Są przepisy, które powodują konieczność raportowania przez banki instytucje finansowe transakcji powyżej określonych kwot. Takie transakcje są zgłaszane automatycznie do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), co ma zapobiegać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Podejrzane transakcje są wyłapywane i sprawdzane.
- Nie mylić z limitem gotówkowym
- Jaki jest limit transakcji która nie będzie automatycznie zgłoszona do GIIF?
- Co może się wydarzyć, gdy będę dokonywał transakcji na ponad 15 tys. euro?
- Jakie uprawnienia ma Generalny Inspektor Informacji Finansowej?
- Czy muszę się tłumaczyć przed organami z każdego przelewu powyżej 15 tys. euro?
Nie mylić z limitem gotówkowym
Na wstępie uwaga – trzeba pamiętać, że istnieje jeszcze coś takiego jak limit transakcji gotówkowych. Dotyczy on tylko przedsiębiorców i wynosi 15 tys. zł. Oznacza, że transakcje powyżej tej kwoty przedsiębiorcy zobowiązani są dokonywać bezgotówkowo (np. przelewem, kartą płatniczą). Artykuł dotyczy zaś kwoty transakcji, powyżej której uruchamiana jest procedura określona procedura informacyjna.
Jaki jest limit transakcji która nie będzie automatycznie zgłoszona do GIIF?
Limit kwoty transakcji, które nie rodzą obowiązków informacyjnych po stronie banku, to równowartość 15 tys. euro. Oznacza to, w zależności od kursu, że jest to ok. 65 tys. zł. Limit ten dotyczy wszystkich transakcji – także dokonywanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, czy konsumentów.
Co może się wydarzyć, gdy będę dokonywał transakcji na ponad 15 tys. euro?
Dokonując transakcji na ponad 15 tys. euro, niezależnie od sposobu, to jest czy będzie to wpłata gotówkowa w banku, zlecenie przelewu, wypłata w banku, wywoła określoną procedurę, co najmniej informacyjną. Wynika to z tego, że przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wprowadzają w szczególności dla banków i instytucji finansowych obowiązek przekazania do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej szeregu informacji. W zakresie tego obowiązku leży też informowanie o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro lub wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro. Banki mają 7 dni od takiej transakcji na przekazanie informacji o niej. W zakresie przekazywanych informacji o takiej transakcji zawiera się:
- niepowtarzalny identyfikator transakcji w ewidencji instytucji obowiązanej;
- datę albo datę i godzinę przeprowadzenia transakcji;
- dane identyfikacyjne klienta wydającego dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji;
- posiadane dane identyfikacyjne pozostałych stron transakcji;
- kwotę i walutę transakcji albo wagę i próbę złota dewizowego lub platyny dewizowej będących przedmiotem transakcji;
- rodzaj transakcji;
- tytuł transakcji;
- przedmiot transakcji;
- sposób wydania dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji;
- numery rachunków wykorzystanych do przeprowadzenia transakcji oznaczone identyfikatorem Międzynarodowego Numeru Rachunku Bankowego (IBAN) lub identyfikatorem zawierającym kod kraju oraz numer rachunku w przypadku rachunków nieoznaczonych IBAN.
Po otrzymaniu informacji, GIIF decyduje, co dalej z nią zrobić w zakresie swoich kompetencji.
Jakie uprawnienia ma Generalny Inspektor Informacji Finansowej?
Generalny Inspektor Informacji Finansowej ma dość szerokie uprawnienia, albowiem w ich katalogu znajdują się:
- analizowanie informacji dotyczących wartości majątkowych, co do których Generalny Inspektor powziął podejrzenie, że mają one związek z przestępstwem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
- przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku;
- żądanie przekazania informacji o transakcjach i ich udostępnianie;
- przekazywanie uprawnionym organom informacji i dokumentów uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa;
- wymiana informacji z jednostkami współpracującymi;
- sporządzanie krajowej oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz strategii przeciwdziałania tym przestępstwom we współpracy z jednostkami współpracującymi i instytucjami obowiązanymi;
- sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- wydawanie decyzji w sprawach wpisu na listę osób i podmiotów, wobec których stosuje się szczególne środki ograniczające, lub skreślenia z niej oraz prowadzenie tej listy;
- współpraca z właściwymi organami innych państw, a także zagranicznymi instytucjami i międzynarodowymi organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu;
- wymiana informacji z zagranicznymi jednostkami analityki finansowej, w tym prowadzenie punktu kontaktowego na potrzeby tej wymiany;
- nakładanie kar administracyjnych, o których mowa w ustawie;
- udostępnianie wiedzy i informacji z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
- przetwarzanie informacji w trybie określonym w ustawie;
- inicjowanie innych działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Czy muszę się tłumaczyć przed organami z każdego przelewu powyżej 15 tys. euro?
Nie ma takiego obowiązku, niemniej jednak trzeba zwrócić uwagę, że GIIF posiada uprawnienie między innymi do przekazywania uprawnionym organom informacji i dokumentów uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa, a także do przeprowadzania procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku oraz żądania przekazania informacji o transakcjach i ich udostępniania. Dlatego jest możliwa sytuacja, gdzie transakcja na kwotę powyżej 15 tys. euro zostanie obowiązkowo zaraportowana przez bank do GIIF, a ten na skutek prowadzonych czynności, zgłosi zebrane informacje do organów kontroli skarbowej, które mogą wszcząć kontrolę podatkową czy postępowanie karno-skarbowe, w którym trzeba będzie wyjaśnić co najmniej pochodzenie środków. W przypadku trudności z udokumentowaniem wejścia w posiadanie środków na przelew, niemal pewne są dalsze czynności podejmowane przez Krajową Administrację Skarbową, bowiem mogą stwierdzić nieujawniony dochód, od którego nie odprowadzono podatku. W przypadku transakcji podejrzanej, na czas postępowania wyjaśniającego, GIIF może wprowadzić blokadę rachunku bankowego, co uniemożliwi normalne korzystanie ze zgromadzonych tam środków.
Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 644).