Ustawa określa procedurę i skutki uzgodnienia płci osób, których tożsamość płciowa różni się od płci wpisanej do aktu urodzenia. Tożsamość płciową ustawa definiuje jako utrwalone, intensywnie odczuwane doświadczanie i przeżywanie własnej płciowości, która odpowiada lub nie płci wpisanej do aktu urodzenia.
Ustawa likwiduje obowiązujący dotychczas w tego typu sprawach tryb procesowy, z powództwa przeciwko własnym rodzicom.
Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami, wniosek o uzgodnienie płci będzie mogła złożyć tylko pełnoletnia i niepozostająca w związku małżeńskim osoba, której on dotyczy. Wniosek powinien zawierać imię lub imiona, jakie ma nosić ona po uzgodnieniu płci.
Nie wcześniej niż 12 miesięcy wcześniej do wniosku będą musiały być dołączone dwa orzeczenia wydane niezależnie przez dwóch lekarzy, które stwierdzają występowanie tożsamości płciowej odmiennej od płci wpisanej do aktu urodzenia.
Podatek od spadków i darowizn 2015 - PDF
Spadki - testament, zachowek, dziedziczenie. Zmiany w prawie spadkowym 2015 – PDF
Ustawa wymaga, by orzeczenia takie były wystawione przez lekarzy posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii lub seksuologii lub specjalizację II stopnia w dziedzinie psychiatrii. Dopuszczone jest też, by był to jeden z takich lekarzy i psycholog z wydanym przez towarzystwo naukowe certyfikatem seksuologa klinicznego.
Uzgodnienia płci będzie dokonywać sąd w postępowaniu nieprocesowym. Za właściwy w tych sprawach uznano Sąd Okręgowy w Łodzi. Posiedzenia będą odbywać się przy drzwiach zamkniętych. W toczącym się postępowaniu do wnioskodawcy będą mogły przystąpić - za jego zgodą - organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy działanie na rzecz ochrony praw człowieka lub organizacja pomocy prawnej dla osób zagrożonych dyskryminacją lub osób doświadczających dyskryminacji.
Zgodnie z ustawą wniosek o uzgodnienie płci ma być rozpatrzony nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jego zgłoszenia. Sąd będzie mógł ograniczyć postępowanie dowodowe do dowodów z dokumentów załączonych do wniosku i dowodu z przesłuchania wnioskodawcy.
W swoim postanowieniu uwzględniającym wniosek sąd będzie orzekał o imieniu lub imionach wnioskodawcy - zgodnie z jego żądaniem - oraz o dostosowaniu końcówki gramatycznej nazwiska, jeżeli jej dotychczasowa forma gramatyczna wskazuje płeć.
Po uprawomocnieniu się postanowienia sąd prześle jego odpis do urzędu stanu cywilnego. To będzie podstawą do sporządzenia nowego aktu urodzenia, zmiany numeru PESEL i wydania dowodu osobistego oraz może być podstawą do zmiany nazwiska.
Sporządzenie nowego aktu urodzenia nie będzie wpływać na istniejące stosunki prawne między wnioskodawcą a osobami trzecimi, w tym z jego rodzicami i dziećmi. Uzgodnienie płci nie wpłynie też na uprawnienia dotyczące ubezpieczenia społecznego.
Od momentu uprawomocnienia się postanowienia o uzgodnieniu płci wszystkie prawa i obowiązki zależne od płci wynikać będą z płci określonej w tym postanowieniu. Chodzi np. o uprawnienia emerytalne, które jeszcze przez jakiś czas będą zróżnicowane w zależności od płci.
Prawomocne uzgodnienie płci wraz z odpisem nowego aktu urodzenia będą podstawą do niezwłocznego sporządzenia i wydania dokumentów potwierdzających kwalifikacje, wykształcenie, staż pracy oraz stan zdrowia wnioskodawcy, w których uwzględnione będą nowe dane osobowe.
Informacje z dotychczasowych dokumentów będą udostępniane tylko na żądanie wnioskodawcy albo sądu.
W przypadku osoby małoletniej możliwa będzie zmiana imienia na niewskazujące na płeć. Zmiana będzie dokonywana na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Do wniosku będzie musiało być dołączone stosowne orzeczenie wydane przez lekarza ze specjalizacją w zakresie psychiatrii lub seksuologii.
Ustawa ma wejść w życie z początkiem 2016 roku. (PAP) mca/ akw/ mag/