1 sierpnia wchodzi w życie ustawa z 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz.U. nr 92, poz. 753 ze zm.). Przekazanie kompetencji pomiędzy wojewodą a samorządem terytorialnym szczebla powiatowego i gminnego to tylko część zmian, jakie wprowadza tzw. ustawa kompetencyjna. Nowe przepisy przewidują też zmiany strukturalne w tej administracji.
Przedstawiciel rządu w terenie
Zdaniem Jana Kozłowskiego, marszałka województwa pomorskiego, wchodzące w życie przepisy wyraźnie sytuują wojewodę jako przedstawiciela rządu w terenie, realizującego zadania, które pozostają w gestii rządu i nadzorującego z punktu widzenia prawa działalność samorządów.
W ocenie Bartosza Frączyka, radcy prawnego i partnera w kancelarii Frączyk & Frączyk w Krakowie, do istotnych konsekwencji zmian wprowadzonych nowelizacją należy zaliczyć kwestię przejęcia własności mienia komunalnego.
– Nowe przepisy przewidują, że mienie Skarbu Państwa niezbędne do wykonywania przekazywanych zadań staje się z mocy prawa mieniem właściwej jednostki samorządu terytorialnego – tłumaczy Bartosz Frączyk. – Nabycie mienia stwierdzi wojewoda w drodze decyzji administracyjnej.
Uchwalona ustawa określa organy samorządu terytorialnego jako gospodarzy terenu, umożliwiając im, zwłaszcza województwom, realizację polityki rozwoju poszczególnych regionów i przyjmowanie odpowiedzialności za kształtowanie i wdrażanie tej polityki.
Zmiany w 25 ustawach
Zmiany obejmują 25 ustaw, m.in. ustawę o samorządzie powiatowym, prawo farmaceutyczne czy ustawę o utrzymaniu porządku i czystości w gminie. Przykładowo w ustawie o ochronie przyrody zmiany mają charakter zmian kompetencyjnych. Zgodnie z nimi sejmikowi województwa w miejsce wojewody powierzone zostaje tworzenie i likwidacja parku krajobrazowego oraz nadawanie mu statutu. Z kolei nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dotyczy uregulowania zagadnień związanych z wydawaniem aktów prawa miejscowego. Dzisiaj wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa np. w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, określa wójt (burmistrz, prezydent miasta). Po wejściu w życie nowych przepisów decyzje w tych sprawach będą miały charakter aktów prawa miejscowego. Oznacza to, że wydawane będą przez właściwą radę gminy.
Więcej zadań dla gmin
W opinii marszałka Jana Kozłowskiego należy dążyć do przekazania na poziom powiatowy lub gminny jak największej ilości środków i zadań realizowanych obecnie przez samorząd województwa i administrację wojewody, dla których punktem odniesienia jest konkretny mieszkaniec.
– Dzięki takim zmianom samorząd województwa będzie mógł skoncentrować się na zadaniach dotyczących rozwoju – tłumaczy Jan Kozłowski. Dodaje jednak, że dla skutecznej realizacji polityki rozwoju regionu samorząd województwa musi dysponować odpowiednimi instrumentami finansowymi, ponieważ – ze względów ustrojowych – nie powinien posługiwać się środkami władczymi wobec swoich partnerów w regionie.