W dniach 3-4 kwietnia 2024 r. odbyło się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Rada postanowiła utrzymać stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie.
- Czy stopa referencyjna powinna wynosić 5,75% przy inflacji wynoszącej 1,9%
- Obniżki stóp w kwietniu nie będzie: na co będzie czekać RPP
- Decyzja RPP z 4 kwietnia 2024: jakie skutki dla konsumentów
- Bez obniżki stóp procentowych w kwietniu - od kiedy niższe stopy na pewno
Tak pisaliśmy przed posiedzeniem RPP. Inflacja w styczniu 3,9%, inflacja w lutym 2,8%, inflacja w marcu 1,9%. A ile wynosi podstawowa stopa procentowa NBP, stopa referencyjna to 5,75%. Be zmian od września 2023 r. a więc już niemal pełne siedem miesięcy. Jaką więc decyzję ogłosi Rada Polityki Pieniężnej w czwartek 4 kwietnia w sprawie stóp procentowych?
Logika wskazywałaby na obniżkę stóp i to radykalną – może nawet o 1,5%. A jednak zdecydowana większość ekonomistów nie ma wątpliwości, że jeśli RPP ogłosiłaby jutro nawet niewielką obniżkę stóp – referencyjnej z 5,75% do 5,5% to byłaby to nie tyle niespodzianka, co sensacja!
Ze względu na krótszy tydzień - o świąteczny poniedziałek, w kwietniu decyzyjne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej zaczyna się nie we wtorek, ale w środę i kończy się w czwartek.
Jeśli więc dojdzie do zmiany stóp procentowych, to nowe obowiązywać będą nie od czwartku, ale od piątku 5 kwietnia 2024 roku.
- Ostatecznie stopy pozostają bez zmian i także od 5 kwietnia kształtują się następująco:
- stopa referencyjna 5,75% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 6,25% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 5,25% w skali rocznej;
- stopa redyskontowa weksli 5,80% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 5,85% w skali rocznej.
Czy stopa referencyjna powinna wynosić 5,75% przy inflacji wynoszącej 1,9%
Faktem jest, że ekonomiści – analitycy rynków, w swoich prognozach nie mają ostatnio dobrej passy. Ogłaszany przez GUS poziom inflacji zaskakuje ich niezmiennie od stycznia do marca, a już prawdziwą kompromitacją były prognozy dotyczące sprzedaży detalicznej w marcu – prognozowano powszechnie wzrost o 3,6% podczas gdy GUS ogłosił 6,1%.
Dodatkowo sięgając do niezbyt odległej przeszłości równie zaskakująca w swoich decyzjach odnośnie stóp procentowych potrafi być Rada Polityki Pieniężnej – i to zarówno w okresach obniżki stóp w związku z pandemią, jak i skali ich podwyżek gdy zaczęła rosnąć inflacja.
Ale tylko w tym kontekście można spodziewać się sensacji, bo nie czysta matematyka, ale racjonalne dane ekonomiczne stanowią przesłankę do polityki stóp procentowych.
W przeciwieństwie do matematyków analitycy finansowi muszą patrzeć nie tyle na to co teraz, ale na to co w przyszłości. W kwietniu więc mamy od początku miesiąca bezdyskusyjny impuls inflacyjny, jakim jest powrót do stawki VAT 5% w odniesieniu do wszystkich podstawowych produktów spożywczych.
To jedno, drugim zaś brak konkretów – poza ogólnym wrażeniem, że odmrażanie będzie łagodne – co do polityki rządu w zakresie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych od 1 lipca 2024 r.
Obniżki stóp w kwietniu nie będzie: na co będzie czekać RPP
– Najbliższe posiedzenie RPP w moim przekonaniu nie przyniesie żadnych zmian wysokości stóp procentowych. Nie zmieni tego również ostatni odczyt inflacji liczonej rok do roku mimo dobrego wyniku nie spowoduje to żadnych decyzji dotyczących obniżki, takim elementem może być dopiero długookresowe, czyli co najmniej 8-12 miesięcznym utrzymanie takiego odczytu – uważa Grzegorz Aleksandrowicz, ekspert finansowy Lendi.
Jego zdanie podzielają niemal wszyscy, choć nie wszyscy uważają, że opory RPP przed obniżką cen potrwają tak długo.
– Mając na uwadze działania głównych sieci sklepów spożywczych w kontekście podatku VAT oraz pogłoski oraz relatywnie łagodnym odmrożeniu cen energii w Polsce, okno do bardziej zdecydowanych kroków w stronę obniżek stóp procentowych w Polsce wydaje stawać nieco bardziej prawdopodobne. Szczegóły dotyczące programu odmrożenia cen energii w kwietniu i mogą one stanowić ostatni ważny czynnik, które zadecyduje o ścieżce inflacji w Polsce w szerszym terminie – zwraca uwagę Mateusz Czyżkowski , Analityk Rynków Finansowych XTB.
– W pewnym stopniu należy brać pod uwagę czynnika politycznego i sporu rządu RP i parlamentarnej większości z Prezesem NBP wobec którego ma być złożony wniosek o Trybunał Stanu za nie podjęte lub w ocenie wnioskodawców zbyt późno podjęte decyzje Prezesa i Rady Polityki Pieniężnej – uzupełnia Grzegorz Aleksandrowicz przesłanki kierujące 3-4 kwietnia członkami RPP przy podejmowaniu decyzji w sprawie stóp procentowych.
Decyzja RPP z 4 kwietnia 2024: jakie skutki dla konsumentów
Jak wiadomo, obniżka czy podwyżka stóp procentowych nie ma bezpośrednio wpływu na oprocentowanie kredytów mieszkaniowych – te bowiem są oprocentowane z udziałem rynkowych wskaźników referencyjnych: WIBOR lub WIRON. Owszem, one reagują na politykę stóp RPP, ale wyprzedzająco.
Gdy więc od września nic ze stopami się nie zmienia, WIBOR 1M i 3M, a więc najczęściej stosowane wskaźniki w kredytach hipotecznych oscylują w granicach 5,8-5,9% i nie zanosi się na to, by coś w tej materii miało się zmienić w kwietniu.
Podobnie jest z nowym wskaźnikiem – WIRON 1M jest na poziomie 5%, zaś 3M notuje delikatny spadek na poziomie nieco ponad 4,8%.
W praktyce oznacza to, że ani kredytobiorcy mający w umowach klauzulę zmiany oprocentowania co miesiąc, ani co trzy miesiące nie powinni w kwietniu spodziewać się istotnej zmiany raty odsetkowej spłacanego kredytu.
Nie zmieni się ani o jedną setną za to maksymalne oprocentowanie kredytów, które zależy od stopy referencyjnej NBP i jest ustalane w ten sposób, że do tej stopy dodaje się 3,5% i mnoży razy dwa. Dlatego ter wynosi ono 18,50%.
Każda obniżka stóp nawet o 0,25% to finalna ulga 0,5% dla spłacających takie krótko- i średnioterminowe kredyty z klauzulą zmiennej stopy procentowej, kredyt w kartach kredytowych czy w płatnościach odroczonych itp.
Z kolei oszczędzający mogą liczyć na to, że lokaty kolejny miesiąc z rzędu będą przynosić zyski, bo przynajmniej od stycznia są one wciąż powyżej inflacji.
Zadowoleni z obecnego stanu stóp procentowych mogą być też wszyscy ponoszący wydatki w walutach – zarówno na zagraniczne urlopy jak i zakupy w zagranicznych e-sklepach. Taka różnica w inflacji i wysokości stóp procentowych sprzyja mocnemu złotemu.
Ale i zwykli konsumenci odczuwają to na cenach w sklepach gdy kupują owoce czy warzywa a także inne importowane produkty; wysoki kurs złotego sprawia, że są one relatywnie tańsze.
Bez obniżki stóp procentowych w kwietniu - od kiedy niższe stopy na pewno
Jak uważa Michał Stajniak, CFA, Wicedyrektor Działu Analiz XTB, przywrócenie stawki VAT na żywność i prawdopodobna podwyżka cen energii w drugiej połowie 2024 roku skłaniają RPP do wstrzemięźliwości. Mimo to, jeśli inflacja nie będzie rosnąć tak szybko jak się spodziewano, obniżki stóp procentowych staną się realną opcją, być może jeszcze w tym roku. Najpóźniej taka możliwość pojawi się w pierwszej połowie 2025 roku, tuż przed tym jak inflacja powróci do poziomów poniżej celu inflacyjnego, który wynosi 2,5%.
Najnowsze projekcje NBP przewidują średnioroczną inflację na poziomie 3% w 2024 roku, 3,4% w 2025 roku i 2,9% w 2026 roku. Warto jednak wziąć pod uwagę wpływ wycofania osłon cenowych na żywność i energię. W takim scenariuszu inflacja wzrośnie do 5,7% w 2024 roku, spadając do 3,5% w 2025 roku i 2,7% w 2026 roku. Nawet bez osłon inflacja powinna wrócić do celu NBP w 2025 roku, a w drugiej połowie 2024 roku spaść poniżej 2% - wskazuje Michał Stajniak.
Jednocześnie jednak obecne zwyżki cen benzyny mogą spowodować, że projekcje inflacyjne będą musiały być zrewidowane. Kolejny raport o inflacji ujrzymy dopiero w licu - dodaje ekspert.
Dlatego choć w najbliższym czasie nie należy oczekiwać obniżek stóp procentowych, nawet przy inflacji 1,9% (przy celu 2,5%), to przestrzeń do manewru pojawi się najpóźniej do połowy 2025 roku. Nie można też wykluczyć sygnałów w tym kierunku już w IV kwartale 2024 roku. Perspektywa utrzymania stóp procentowych może sprzyjać silnemu złotemu, który pozostaje relatywnie stabilny na tle mocnego dolara.