Weszły w życie nowe przepisy ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym, które mają przyspieszyć budowę CPK i uprościć proces wywłaszczeń. Dzięki noweli spółka może złożyć wniosek o pozwolenie na budowę lotniska jeszcze w tym roku. „Pierwsze prace ruszą już w 2026 roku” – zapowiada prezes CPK Filip Czernicki.
- CPK wchodzi w decydującą fazę. Nowe przepisy już obowiązują
- Prezes CPK: „Pierwsze prace już w 2026 roku”
- Nowe przepisy mają ułatwić życie wywłaszczonym. Będzie szybciej i z większymi zaliczkami
- Zaliczka nawet do 85 procent odszkodowania
- Wojewoda ma maksymalnie 60 dni na decyzję odszkodowawczą
- Co zakłada Program CPK?
- CPK jako impuls dla gospodarki
- Symboliczny moment dla projektu CPK
W sobotę weszły w życie przepisy nowelizacji ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. To wydarzenie, które może okazać się jednym z najważniejszych kroków w historii tej gigantycznej inwestycji. Nowe prawo wprowadza szereg rozwiązań, które mają nie tylko przyspieszyć realizację projektu, ale też uprościć procesy administracyjne i – co istotne – poprawić sytuację osób, które zostaną objęte wywłaszczeniami. Jak podkreśla prezes CPK Filip Czernicki, zmiany w ustawie otwierają drogę do kolejnych, przełomowych decyzji. „Ustawa pozwala nam złożyć wniosek o pozwolenie na budowę lotniska jeszcze w tym roku” – zapowiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową.
CPK wchodzi w decydującą fazę. Nowe przepisy już obowiązują
Od soboty obowiązują przepisy nowelizacji ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. To oznacza, że inwestycja wreszcie wchodzi w etap, w którym biurokracja nie powinna już być hamulcem. Jednym z kluczowych elementów nowych regulacji jest możliwość składania wniosku o pozwolenie na budowę w oparciu o rygor natychmiastowej wykonalności decyzji pierwszej instancji.
To rozwiązanie może przyspieszyć procedury o wiele miesięcy. W praktyce oznacza, że spółka CPK nie musi czekać na zakończenie wszystkich odwołań i formalności – wystarczy decyzja wojewody, by rozpocząć przygotowania do budowy. W styczniu 2025 roku wojewoda mazowiecki wydał w pierwszej instancji decyzję lokalizacyjną dla budowy lotniska, co otworzyło formalną ścieżkę do uzyskania pozwolenia na budowę.
Prezes CPK: „Pierwsze prace już w 2026 roku”
Prezes spółki Filip Czernicki już w połowie października tłumaczył, że właśnie te przepisy dadzą CPK szansę na szybki start inwestycji. „Przepis ten pozwoli spółce wystąpić o pozwolenie jeszcze w tym roku” – wskazał. Co więcej, Czernicki zapowiedział, że jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, w 2026 roku ruszą pierwsze prace na terenie przyszłego lotniska. „Pierwsze prace zapewne w połowie roku (2026 r.) ruszą w zakresie palowania; to będą wzmocnienia gruntu, na bazie których będziemy budować terminal” – mówił PAP prezes CPK.
To pierwsza tak konkretna deklaracja dotycząca harmonogramu robót. Oznacza, że po latach przygotowań, analiz i decyzji środowiskowych, projekt CPK wreszcie wchodzi w fazę realnych działań w terenie.
Nowe przepisy mają ułatwić życie wywłaszczonym. Będzie szybciej i z większymi zaliczkami
Jednym z najważniejszych celów nowelizacji jest ułatwienie procesu wywłaszczania i uzyskiwania odszkodowań. To temat, który budził duże emocje wśród mieszkańców gmin Baranów, Wiskitki i Teresin – terenów, na których powstanie nowy port lotniczy.
Dotychczas brakowało jasnych terminów i gwarancji dla właścicieli nieruchomości, którzy musieli opuścić swoje domy lub działki. Nowe przepisy wprowadzają konkretne terminy i zasady, które mają zapobiec przewlekłości i niepewności.
Zgodnie z ustawą, termin na wydanie nieruchomości nie może być krótszy niż 120 dni od daty, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna, lub 120 dni od wydania decyzji odszkodowawczej w pierwszej instancji – jeśli decyzji lokalizacyjnej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. To zapis, który po raz pierwszy wprowadza minimalny czas na wydanie nieruchomości, a więc zabezpiecza interesy wywłaszczanych właścicieli.
Zaliczka nawet do 85 procent odszkodowania
Nowela przewiduje także wypłatę zaliczek na poczet odszkodowań, i to w wysokości aż 85 proc. ustalonej kwoty. To olbrzymia zmiana, bo dotychczasowe przepisy nie zawsze gwarantowały szybkie uzyskanie środków przez osoby tracące nieruchomości.
Nowością jest też to, że z zaliczki będą mogli skorzystać nie tylko właściciele zabudowanych działek, ale również właściciele nieruchomości niezabudowanych.
Jak wynika z treści ustawy, osoba uprawniona do odszkodowania może wystąpić o zaliczkę w wysokości 85 proc. ustalonego przez organ pierwszej instancji odszkodowania. Co więcej – pieniądze mają być wypłacone w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. To znacząco skróci czas oczekiwania na środki i – jak podkreślają przedstawiciele CPK – ma budować zaufanie między inwestorem a lokalnymi społecznościami.
Wojewoda ma maksymalnie 60 dni na decyzję odszkodowawczą
Ustawa wyznacza także termin dla wojewody na ustalenie wysokości odszkodowania – nie więcej niż 30 dni od dnia, gdy decyzja lokalizacyjna stała się ostateczna, lub 60 dni od dnia nadania rygoru natychmiastowej wykonalności. To oznacza, że proces, który dotąd trwał często wiele miesięcy, może zostać skrócony nawet kilkukrotnie.
Eksperci oceniają, że to krok w stronę profesjonalizacji i przyspieszenia procedur inwestycyjnych. W kontekście tak dużego projektu jak CPK – gdzie tysiące decyzji administracyjnych muszą zostać wydane na czas – każda oszczędność czasowa ma ogromne znaczenie.
Co zakłada Program CPK?
Centralny Port Komunikacyjny to nie tylko nowe lotnisko, ale cała strategiczna inwestycja infrastrukturalna, która ma zmienić sposób, w jaki poruszamy się po Polsce. W ramach programu powstać ma centralne lotnisko między Warszawą a Łodzią, a także system Kolei Dużych Prędkości (KDP), który połączy CPK z największymi miastami w kraju.
Lotnisko ma być początkowo przystosowane do obsługi 34 milionów pasażerów rocznie, z możliwością rozbudowy w przyszłości. Projektanci zadbali o to, by infrastruktura była elastyczna i możliwa do skalowania w zależności od potrzeb rynku i prognoz ruchu lotniczego.
Harmonogram budowy: od 2026 do 2032 roku
- Zgodnie z przyjętym harmonogramem, budowa lotniska CPK na terenie gmin Baranów, Wiskitki i Teresin ma rozpocząć się w 2026 roku.
- W 2031 roku port ma uzyskać niezbędne certyfikacje lotnicze, a rok później – w 2032 – planowane jest jego oficjalne otwarcie.
- Tego samego roku ma zostać oddany do użytku pierwszy odcinek Kolei Dużych Prędkości w Polsce: Warszawa – CPK – Łódź.
- Całkowity koszt inwestycji do 2032 roku oszacowano na 131,7 miliarda złotych.
CPK jako impuls dla gospodarki
Rząd i spółka CPK od początku podkreślają, że projekt nie jest tylko inwestycją infrastrukturalną, ale także motorem rozwoju gospodarczego. Nowe przepisy mają sprawić, że środki z odszkodowań szybciej trafią do mieszkańców, a same prace budowlane rozpoczną się zgodnie z harmonogramem. Wraz z rozwojem CPK mają powstawać nowe miejsca pracy, centra logistyczne i węzły transportowe, które przyciągną inwestorów i zwiększą atrakcyjność regionu. Jak podkreśla Filip Czernicki, „Centralny Port Komunikacyjny to projekt, który zbuduje nowy system komunikacyjny kraju, łącząc transport lotniczy, kolejowy i drogowy w jedno spójne rozwiązanie”.
Choć nowelizacja spotkała się z dużym poparciem inwestora i części samorządów, nie brakuje też głosów sceptycznych. Krytycy zwracają uwagę, że proces wywłaszczeń – nawet przy nowych przepisach – może rodzić konflikty społeczne. Rząd odpowiada, że właśnie dlatego wprowadzono zapisy o zaliczkach i minimalnych terminach, które mają chronić obywateli.
Dla wielu ekspertów to sygnał, że państwo dostrzega potrzebę zrównoważenia interesów publicznych i prywatnych. Ustawa nie tylko przyspiesza inwestycję, ale też – po raz pierwszy – tworzy ramy, które pozwalają obywatelom na przewidywalność i realne bezpieczeństwo finansowe w procesie wywłaszczeń.
Symboliczny moment dla projektu CPK
Wprowadzenie nowych przepisów to moment symboliczny – oznacza bowiem, że po latach dyskusji, analiz i politycznych sporów, CPK przechodzi z fazy planowania do fazy działania. Jak mówi prezes Filip Czernicki, „To nie jest tylko inwestycja w infrastrukturę – to inwestycja w przyszłość Polski. Dzięki CPK zyskamy centralny węzeł komunikacyjny, który połączy regiony i otworzy nowe możliwości dla gospodarki”. Dla inwestora to również czas wytężonej pracy – w najbliższych miesiącach spółka będzie musiała przygotować dokumentację, złożyć wniosek o pozwolenie na budowę i rozpocząć procesy przetargowe.
Wszystko wskazuje na to, że nowelizacja ustawy o CPK może rzeczywiście odmienić tempo inwestycji. Po raz pierwszy pojawiają się konkretne, prawnie wiążące terminy, które zmuszają administrację do sprawnego działania. Zaliczki, krótsze procedury, jasno określone obowiązki – to rozwiązania, których brakowało w dotychczasowym systemie. Jeśli zapowiedzi Filipa Czernickiego się sprawdzą, już w 2026 roku na terenie CPK zobaczymy pierwsze maszyny budowlane, a Polska stanie o krok bliżej do stworzenia nowego serca swojego systemu transportowego.