Co do zasady na postawione powyżej pytanie należy odpowiedzieć twierdząco, bowiem Ustawa pozwala na oznaczenie górnej granicy odpowiedzialności odszkodowawczej ze strony biura podróży. Wskazać jednak należy, iż to ograniczenie zostało zastrzeżone jedynie dla oznaczonych rodzajów szkody oraz do ustalonej sztywno wysokości.
Jak wskazuje art. 11a Ustawy organizator odpowiada za nienależyte wykonanie lub niewykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych. Z zakresu odpowiedzialności organizatora ustawodawca wyłączył: działania i zaniechania klienta; działania i zaniechania osób trzecich, które nie brały udziału w wykonaniu umowy i których nie można było przewidzieć oraz siłę wyższą. Nawet jednak zaistnienie podstawy wyłączenia odpowiedzialności nie zwalnia organizatora imprezy turystycznej od udzielenia pomocy klientowi. Wskazane wyłączenia stanowią pierwszą grupę ograniczeń odszkodowań wypłacanych przez biura podróży turystom.
Zobacz serwis: Prawa konsumenta
Odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie można wyłączyć, przy czym można ją ograniczyć, o ile umowa międzynarodowa, której stroną jest Polska na to pozwala.
Ustawodawca przewidział również mechanizm, który wprost wskazuje, iż organizatorzy imprez turystycznych mogą ograniczać wartość odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy do wysokości dwukrotności wartości zakupionej wycieczki. Ze wskazanego uprawnienia biura podróży bardzo często korzystają, co odzwierciedla się zapisami w ogólnych warunkach organizacji imprezy turystycznej, rzadziej w umowach o świadczenie usług turystycznych, wskazaniem, iż wysokość odszkodowania przy niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu wynosi maksymalnie wartość dwukrotności ceny imprezy turystycznej. W tym miejscu należy podkreślić, iż aby ograniczenie było wiążące dla turysty dokument, w którym zawarte jest ograniczenie powinien zostać udostępniony dla klienta przy zawarciu umowy. Wobec faktu, iż ograniczenie to z reguły wynika z treści ogólnych warunków organizacji imprez turystycznych ważne dla jego skuteczności jest przedstawienie przez organizatora klientowi przy zawarciu umowy. Przy czym nie ma konieczności aby organizator w sposób bezpośredni wskazywał opisany zapis ograniczający dla skuteczności związania klienta tą regulacją.
Zobacz serwis: Reklamacje
Podkreślenia wymaga również fakt, iż ograniczenie wysokości odszkodowania do wartości dwukrotności ceny imprezy turystycznej nie dotyczy szkód na osobie. W tym zakresie zastosowanie mają ogólne przepisy odszkodowawcze z kodeksu cywilnego (art. 444 i następne kodeksu cywilnego), które nie wprowadzają ograniczeń kwotowych. Konieczne jest dla uznania odpowiedzialności i przyznania odszkodowania w tym zakresie wykazanie zdarzenia, szkody oraz adekwatnego związku przyczynowo – skutkowego.
Paulina Adamczyk
adwokat, Kancelaria Radców Prawnych Marek Zdanowicz i Wspólnicy Sp.k.