Istotą darowizny jest świadczenie darczyńcykosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego. Świadczenie to musimieć charakter bezpłatny.
Kto może udzielać darowizny?
Kodeks spółekhandlowych wymienia darowizny, jako czynności przekraczającezakres zwykłego zarządu w spółce akcyjnej. Dla jej skutecznościwięc niezbędne jest podjęcie uchwały przez zarząd spółki. Kwestięudzielania darowizn reguluje statut spółki określając kto je możeprzyznawać i w jakim zakresie. W statucie może być także określonamaksymalna wartość, do której może być udzielona darowizna, bądźteż łączna wartość darowizn w danym roku obrotowym spółki. Zarządspółki "rozlicza się" z udzielonych darowizn w sprawozdaniu zdziałalności zarządu na koniec każdego roku obrotowego.
Co może być przedmiotem darowizny?
Darowizna może obejmować: określoną kwotę pieniężną, rzeczyruchome, nieruchomości, prawa majątkowe oraz energię elektryczną,cieplną, gazową. Przedmiotem darowizny może być zespół rzeczy. Niemoże ona natomiast obejmować rzeczy wyłączonych z obrotu. Spośródpraw majątkowych mogą być brane pod uwagę tylko te, które mającechę zbywalności. Przedmiotem darowizny nie mogą być wszelkiegorodzaju usługi, najem, dzierżawa, zlecenie, pożyczka, przechowanieitp.
Darowizna dużym ryzykiem dla zarządu spółki
Zarząd jako organ wykonawczy spółki, ma obowiązek prowadzeniaprawidłowej gospodarczo działalności spółki, polegającej namaksymalizacji zysku. Dlatego też, w kodeksie spółek handlowychudzielanie darowizn zostało zakwalifikowane jako czynnośćprzekraczająca zakres zwykłego zarządu. Z zasady bowiem udzielaniedarowizny jest nieracjonalne z gospodarczego punku widzenia spółki.Działania nie przynoszące żadnych korzyści nie mają dla siebieuzasadnienia.
Istnieją oczywiście odstępstwa od tej reguły, bowiem czasamidarowizna udzielona odpowiednim osobom czy też podmiotom, możewpłynąć pozytywnie na wizerunek spółki lub poprawę stosunków zkontrahentami. Bardzo często wykorzystywana jest także jako formareklamy. No i czasami darowiznę można odliczyć od podatku. Zgodniez ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych od dochodu możnaodliczyć darowizny przekazane na cele określone w ustawie z dnia 24kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i owolontariacie, organizacjom wskazanym w tejże ustawie.
Jednak w przypadku rażącego przekroczenia przez zarząd swoichkompetencji, spółka może wystąpić z powództwem o naprawieniewyrządzonej szkody. Kwestię odpowiedzialności cywilnoprawnejczłonków zarządu wobec spółki reguluje kodeks spółek handlowych.Członkowie zarządu odpowiadają za szkodę wyrządzoną swoimdziałaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu.Odpowiadają oni za szkodę solidarnie, co oznacza, że spółka możedomagać się pełnego odszkodowania jednocześnie od wszystkich tychosób, jak i tylko niektórych bądź tylko jednej z nich. Należyjednak podkreślić, że spółka może skutecznie skorzystać z tegozarzutu tylko wtedy, gdy zarząd podejmując decyzję o udzieleniudarowizny naruszył przepisy prawa lub postanowienia statutu. Pomimowięc, że działanie takie jest ze szkodą dla spółki, ale mieści sięw ramach zapisów statutowych, odpowiedzialność nie powstaje.
Zarząd powinien się liczyć także z tym, iż naraża się naodpowiedzialność karną. Kodeks karny w rozdziale o przestępstwachprzeciwko obrotowi gospodarczemu zawiera przepisy dotyczące szkodymajątkowej. Zgodnie z nimi kto, będąc obowiązany na podstawie umowydo zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnościągospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnejnie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych muuprawnień, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową podlega karzepozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Znaczna szkodamajątkowa powstaje wówczas, gdy przekracza 200.000 zł. Jeżelisprawca taki działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej podlegakarze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeżeli sprawcawyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach (od 1.000.000 zł),podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Nie podlegakarze ten, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnienaprawił w całości wyrządzoną szkodę.
Mimo istnienia ryzyka negatywnych konsekwencji udzielania darowizn,jest to jednak element stanowiący część obrotu, istniejący odzawsze i nie mający dla siebie zagrożenia.
źródło: Kancelaria Prawna Skarbiec