Dowody w sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa
W sprawie mogą być zgłoszone następujące dowody: zeznania świadków, dokumenty, opinie biegłych, oględziny, przesłuchanie stron oraz inne środki dowodowe, np. grupowe badanie krwi, badania DNA, badania antropologiczne, taśmy dźwiękowe, zapisy utrwalające obrazy, fotokopie, płyty itp. Mogą ponadto wchodzić w grę jeszcze inne środki dowodowe, jeśli sąd uzna ich przydatność do wyjaśnienia prawdy takie jak dowód na brak fizycznej możliwości zapłodnienia w okresie, na który przypada poczęcie, dowód oparty na zestawieniu czasu obcowania pozwanego i matki dziecka ze stanem rozwoju dziecka w chwili urodzenia (np. udokumentowanie przebywania w innym miejscu w tym okresie).
Strona wnosząca pozew zobowiązana jest do udowodnienia podnoszonych przez siebie okoliczności, więc to na osobie wnoszącej pozew o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa spoczywa obowiązek udowodnienia swoich twierdzeń. Brak takiego dowodu czy niewystarczający dowód będzie skutkował oddaleniem powództwa (czyli utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy).
Dowód z grupowego badania krwi
Pobranie krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą osoby, której krew ma być pobrana, a jeżeli osoba nie ukończyła trzynastu lat lub jest ubezwłasnowolniona całkowicie - za zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Dowód z badania grup krwi może uzasadniać ustalenie, że określony mężczyzna nie może być ojcem dziecka. Jeżeli w sprawie to z rodziców, które nie wytoczyło powództwa, odmawia zgody na pobranie krwi od dziecka liczącego poniżej 13 lat w celu przeprowadzenia odpowiedniego dowodu, sąd opiekuńczy może zarządzić pobranie krwi od dziecka tylko wtedy, gdy w okolicznościach sprawy wymaga tego jego dobro.
Zobacz również: Sądowe ustalenie ojcostwa a nazwisko dziecka
Dowód z badań DNA
Dowód z badań DNA pozwala nie tylko wykluczyć ojcostwo, ale może być także pozytywnym dowodem okoliczności stwarzających domniemanie ojcostwa.
Zgodę na pobranie krwi od dziecka może wyrazić jego przedstawiciel ustawowy, którym z reguły będzie matka dziecka. Z różnych względów może ona jednak odmawiać udzielenia takiej zgody. W takiej sytuacji sąd ocenia, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu. Nieuzasadniony sprzeciw matki na pobranie próbki krwi, nie pozwalający rozwiać rzeczywistych wątpliwości co do pochodzenia dziecka, zagraża jego dobru i może stać się powodem ograniczenia władzy rodzicielskiej na podstawie art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Badania DNA wykonują laboratoria, które uzyskały atest Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii na badania DNA.
Materiał do badań DNA może być pobrany od dziecka – praktycznie od następnego dnia po jego urodzeniu, nie ma tutaj żadnych sztywnych terminów. Badanie odbywa się w placówce medycznej. W badaniu musi wziąć udział domniemany ojciec, dziecko a także matka dziecka. Pobranie materiału do badania odbywa się w obecności biegłego sądowego, a do wyniku dołączona zostaje ekspertyza biegłego sądowego. Zachowanie tej całej sformalizowanej procedury daje gwarancję wiarygodności wyniku badania.
Możliwe jest powtórzenie badań DNA, ale tylko gdy sąd takie powtórne badanie dopuści. Muszą więc istnieć uzasadnione wątpliwości co do wyniku pierwszego badania, np. gdy dowód z badań DNA ustali ojcostwo, a dowód z grupowego badania krwi je zupełnie wykluczy.
Zobacz również serwis: Alimenty