Stopień trudności: średni
Koszty: zmienne
Nie każdą współwłasność można znieść (np. niedopuszczalne jest zniesienie współwłasności przymusowej, powstającej wraz ze wspólnotą mieszkaniową).
Krok 1: sprawdzamy czy można podzielić
Fizyczny podział nieruchomości nie zawsze jest możliwy. Ograniczenie może wynikać m.in. z wielkości nieruchomości, a także planów zagospodarowania przestrzennego gminy. Jeszcze większe problemy pojawiają się z podziałem budynku.
Odesłanie: Jak podzielić nieruchomość?
Kroki 2 - 4: polubowne zniesienie współwłasności
Krok 2: określamy warunki zniesienia współwłasności
Współwłasność nieruchomości można znieść przed notariuszem. Jeżeli nieruchomość jest wystarczająco duża, każdy ze współwłaścicieli może otrzymać część gruntu przypadającą na jego udział. Część może zrezygnować z nieruchomości i zadowolić się spłatą jej wartości przez współwłaściciela, któremu przypadł ich udział.
Jeżeli nieruchomość stanowi niewielki dom, lub mieszkanie, rzecz jasna fizyczny podział jest niemożliwy, w takim wypadku własność przypadnie jednemu ze współwłaścicieli.
Krok 3: podział nieruchomości
Jeśli postanowiliśmy podzielić nieruchomość najlepiej zrobić to przed sporządzeniem aktu notarialnego znoszącego współwłasność. W wyniku podziału nadal będzie istniała współwłasność całości gruntu/budynku. Każdy współwłaściciel będzie miał swój udział w „małej” nieruchomości.
Krok 4: akt notarialny
Zniesienie współwłasności nieruchomości wymaga sporządzenia aktu notarialnego. W nim notariusz umieści zasady podziału w zależności od ustaleń poczynionych przez zainteresowanych. W akcie znajdą się również wzajemne rozliczenia. Notariusz założy również nieruchomościom księgi wieczyste, jeśli ich nie miały, lub dokona wpisów nowych właścicieli, w już istniejących. Może zaistnieć konieczność dokonania wyceny nieruchomości - dla celów podatkowych.
Warto zwrócić uwagę na podatki – od spadków i darowizn i sprzedaży nieruchomości.
Krok 5: rozstrzygnięcie sądu
Jeżeli pomiędzy współwłaścicielami jest konflikt, który uniemożliwia polubowne zniesienie współwłasności, każdy z nich może domagać się od sądu zniesienia współwłasności. W zależności od charakteru nieruchomości i ilości współwłaścicieli, a także ich możliwości finansowych, sąd może dokonać podziału na następujących zasadach:
- dokonać fizycznego podziału nieruchomości między wszystkich współwłaścicieli,
- dokonać fizycznego podziału, pomiędzy niektórych współwłaścicieli, ze spłatą pozostałych,
- przyznać nieruchomości jednemu, lub kilku współwłaścicielom (np. kiedy występują o to wspólnie, np. małżeństwo), ze spłatą pozostałych.
Krok 6: piszemy wniosek
Zobacz również: Jak sporządzać pisma procesowe
Wpis sądowy wynosi 1000 zł (jeśli wniosek poparty jest uzgodnionym wspólnym planem podziału - 300 złotych).
Sąd: Sąd rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości
Wnioskodawca/y: współwłaściciel wnoszący o zniesienie
Uczestnicy: pozostali współwłaściciele
Tytuł: Wniosek o zniesienie współwłasności
Żądania wniosku:
- O zniesienie współwłasności nieruchomości położonej ….. o numerze księgi wieczystej …. , numerach ewidencji gruntu i budynków…. , o powierzchni, zabudowanej/niezabudowanej. W sposób:
- określamy sposób w jaki chcemy znieść: poprzez podział, czy przyznanie własności jednemu/ kilku współwłaścicielom,
- określamy powierzchnię i obręb działki dla każdego ze współwłaścicieli – na załączonej mapie ewidencyjnej,
- wskazujemy wysokość ewentualnych spłat.
- O zasądzenie solidarnie od uczestników kosztów sądowych.
Uzasadnienie:
- w uzasadnieniu przybliżamy stan faktyczny (jaki kto ma udział, skąd wynika współwłasność itp.), załączamy:
- odpis z księgi wieczystej,
- podstawę współwłasności, np.: postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
- opisujemy dokładnie nieruchomość: powierzchnię, położenie itp. – załączamy mapę ewidencyjną z oznaczonym planem podziału,
- opisujemy plan podziału - opracowany przez nas na mapie ewidencyjnej,
- uzasadniamy zaproponowaną formę zniesienia współwłasności (np. dlaczego przyznać jednemu współwłaścicielowi),
- określamy wysokość spłat - w oparciu o wartość nieruchomości (w tym celu możemy zlecić wycenę).
Załączniki
- odpis z księgi wieczystej,
- dokumenty pokazujące źródło współwłasności,
- plan podziału wskazany na mapie ewidencyjnej,
- wycenę nieruchomości (ewentualnie),
- dowód wniesienia opłaty sądowej w wysokości odpowiednio - 1000 lub 300 zł.
Postanowienie znoszące współwłasność jest podstawą do dokonania wpisu nowych właścicieli do księgi wieczystej oraz założenia ksiąg dla powstałych (wydzielonych) nieruchomości.
Uwagi ogólne:
Współwłasność można zmieść na dwa sposoby:
- polubownie (rozwiązanie szybsze ale droższe, dokonywane przed notariuszem),
- sądowo (taniej ale wolniej - sprawa może ciągnąć się miesiącami, przy zgodnym wniosku a nawet latami, przy konflikcie).