Prawo do wystąpienia o wydanie karty ma osoba lub członek rodziny takiej osoby w razie wyjazdu do innego państwa członkowskiego (UE/EOG) i Szwajcarii, m.in. w celu odwiedzenia rodziny lub znajomych, w związku z krótką podróżą służbową, w celu podjęcia studiów, w przypadku oddelegowania pracownika przez polskiego pracodawcę do pracy za granicą.
Prawo do otrzymania EKUZ mają wyłącznie osoby ubezpieczone w NFZ.
EKUZ nie przysługuje osobom nieubezpieczonym, gdy ubezpieczenie w NFZ wygasło, albo w przypadku podjęcia pracy w innym państwie członkowskim i Szwajcarii.
Należy zdawać sobie sprawę, że karta:
l nie upoważnia do wyjazdu do innego kraju w celu odbycia planowanego leczenia,
l nie zwalnia z konieczności pokrycia kosztów leczenia prywatnego w innych państwach członkowskich.
W sytuacji wyjazdu za granicę bez karty ubezpieczony może po powrocie do kraju dochodzić zwrotu kosztów leczenia na podstawie przedstawionych rachunków i dowodów zapłaty.
Aby otrzymać EKUZ...
Aby otrzymać EKUZ, należy złożyć wniosek w oddziale NFZ. Do wniosku należy załączyć aktualny dokument potwierdzający objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Dowodem ubezpieczenia zdrowotnego jest:
l dla osoby zatrudnionej na umowie o pracę - legitymacja ubezpieczeniowa ważna do końca miesiąca, w którym ją aktualizowano, i przez następne 30 dni, dolny odcinek druku RMUA, druk ZUS ZUA potwierdzony przez pracodawcę,
l dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą - ostatni odcinek wpłaty na ubezpieczenie zdrowotne na konto ZUS, druk ZUS ZUA,
l dla emerytów i rencistów - ważna legitymacja emeryta lub rencisty lub odcinek wypłaty świadczenia,
l dla osoby ubezpieczonej w KRUS - legitymacja wydawana przez KRUS wraz z odcinkiem wpłaty składki za ostatni kwartał,
l dla osób bezrobotnych - zaświadczenie wydawane przez urząd pracy i aktualna karta wizyt,
l dla członków rodziny:
- jeśli dziecko zostało zgłoszone do ubezpieczenia przez pracownika - legitymacja rodzinna, która musi być aktualizowana (zawierać pieczątkę pracodawcy) co 30 dni,
- jeśli dziecko zostało zgłoszone do ubezpieczenia przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą - dowód opłacenia składki zdrowotnej za ostatni miesiąc oraz potwierdzenie zgłoszenia dziecka do ubezpieczenia.
Dokument potwierdzający regularne opłacanie składki zdrowotnej zachowuje ważność przez okres do 2 miesięcy, począwszy od miesiąca, w którym opłacono składkę.
Z reguły karta jest wydawana w dniu złożenia wniosku. Jednak w sytuacji braku potwierdzenia regularnego opłacania składek zdrowotnych NFZ ma 7 dni na rozpatrzenie wniosku.
Karta wydawana jest bezpłatnie.
Okres ważności karty, licząc od daty wydania, wynosi:
l 2 miesiące - dla osób udających się w celach turystycznych do krajów Wspólnoty i Szwajcarii,
l 1 semestr - dla studentów podejmujących naukę w państwie członkowskim i w Szwajcarii,
l 1 rok szkolny - dla uczniów udających się do szkoły do kraju UE/EOG lub Szwajcarii,
l 5 lat - dla emerytów i rencistów udających się do innego państwa UE lub Szwajcarii.
Za granicą...
EKUZ należy okazywać bezpośrednio w placówce służby zdrowia lekarzowi lub personelowi szpitala wraz z dowodem tożsamości.
EKUZ nie zapewnia pokrycia przez NFZ kosztów transportu medycznego do Polski oraz opłat za świadczenia zdrowotne, obowiązujących w większości państw.
Stąd też wyjeżdżając za granicę, wskazane jest wykupienie dodatkowego prywatnego ubezpieczenia.
Niestety w większości państw placówki działające w ramach powszechnego systemu pobierają ustalone opłaty od ubezpieczonych, które nie podlegają zwrotowi.
I tak w poszczególnych krajach wynoszą one, np.:
l w Niemczech - 10 euro przy pierwszej wizycie u lekarza rodzinnego w danym kwartale, nie podlega zwrotowi,
l we Włoszech - do 36 euro za poradę lub badanie u lekarza i leczenie stomatologiczne (leczenie szpitalne jest bezpłatne, chyba że pacjent wybierze salę o podwyższonym standardzie),
l w Austrii - 10-15 euro za każdy dzień pobytu w szpitalu (opłaty obowiązują za maksymalnie 28 dni w ciągu każdego roku kalendarzowego). Leki znajdujące się w austriackim spisie lekarstw można zakupić w każdej aptece na koszt regionalnej kasy chorych na podstawie recepty wystawionej przez lekarza posiadającego umowę z kasą. Jednak za każdy lek naliczana jest bezzwrotna opłata - 4,45 euro,
l we Francji - trzeba ponieść pełne koszty leczenia, a następnie ubiegać się o ich całkowity lub częściowy zwrot; koszty świadczeń medycznych są zwracane przez kasę w wysokości ok. 70 % ceny ustalonej w cenniku. Według cennika kasy porada lekarza ogólnego to koszt 20 euro, natomiast porada lekarza specjalisty - 27 euro,
l na Węgrzech - porady lekarskie są udzielane z reguły nieodpłatnie,
l w Hiszpanii - obowiązuje pełna odpłatność za leczenie stomatologiczne. Niektóre leki są refundowane do 40% ich ceny; pozostałe leki dostępne są za pełną odpłatnością; z opłat za leki zwolnieni są emeryci i renciści,
l w Bułgarii - za każdą wizytę u lekarza pierwszego kontaktu, lekarza specjalisty lub stomatologa należy uiścić podatek konsumpcyjny w wysokości 1% najniższego wynagrodzenia w Bułgarii; za leczenie stomatologiczne obowiązuje częściowa odpłatność,
l w Grecji - bezpłatnie można korzystać ze świadczeń lekarza, stomatologa lub ośrodka zdrowia, który należy do IKA (Zakładu Ubezpieczenia Społecznego) lub podpisał z nim umowę; jednak w wielu miejscowościach, zwłaszcza na wyspach, nie ma placówek służby zdrowia IKA. Jeżeli w miejscu pobytu nie ma takiej placówki i osoba skorzystała ze świadczeń lekarza, stomatologa lub w szpitalu, który nie ma umowy z IKA, należy opłacić wszystkie koszty takiego leczenia; IKA może zwrócić część kosztów (wg stosowanych przez siebie stawek) po przedstawieniu szczegółowych rachunków.
Bez względu na to, w jakim kraju spędza się wakacje, w przypadku korzystania z pomocy medycznej zawsze należy pamiętać o wzięciu rachunków lub dowodów zapłaty potwierdzających płatność za daną usługę czy lek, aby móc po powrocie do kraju dochodzić zwrotu kosztów leczenia.
Bartłomiej Sikora