Sądy wykryły trzecią lukę w przepisach o świadczeniu wspierającym. Pierwsza luka dotyczy wątpliwości, czy opiekunowie osób niepełnosprawnych powinni oddawać świadczenie pielęgnacyjne (stare) za okres rozpatrywania wniosku o określenie poziomu potrzeby wsparcia (liczba punktów w WZON po teście sprawności). Druga luka dotyczy utraty ubezpieczenia zdrowotnego przez opiekunów za okres rozpatrywania wniosku przez WZON. I teraz jest odkryta trzecia luka.
Polega na tym, że opiekunom przepisy przyznają prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Warunkiem tego prawa jest odpowiedni staż opieki nad osobą niepełnosprawną, czego dowody jest wypłata świadczenia pielęgnacyjnego (starego). Ponieważ opiekunowie muszą zwracać świadczenie pielęgnacyjne (za okres rozpatrywania wniosku we WZON), to nie mają wymaganego stażu otrzymywania tego świadczenia.
Wszystkie te luki wynikają z konieczności zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego. Okazało się to szaleńczym pomysłem legislacyjnym, którego skutków nie przewidzieli twórcy ustawy o świadczeniu wspierający. I teraz sytuacje próbują ratować sądy karkołomny mi wykład dniami prawa, który sprowadzają się do ignorowania przepisów obowiązujących w ustawie o świadczeniu wspierającym.
Ilustruje to poniższy przykład:
Osoba niepełnosprawna starała się w 2024 r. o otrzymanie punktów w WZON. Jest to rodzaj testu niesamodzielności określany fachowo jako „określenie poziomu potrzeby wsparcia”. Zajęło to cały 2024 r. Świadczenie wspierające zostało wstecznie przyznane od 2 stycznia 2024 r. W oczekiwaniu na świadczenie wspierające opiekun osoby niepełnosprawnej wciąż jednak otrzymywał świadczenie pielęgnacyjne – inaczej osoba niepełnosprawna nie miałaby środków pokrywających jej życie. Skoro jednak udało się ze świadczeniem wspierającym od 2 stycznia 2024 r. to opiekun równolegle musi oddać świadczenie pielęgnacyjne za cały 2024 r.
Jeżeli opiekun odda świadczenie pielęgnacyjne to nie otrzyma zasiłku dla bezrobotnych. Dlaczego miałby otrzymać taki zasiłek?
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Dlaczego opiekun osoby niepełnosprawnej miałby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych?
Bo opiekował się - pozostając poza rynkiem pracy - ciężko zdrowotnie dotkniętą osobą niepełnosprawną (stopień znaczny) np. przez 10 albo 15 lat (albo dłużej). Świadczenie wspierające zabiera opiekunom świadczenie pielęgnacyjne i gwałtownie wyrzuca ich na rynek pracy (często w wieku 50 lat i więcej).
I teraz się okazuje się, że nie mają tego zasiłku dla bezrobotnych bo musieli oddać świadczenie pielęgnacyjne (w to miejsce osoba niepełnosprawna) ma świadczenie wspierające.
Sądy przywracają sztuczką zasiłek dla bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych
Sztuczka polega na odjęciu od potrzebnego okresu 365 pobierania świadczenia pielęgnacyjnego tego okresu, za który opiekun oddał świadczenie pielęgnacyjne. Ale to jest - według mojej oceny - sztuczka (lekko naciągnięta wykładnia prawa), a nie brzmienie przepisów.jm
Przyjrzyjmy się datom
Świadczenie pielęgnacyjne za okres od dnia 16.01.2024 r. do dnia 30.06.2024 r. opiekun zwrócił (jako świadczenie nienależnie pobrane). W konsekwencji Urząd pracy uznał, że w okresie 18 miesięcy poprzedzających bezpośrednio dzień zarejestrowania zaliczono opiekunowi 319 dni, a nie wymagane 365 dni. Nie ma zasiłku. Co z tym zrobił sąd? W ocenie Sądu okres od 16.01.2024 r. do 30.06.2024 r. winien zostać w sprawie uwzględniony w ten sposób, że o ten właśnie czas (łącznie 167 dni) wydłużony zostanie okres 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania (art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia), w którym to okresie skarżący winien legitymować się co najmniej 365 dniami pobierania świadczenia pielęgnacyjnego.
Jaki widzę problem - czegoś takiego jak odjęcie 167 dni od 365 dni nie przewidują przepisy. Uważam, że to rozpaczliwa próba ratowania wadliwej ustawy przez sędziów w drodze agresywnej wykładni.
Sądy wykryły trzecią lukę w świadczeniu wspierającym. Miał być zasiłek. Na lodzie opiekunowie osób niepełnosprawnych (stopień znaczny)
Wyrok WSA w Poznaniu z 10 kwietnia 2025 r. (sygn. akt IV SA/Po 888/24) Link do wyroku
Sąd stworzył tą wykładnię tak:
Nie do przyjęcia jest jednak, zdaniem Sądu, taka interpretacja przepisu art. 71 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 71 ust. 2 pkt 9 ustawy o promocji zatrudnienia, która pomija okoliczność długości postępowania w przedmiocie przyznania świadczenia wspierającego, i to, że na skutek przedłużenia tegoż może dojść do sytuacji, w której spełnienie przesłanki pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przez okres co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, może być w ogóle niemożliwe i to nie z przyczyn leżących po stronie bezrobotnego.
I dalej:
Na kanwie rozpoznawanej sprawy Sąd dostrzega istnienie luki w przepisach wynikającej z dodania w punkcie 9 ustępu 2 artykułu 71 ustawy o promocji zatrudnienia drugiej przesłanki utraty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego (obok dotychczas istniejącej, tj. śmierci osoby, nad którą opieka była sprawowana) bez uwzględnienia, że zaistnienie tej przesłanki (przyznanie prawa do świadczenia wspierającego) stwierdzane jest z datą wsteczną po przeprowadzeniu postępowań, które mogą trwać łącznie wiele miesięcy. Długość trwania postępowania w przedmiocie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia, a następnie przyznania świadczenia wspierającego ma oczywisty wpływ na możliwość wykazania okresu 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania w urzędzie pracy. Przedłużające się postępowanie w przedmiocie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia i przyznania świadczenia wspierającego może w istocie prowadzić do pozbawienia bezrobotnego realnej możliwości spełnienia warunku, o którym mowa w art. 71 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 71 ust. 2 pkt 9 ustawy o promocji zatrudnienia, a tym samym uzyskania prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych. Tym samym Sąd stwierdza istnienie luki w prawie polegającej na braku wprowadzenia stosownej regulacji odnośnie do sposobu liczenia okresów z art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia skorelowanej ze zmianą brzmienia art. 71 ust. 2 pkt 9 tej ustawy wprowadzoną z dniem 1 stycznia 2024 r. przez ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.