Na podstawie analizy przedsięwzięć publiczno-prywatnych podejmowana jest decyzja o metodzie wykonania zadania publicznego. Określono 17 rodzajów ryzyk, które trzeba wziąć pod uwagę przy przedsięwzięciach partnerskich. Informacje o umowach o ppp powinny być przekazane ministrowi gospodarki w ciągu 14 dni od dnia jej podpisania.
W Dzienniku Ustaw nr 125 z 13 lipca pojawiły się trzy długo oczekiwane rozporządzenia do obowiązującej już od 7 października 2005 r. ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Rozporządzenia te zaczną obowiązywać od 28 lipca 2006 r. Dotyczą one niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, ryzyk związanych z realizacją tego rodzaju przedsięwzięć oraz zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów.
Analiza porównawcza
Rozporządzenie ministra finansów w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego pozwala na realizację wymogów ustawowych, które muszą być spełnione na etapie przygotowania partnerstwa. Podmiot publiczny przed podjęciem decyzji o realizacji projektu jest zobowiązany do przeprowadzenia analizy tej realizacji w zakresie efektywności, a także związanych z nią zagrożeń. Zgodnie z brzmieniem rozporządzenia analiza ma charakter porównawczy. Polega na zestawieniu wykonania przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z innym sposobem jego realizacji, w tym przez podmiot publiczny. Przeprowadzenie analizy jest obligatoryjne. Na podstawie jej wyników podejmowania jest decyzja o metodzie wykonania zadania publicznego. Kryterium wyboru stanowi określenie, który ze sposobów przynosi większe korzyści dla interesu publicznego. Pojęcie korzyści dla interesu publicznego definiuje ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym, wskazując, iż oznacza ono w szczególności oszczędność w wydatkach podmiotu publicznego, podniesienie standardu świadczonych usług lub obniżenie uciążliwości dla otoczenia.
Analiza, o której mowa, powinna obejmować:
• określenie zakresu przedsięwzięcia oraz harmonogramu jego realizacji,
• analiza ekonomiczno-finansowa,
• analiza prawna,
• analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.
Są to elementy niezbędne, natomiast powyższy katalog nie ma charakteru zamkniętego. Podmiot publiczny może według swojego uznania rozszerzyć zakres analizy.
Analiza ekonomiczno-finansowa powinna zawierać m.in. całkowite nakłady na przedsięwzięcie, źródła jego finansowania oraz rachunek zysków i strat obejmujący cały projekt. W przypadku analizy prawnej konieczne jest określenie stanu prawnego składników majątkowych, w szczególności stanowiących wkład własny podmiotu publicznego w przedsięwzięcie, przekazanych partnerowi prywatnemu lub spółce kapitałowej, zawiązanej w celu wykonania umowy o partnerstwie. Ponadto analiza prawna powinna wskazywać skutki prawne, a także formę przekazania składników majątkowych na początku i po wykonaniu zadania publicznego.
Ostatnim z niezbędnych elementów porównania jest analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości na nie każdego ze sposobów realizacji przedsięwzięcia. Tutaj najważniejsza jest kwestia identyfikacji rodzajów ryzyka, które mają wpływ na planowany projekt, a także ocena prawdopodobieństwa ich wystąpienia. Konieczne jest ponadto oszacowanie wartości poszczególnych rodzajów ryzyk i ich wpływu na przedsięwzięcie Należy także określić sposoby i koszty zapobiegania lub choćby minimalizowania skutków wystąpienia zidentyfikowanych ryzyk.
Ryzyko do podziału
Identyfikację rodzajów ryzyka, ich podział pomiędzy partnerów oraz określenie wpływu ryzyka na poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych umożliwia rozporządzenie wydane przez ministra gospodarki. Wymienia ono 17 rodzajów ryzyk, m.in. ryzyko związane z budową, dostępnością, popytem, przygotowaniem przedsięwzięcia, wystąpieniem siły wyższej, lokalizacją przedsięwzięcia, a także ryzyka o charakterze politycznym, legislacyjnym, a nawet związane z brakiem społecznej akceptacji.
Przepisy regulują także sposób podziału ryzyk między partnera prywatnego i podmiot publiczny. Strony obowiązuje w tym zakresie zasada optymalnej alokacji danego ryzyka. Powinna ona uwzględniać możliwości i umiejętności zarządzania ryzykiem przez partnerów. Odpowiada to samej idei partnerstwa publiczno-prawnego, które w założeniu ma opierać się na wzajemnym uzupełnianiu się wiedzy, umiejętności oraz doświadczeń partnerów. Optymalizacja podziału ryzyka w skrócie polega na tym, że dane ryzyko ponosi ten partner, który lepiej sobie z nim poradzi.
Obowiązek informacyjny
Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym nakłada na podmiot publiczny obowiązek przekazania ministrowi gospodarki informacji dotyczących umowy o partnerstwie. Termin realizacji tego obowiązku wynosi 14 dni od dnia podpisania przedmiotowej umowy. W pierwszej kolejności przekazywanie informacji powinno dotyczyć podstawowych danych dotyczących zawartej umowy, tj. celu, przedmiotu oraz czasu jej trwania. Kolejne informacje dotyczą kwestii finansowych związanych z wykonaniem umowy. Obejmują one łączną kwotę wydatków, które mają być poniesione z tego tytułu, a także łączną kwotę wydatków na wykonanie umowy w poszczególnych latach. Ponadto podmiot publiczny sporządza informację dotyczącą jego wkładu własnego. Wymagane są także dane odnośnie do wynagradzania partnera prywatnego oraz określenie charakteru zobowiązań stron wynikających z umowy. Należy szczegółowo określić podział ryzyk związanych z budową, dostępnością i popytem wraz ze stwierdzeniem, czy zobowiązania wynikające z zawartej umowy wpływają na poziom długu publicznego oraz deficytu jednostek sektora finansów publicznych.
Informacje podmiot publiczny sporządza w formie pisemnej lub elektronicznej. W sposób analogiczny przygotowuje się informacje zaktualizowane w przypadku modyfikacji danych w wyniku zmiany umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Powinny być one przekazane ministrowi w ciągu 14 dni od dnia dokonania zmian. Nieprzekazanie powyższych informacji, jak i brak wstępnej analizy przedsięwzięcia dokonywanej przez podmiot publiczny powodują nieważność umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym.
WAŻNE
Jeżeli większość ryzyk związanych z budową albo większość ryzyk związanych z dostępnością i popytem ponosi podmiot publiczny, wtedy zobowiązania wynikające z umowy o partnerstwie mają wpływ na poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych.
WAŻNE
Wstępną analizę przedsięwzięcia podmiot publiczny sporządza, badając jego realizację odrębnie dla każdego ze sposobów wykonania.
Podstawa prawna
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. nr 169, poz. 1420).
• Rozporządzenie ministra finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (Dz.U. nr 125, poz. 866).
• Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. nr 125, poz. 867).
• Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (Dz.U. nr 125, poz. 868).
Magdalena Majkowska