ZUS będzie mógł przeliczyć emeryturę z nową kwotą bazową (od 1 marca 2008 r. kwota bazowa wynosi 2275,37 zł), jeżeli pracownica wskaże również zarobki uzyskane - przynajmniej częściowo - po przyznaniu emerytury. Ponadto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru musi być wyższy od poprzednio obliczonego lub musi wynosić co najmniej 130%. Pracownica może złożyć w ZUS wniosek o przeliczenie emerytury na specjalnie opracowanym w tym celu formularzu lub w formie zwykłego pisma.
Przeliczenie emerytury z uwzględnieniem kwoty bazowej, która obowiązuje w dniu zgłoszenia wniosku o to przeliczenie, jest możliwe, gdy łącznie są spełnione warunki:
• emeryt opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne po ustaleniu prawa do świadczenia,
• emeryt wskaże do ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury zarobki przypadające w całości lub w części po przyznaniu emerytury (stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne - przed 1 stycznia 1999 r. lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - po 31 grudnia 1998 r.),
• ponownie obliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia (wypadkowa zarobków oraz przeciętnych wynagrodzeń w latach wskazanych do jej obliczenia) jest wyższy od poprzednio wyliczonego.
Wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany w dwóch sytuacjach:
• gdy od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o przeliczenie jego podstawy wymiaru osoba uprawniona nie pobierała emerytury z powodu zawieszenia prawa do tego świadczenia albo
• emeryt wskaże zarobki osiągnięte w całości po przyznaniu emerytury, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynosi co najmniej 130%.
Po spełnieniu tych warunków ZUS ponownie oblicza podstawę wymiaru emerytury na ogólnych zasadach. Do jej obliczenia można więc wskazać albo zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, albo zarobki z okresu 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem złożenia takiego wniosku, wybranych z całego okresu ubezpieczenia (nie muszą to być kolejne lata).
Po przyznaniu emerytury Państwa pracownica pracowała przez 10 lat. W związku z tym do ponownego obliczenia emerytury może wskazać wynagrodzenie uzyskane w całości po ustaleniu prawa do tego świadczenia. Nowe zarobki mogą być niższe od uwzględnionych poprzednio. Nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia będzie wówczas niższy od obliczonego z uwzględnieniem „starych” zarobków. Ponieważ pracownica pobierała emeryturę po jej przyznaniu, nie może być zwolniona z warunku udowodnienia wyższego wskaźnika. W takiej sytuacji ZUS będzie mógł przeliczyć emeryturę z nową kwotą bazową pod warunkiem, że „nowy” wskaźnik będzie wynosił co najmniej 130%.
Gdyby pracownica złożyła wniosek o przeliczenie emerytury nie wskazując nowych, niższych zarobków przypadających po przyznaniu emerytury, ZUS mógłby przeliczyć emeryturę uwzględniając wynagrodzenie:
• z tej samej liczby kolejnych lat kalendarzowych i z tego samego okresu, który został wskazany do poprzedniego ustalenia podstawy wymiaru świadczenia,
• z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym został zgłoszony wniosek o przyznanie emerytury albo o ponowne ustalenie podstawy jej wymiaru,
• z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie podstawy wymiaru emerytury.
Jeżeli pracownica wskaże do przeliczenia emerytury zarobki osiągnięte w całości przed przyznaniem emerytury, ZUS ponownie ustali podstawę wymiaru świadczenia przy zastosowaniu „starej” kwoty bazowej, przyjętej ostatnio do jej obliczenia. Następnie podstawa ta zostanie podwyższona w ramach wszystkich waloryzacji, jakie miały miejsce do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne jej ustalenie. ZUS przeliczy podstawę wymiaru w ten sposób tylko wtedy, gdy nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru okaże się wyższy od wyliczonego poprzednio.
Przed przeliczeniem emerytury (zarówno od „starej” jak i od „nowej” kwoty bazowej) ZUS sprawdzi, czy tak obliczone świadczenie jest wyższe od emerytury dotychczas obliczonej. Jeżeli okaże się niższe, ZUS nie przeliczy emerytury i będzie ją wypłacał w dotychczasowej wysokości.
Wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury pracownica może złożyć na specjalnie przygotowanym do tego formularzu dostępnym w każdej terenowej jednostce ZUS. Możliwe jest również samodzielne sporządzenie pisma, w którym należy wnosić o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110 lub art. 111 ustawy o emeryturach i rentach z FUS według najkorzystniejszego wariantu. We wniosku pracownica powinna podać swoje imię i nazwisko, adres zamieszkania, nr świadczenia, PESEL, miejscowość i datę wypełnienia wniosku oraz nazwę oddziału ZUS, do którego kierowany jest wniosek. Następnie powinna sformułować treść żądania oraz wymienić dołączane dokumenty. Wniosek musi czytelnie podpisać.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawa prawna: art. 110, art. 111 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
Dariusz Noszczak
ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych