"Moja żona otrzymała darowiznę pieniężną od swoich rodziców. Czy podlega ona dziedziczeniu? Na jakich zasadach?" (Marek)
Darowizna a majątek małżonków
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę, chyba że darczyńca inaczej postanowił.
W praktyce możliwa jest zatem darowizna do majątku wspólnego małżonków, jednak w przypadku braku takiego postanowienia darczyńcy darowizna będzie stanowiła majątek osobisty małżonka.
Dziedziczenie darowizny po śmierci obdarowanego
W przypadku śmierci obdarowanego darowizna wchodzi w skład masy spadkowej i podlega dziedziczeniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
Jeżeli zatem obdarowany sporządził testament, to spadek po nim odziedziczą osoby w nim wskazane. W przypadku braku ważnego testamentu albo gdy żadna z osób powołanych w testamencie nie chce lub nie może być spadkobiercą, dochodzi do dziedziczenia ustawowego. W pierwszej kolejności do dziedziczenia z ustawy po zmarłym uprawniony jest małżonek oraz dzieci. W przypadku małżeństw bezdzietnych powołani są do spadku z ustawy małżonek spadkodawcy i rodzice. Dalsza kolejność dziedziczenia wynika z Kodeksu cywilnego.
Odwołanie darowizny po śmierci obdarowanego – czy możliwe?
Odwołanie wykonanej darowizny jest możliwe, gdy obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności. Zgodnie z art. 899 § 3 k.c. darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Czy można odwołać darowiznę już po śmierci obdarowanego?
W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2002 r. (II CKN 1395/00). Zdaniem sądu darczyńca lub spadkobierca nie może odwołać darowizny po śmierci obdarowanego, nawet jeżeli nie upłynął jeszcze termin określony art. 899 § 3 k.c. Ponadto Sąd Najwyższy podkreślił, iż przyczyną odwołania może być rażąca niewdzięczność obdarowanego, a nie jego spadkobierców.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1359);