Język ukraiński jako drugi język obcy w szkołach podstawowych – jest nowa podstawa programowa

• Nauka języków obcych w polskich szkołach – jak to wygląda?
• Najczęściej wybierane języki obce
• Więcej ukraińskich dzieci w polskich szkołach?
• Nowy program nauczania języka ukraińskiego – szczegóły

Nauka języków obcych w polskich szkołach – jak to wygląda?

W polskich szkołach podstawowych nauka języków obcych nowożytnych jest podzielona na dwa etapy edukacyjne:

• Etap I (wczesnoszkolny) – klasy I–III
• Etap II – klasy IV–VIII

Na pierwszym etapie uczniowie uczą się jednego języka obcego, natomiast na drugim – dwóch. Począwszy od klasy VII możliwe jest również zwiększenie liczby godzin nauki jednego z języków w ramach tzw. oddziałów dwujęzycznych.

O tym, jakie języki obce są nauczane w danej szkole, decyduje dyrektor, który ustala szkolny plan nauczania. Przy jego tworzeniu bierze pod uwagę zasoby kadrowe, lokalowe i organizacyjne placówki. W szkołach niepublicznych, zwłaszcza społecznych, istotną rolę w wyborze języków mają także rodzice.

Obowiązujące rozporządzenia przewidują:

• 180 godzin nauki języka obcego na I etapie edukacyjnym,
• 450 godzin na II etapie edukacyjnym (dla pierwszego języka),
• 120 godzin nauki drugiego języka obcego – od klasy VII.

Łącznie oznacza to 750 godzin nauki języków obcych w całym cyklu kształcenia w szkole podstawowej.

Najczęściej wybierane języki obce

Polscy uczniowie rozpoczynają obowiązkową naukę języka obcego wcześniej niż ich rówieśnicy w większości państw UE – często już w wieku 6 lat. Dla porównania: we Francji, Hiszpanii czy Niemczech nauka ta rozpoczyna się zwykle między 6. a 8. rokiem życia, a w Holandii czy Irlandii – nawet później.

Najczęściej nauczanym językiem jest angielski, którego uczy się niemal 100% uczniów szkół podstawowych. Na drugim miejscu znajduje się język niemiecki (54,3%), a dalej:

• język hiszpański – 10–20% uczniów,
• język francuski – 5–10% uczniów.

Wbrew pozorom język rosyjski wciąż obecny jest w polskich szkołach – nauczany w 2115 placówkach, a uczęszcza na niego ponad 166 tys. uczniów. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Edukacji, język rosyjski ma być jednak stopniowo zastępowany przez język ukraiński.^1,2,3

Więcej ukraińskich dzieci w polskich szkołach?

Od 2014 roku liczba obywateli Ukrainy posiadających zezwolenie na pobyt w Polsce wzrosła z 41 tys. do ponad 1,55 mln. Wśród 990 tys. Ukraińców objętych obecnie ochroną czasową, aż połowa to dzieci.

Obecnie w polskich szkołach uczy się ok. 160 tys. dzieci z Ukrainy, jednak liczba ta może znacznie wzrosnąć wraz z początkiem nowego roku szkolnego. Powodem są zmiany w zasadach przyznawania świadczenia 800+. Od 1 czerwca 2025 r. jego wypłata jest uzależniona od zapisania dziecka do polskiej szkoły. To może znacząco zwiększyć liczbę ukraińskich uczniów w systemie edukacji.

Nowy program nauczania języka ukraińskiego – szczegóły

Opublikowana 25 lipca 2025 r. nowa podstawa programowa do nauczania języka ukraińskiego jako drugiego języka obcego ma zastosowanie w klasach VII–VIII szkół podstawowych.

Autorem programu jest dr Paweł Lewczuk, adiunkt w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Mecenasem projektu został Artur Bagliuk, ukraiński przedsiębiorca i dyrektor Przedstawicielstwa Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej w Krakowie. Inicjatywa powstała przy wsparciu Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej.

W opublikowanym programie czytamy:

„Język ukraiński jest obecny w polskiej przestrzeni publicznej już od dłuższego czasu, natomiast od końca lutego 2022 roku można zaobserwować wzrost zainteresowania jego nauką. Zjawisko to interpretowane jest jako swoista odpowiedź na pełnoskalową agresję rosyjską na Ukrainę.”

Program skierowany jest do nauczycieli posiadających kwalifikacje zgodne z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki. Jego celem jest nie tylko przedstawienie materiału dydaktycznego, lecz także wskazanie, jak osiągać cele edukacyjne – zarówno ogólne, jak i szczegółowe – na II etapie edukacyjnym.

Nowa podstawa programowa została opracowana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Edukacji z 20 maja 2024 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2024 r. poz. 781, załącznik nr 1).

¹Języki obce nowożytne - liczba uczniów w roku szkolnym 2024/2025 wg szkół i wg klas - dane gov

²Kluczowe dane o nauczaniu języków w szkołach w Europie Raport Eurydice - raport KE

³Foreign language learning statistics - raport eurosatu

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59 ze zm. )

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły I stopnia (Dz.U. 2017 poz. 356 ze zm. )

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. 2012 poz. 204 ze zm.)