Rozliczenie nadpłaty składek ZUS

Jakie okoliczności mogą wpłynąć na powstanie nadpłaty składek ZUS? Kiedy płatnik może starać się o zwrot nienależnie opłaconych składek?
Płatnik składek uprawniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego opłaca składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości różnicy między kwotą należnych składek za dany miesiąc kalendarzowy, wykazanych w deklaracji rozliczeniowej, i kwotą wypłaconych ubezpieczonym zasiłków oraz przysługującego płatnikowi wynagrodzenia z tytułu wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa do tych świadczeń.

Należności z tytułu składek uiszcza się odrębnymi wpłatami na rachunki ZUS w NBP, w podziale na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
W przypadku gdy płatnik opłaci składki w wysokości wyższej, niż jest do tego zobowiązany, mamy do czynienia z nienależnie opłaconymi składkami, czyli tzw. nadpłatą składek. Stwierdzenie nadpłaty następuje w wyniku korekty dokumentu bądź dokumentów rozliczeniowych.

Często spotykanym przypadkiem stwierdzenia nadpłaty składek jest sytuacja, gdy płatnik dokonuje korekty złożonego za ubezpieczonego imiennego raportu miesięcznego, w którym wykazał zbyt wysoką podstawę wymiaru składek, a w konsekwencji zbyt wysokie składki.

PRZYKŁAD

Spółka z o.o. w raporcie ZUS RCA składanym za wrzesień 2006 r. za jednego z pracowników spółki w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uwzględniła wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby w wysokości 500 zł, które jest wolne od składek na te ubezpieczenia.
Wykazana w raporcie ZUS RCA podstawa wymiaru składek wyniosła 2000 zł, tj. 1500 zł wynagrodzenie za pracę i 500 zł wynagrodzenie za czas choroby. Od tak ustalonej podstawy wymiaru płatnik naliczył następujące składki:
ubezpieczenie emerytalne:
– płatnik składek – 195,20 zł (2000 zł x 9,76%),
– ubezpieczony – 195,20 zł (2000 zł x 9,76%),
ubezpieczenie rentowe:
– płatnik składek – 130 zł (2000 zł x 6,5%),
– ubezpieczony – 130 zł (2000 zł x 6,5%),
ubezpieczenie chorobowe:
– ubezpieczony – 49 zł (2000 zł x 2,45%),
ubezpieczenie wypadkowe:
– płatnik składek – 40 zł (2000 zł x 2,00%).
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 2000 – 195,20 – 130 – 49 = 1625,80
Składka na ubezpieczenie zdrowotne 1625,80 x 8,75% = 142,26 zł

W raporcie korygującym spółka wykazała składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w wysokości 1500 zł:
ubezpieczenie emerytalne:
– płatnik składek – 146,40 zł (1500 zł x 9,76%),
– ubezpieczony – 146,40 (1500 zł x 9,76%),
ubezpieczenie rentowe:
– płatnik składek – 97,50 zł (1500 zł x 6,5%),
– ubezpieczony – 97,50 zł (1500 zł x 6,5%),
ubezpieczenie chorobowe:
– ubezpieczony – 36,75 zł (1500 zł x 2,45%),
ubezpieczenie wypadkowe:
– płatnik składek – 30 zł (1500 zł x 2,00%).
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 1500 zł – 146,40 zł – 97,50 zł – 36,75 = 1219,35 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne 1219,35 zł x 8,75% = 106,69 zł

W wyniku korekty raportu ZUS RCA po stronie płatnika składek powstała nadpłata na ubezpieczenia:
emerytalne 390,40 zł – 292,80 zł = 97,60 zł,
rentowe 260 zł –195 zł = 65 zł,
chorobowe 49 zł – 36,75 zł = 12,25 zł,
wypadkowe 40 zł – 30 zł =10 zł,
zdrowotne 142,26 zł – 106,69 zł = 35,57 zł.

Opłacając składki za październik 2006 r. płatnik pomniejszy dokonywane wpłaty o następujące kwoty:
ubezpieczenia społeczne – 184,85 zł,
ubezpieczenie zdrowotne – 35,57 zł,
Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 12,75 (500 zł x (2,45% + 0,10%).
Ponadto płatnik zwrócił ubezpieczonemu sfinansowaną z jego środków część nadpłaty.

Gdy ubezpieczony przekroczy 73 560 zł

Przyczyną powstania nadpłaty składek poza błędnym ustaleniem podstawy wymiaru jest także przekroczenie przez ubezpieczonego, w danym roku kalendarzowym, kwoty trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w 2006 r. – 73 560 zł) połączone z dalszym opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Płatnik składek po ustaleniu – na podstawie posiadanej dokumentacji płacowej – że ubezpieczony osiągnął tę kwotę, jest bowiem zobowiązany zaprzestać potrącania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. ZUS nie jest już bowiem zobowiązany do bieżącego monitorowania tej wielkości i ma obowiązek poinformować płatnika o jej przekroczeniu przez ubezpieczonego tylko wówczas, gdy w wyniku własnych działań to ustali (np. w wyniku kontroli).

W przypadku gdy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe danego ubezpieczonego opłaca więcej niż jeden płatnik składek, na ubezpieczonym ciąży obowiązek zawiadomienia ich o osiągnięciu rocznej podstawy wymiaru składek. W miesiącu, w którym następuje przekroczenie kwoty rocznej podstawy, ubezpieczony ma prawo wskazać, który z płatników opłaci składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty poniżej tego progu. Konsekwencje błędnego zawiadomienia, powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ponosi ubezpieczony, który zobowiązany jest do uregulowania całego zadłużenia.
Za datę stwierdzenia nadpłaty składek w związku z przekroczeniem rocznej podstawy wymiaru składek uważa się datę otrzymania przez ZUS dokumentów rozliczeniowych korygujących. Jeżeli równocześnie z dokumentami korygującymi płatnik złożył wniosek o zwrot składek, od tej daty biegnie 30-dniowy termin dla ZUS na dokonanie ich zwrotu.

Jeżeli pomimo przekroczenia kwoty trzydziestokrotności płatnik nadal potrącał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, powinien złożyć dokumenty rozliczeniowe korygujące.

W przypadku gdy ubezpieczony ma dwóch lub więcej płatników i nie poinformował ich o osiągnięciu rocznej podstawy, na skutek czego nadpłacili o­ni składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ZUS dzieli kwotę nadpłaconych składek i zwraca ją płatnikom w takich częściach, w jakich opłacali składkę w miesiącu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty ograniczenia. Dlatego konieczne jest proporcjonalne ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w miesiącu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty trzydziestokrotności.

Dla ubezpieczonego osiągającego przychody u płatników A i B w różnej wysokości, prawidłową podstawę wymiaru składki za dany miesiąc ustala się w następujący sposób – od sumy przychodów ubezpieczonego u obydwu pracodawców (tj. od początku roku do miesiąca przekroczenia kwoty trzydziestokrotności) odejmuje się kwotę rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok. Kwota różnicy stanowi kwotę przekroczenia. Następnie kwotę przekroczenia ustala się proporcjonalnie na płatników A i B, przy zastosowaniu następującego wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


gdzie:
X – kwota przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek w danym miesiącu u pracodawcy A lub B.
Kwotę przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek u pracodawcy B można ustalić także odejmując od kwoty przekroczenia ogółem kwotę przekroczenia u pracodawcy A, czyli bez stosowania poniższego wzoru.

PRZYKŁAD

Od stycznia do lipca 2006 r. pracownik osiągnął przychód stanowiący podstawę wymiaru składek w wysokości 70 000 zł. W sierpniu br. pracownik otrzymał u płatnika A 6000 zł, a u płatnika B 4000 zł. Ponieważ ubezpieczony nie poinformował płatników o osiągnięciu rocznej podstawy wymiaru składek, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zostały opłacone od całego otrzymanego w tym miesiącu przychodu.

Pracodawca A naliczył składki w następującej wysokości:
ubezpieczenie emerytalne:
– płatnik składek – 585,60 zł (6000 zł x 9,76%),
– ubezpieczony – 585,60 zł (6000 zł x 9,76%),
ubezpieczenie rentowe:
– płatnik składek – 390 zł (6000 zł x 6,5%),
– ubezpieczony – 390 zł (6000 zł x 6,5%),
ubezpieczenie chorobowe:
– ubezpieczony – 147 zł (6000 zł x 2,45%),
ubezpieczenie wypadkowe:
– płatnik składek – 120 zł (6000 zł x 2,00%),
ubezpieczenie zdrowotne:
– ubezpieczony – [(6000 zł –585,60 zł – 390 zł – 147 zł) x 8,75%] = 426,77 zł.
Podstawa wymiaru składek za sierpień br. u płatnika A powinna wynosić:
80 000 zł – 73 560 zł = 6440 zł – kwota przekroczenia ogółem w sierpniu br.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Podstawa wymiaru składek u płatnika A – 2136 zł (6000 zł – 3864 zł).
Kwota przekroczenia u płatnika B – 2576 zł (6440 zł – 3864 zł).
Podstawa wymiaru składek u płatnika B – 1424 zł (4000 zł – 2576 zł).
Płatnik A dokonał korekty dokumentów rozliczeniowych za sierpień, w których skorygował składki w następującej wysokości:
płatnik A:
ubezpieczenie emerytalne:
– płatnik składek – 208,47 zł,
– ubezpieczony – 208,47 zł,
ubezpieczenie rentowe:
– płatnik składek – 138,84 zł,
– ubezpieczony – 138,84 zł,
ubezpieczenie zdrowotne:
– ubezpieczony – 481,75 zł.
Nadpłata składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosiła odpowiednio 754,26 zł i 502,32 zł.
Niedopłata składki na ubezpieczenie zdrowotne wyniosła 54,98 zł (481,75 zł – 426,77 zł).
Po odjęciu niedopłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne płatnik A nadpłacił składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości 1201,60 zł.
O kwotę powstałej nadpłaty płatnik pomniejszył bieżącą wpłatę składek na ubezpieczenia społeczne, a także zwrócił ubezpieczonemu sfinansowaną przez niego część nadpłaty.

Zwrot składek

W myśl art. 24 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nienależnie opłacone składki podlegają z urzędu zaliczeniu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek. Jeżeli płatnik nie ma zaległych lub bieżących zobowiązań wobec ZUS, może złożyć wniosek do ZUS o zwrot składek. Wniosek należy złożyć po stwierdzeniu, że składki zostały nienależnie opłacone, jednak nie później niż w ciągu 7 dni od otrzymania zawiadomienia z ZUS o kwocie nienależnie opłaconych składek. Nienależnie opłacone składki nie podlegają jednak zwrotowi, jeżeli stanowią nie więcej niż 5 proc. najniższego wynagrodzenia. Zwrotu nienależnie opłaconych składek nie można także dochodzić, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło 5 lat. Zwrotowi podlegają również nienależnie opłacone składki przekazane do otwartego funduszu emerytalnego.

Niezależnie od przyjętego przez płatnika składek sposobu rozliczenia nadpłaty, tj. zaliczenie na poczet przyszłych składek lub ich zwrotu, płatnik zobowiązany jest zwrócić stosowną część nadpłaty ubezpieczonemu.

Podstawa prawna:
• ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 z późn.zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 z późn.zm.).

Magdalena Kostrzewa
Infor.pl
Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.
12 cze 2025

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?
12 cze 2025

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej
12 cze 2025

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

Emerytura w 2025 roku: Jakie dodatki i świadczenia przysługują seniorom po 65. i 75. roku życia? [KOMPENDIUM WIEDZY]
12 cze 2025

Dodatek pielęgnacyjny, trzynastka i czternastka, świadczenie 500+, darmowe leki, a także specjalne dodatki dla kombatantów i osób represjonowanych – seniorzy w Polsce mogą liczyć na realne wsparcie finansowe. Sprawdź, ile wynoszą te świadczenia w 2025 roku i komu przysługują.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej
12 cze 2025

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł
12 cze 2025

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

Wakacyjna praca w 2025: kto zarobi najwięcej i gdzie łatwo o etat?
12 cze 2025

Sezon letni to idealny czas, by podreperować budżet. Eksperci sprawdzili, które zawody sezonowe są najbardziej opłacalne – stawki sięgają nawet 50 zł netto za godzinę! Sprawdź, gdzie warto szukać pracy, niezależnie od wieku i doświadczenia.

Nieoczekiwana sierpniowa waloryzacja emerytur - emeryci i renciści muszą tego dopilnować, żeby otrzymać wyższe świadczenia
12 cze 2025

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest raz w roku, od 1 marca. Na wskaźnik waloryzacji, który decyduje o kwocie podwyżki - ma wpływ kilka czynników (w tym zwłaszcza ubiegłoroczna inflacja). Dotychczas nie była jednak zagwarantowana minimalna kwota takiej corocznej waloryzacji. Stan ten - ma ulec zmianie już w sierpniu 2025 r.

Wrzutka na ostatniej prostej prezydentury. Deregulacja dla przedsiębiorców, pracowników, konsumentów, bo 29 w 1: dotkliwe zmiany w aż 29. ustawach na skutek podpisu Prezydenta z 5 czerwca 2025 r.
12 cze 2025

Na ostatniej prostej swojej prezydentury - Prezydent Andrzej Duda podpisał istotną ustawę, w szczególności dla przedsiębiorców, ale nowe regulacje odczują też pracownicy czy konsumenci. Można powiedzieć, że jest to 29 w 1: bo dotkliwe zmiany są w aż 29. ustawach na skutek tej jednej ustawy i podpisu Prezydenta w dniu 5 czerwca 2025 r.

Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze
12 cze 2025

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

pokaż więcej
Proszę czekać...