie art. 83a termin wznowienie postępowania należy odczytywać w taki sam sposób, jak wznowienie postępowania opisane w kodeksie postępowania cywilnego. Jeżeli występuje się do sądu cywilnego, który przyznał świadczenie, to nie może stosować żadnych innych przepisów jak tylko procedurę cywilną. W takim postępowaniu obowiązywać zatem będą wszystkie przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego ograniczenia – termin na wniesienie skargi i niedopuszczalność ponownego rozpoznania.
Maria Sankowska