8 proc. podatku dochodowego od wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia i umowy o dzieło – tyle miałby wynosić nowy podatek kościelny, którego wprowadzenie miałoby „zwiększyć zaufanie społeczne do sposobu finansowania Kościołów”, zminimalizować ryzyko nadużyć i „usprawnić obieg środków finansowych (red.: które trafiają do instytucji religijnych w Polsce), czyniąc go bardziej formalnym i podlegającym kontroli publicznej.” Postulat wprowadzenia stałej daniny na rzecz Kościoła, pobieranej bezpośrednio z wynagrodzenia, trafił do Senatu w dniu 9 czerwca 2025 r.
- Nowy podatek na Kościół, czyli 8% podatku dochodowego z wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia i umowy o dzieło
- Podatek kościelny w Niemczech – ile wynosi i na jakich zasadach jest pobierany przez niemiecki odpowiednik naszego fiskusa?
- Na jakim etapie są aktualnie prace nad rozpatrzeniem petycji w sprawie wprowadzenia w Polsce podatku kościelnego?
Nowy podatek na Kościół, czyli 8% podatku dochodowego z wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia i umowy o dzieło
W dniu 9 czerwca 2025 r. do Senatu wpłynęła petycja obywatelska (nr P11-89/25), w której jej autor postuluje wprowadzenie nowego podatku (tzw. kościelnego), na wzór tego który obowiązuje aktualnie w Niemczech. Wysokość daniny miałaby wynosić 8 proc. podatku dochodowego pobieranego z wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia oraz umowy o dzieło. Płatnik podatku (czyli pracodawca, zleceniodawca lub odpowiednio – zlecający wykonanie dzieła) – zobowiązany byłby przekazać ww. podatek do urzędu skarbowego, a ten – przesyłałby go dalej na konto zadeklarowanego Kościoła lub związku wyznaniowego. Zadeklarowanego, ponieważ – pieniądze z powyższego podatku, trafiałyby wyłącznie do związków wyznaniowych, które widnieją w Rejestrze kościołów i innych związków wyznaniowych, prowadzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Jedynym sposobem na uniknięcie opodatkowania wynagrodzenia podatkiem kościelnym – miałoby być zadeklarowanie ateizmu, czyli braku przynależności do jakiegokolwiek związku wyznaniowego, co w ocenie autora petycji – byłoby sprawiedliwe, gdyż obowiązek partycypowania w utrzymaniu danego związku wyznaniowego (poprzez uiszczanie ww. podatku) „spoczywałby wyłącznie na tych, którzy świadomie deklarują swoją przynależność i czerpią korzyści z działalności swojego związku wyznaniowego” i jednocześnie – „zapewniałoby to poszanowanie wolności sumienia i wyznania”.
Swój postulat wprowadzenia nowej daniny na rzecz Kościoła, autor petycji argumentuje powołując się na obowiązywanie analogicznego systemu finansowania instytucji religijnych w Niemczech: „System ten, z powodzeniem funkcjonujący w Niemczech od wielu lat, udowadnia swoją wysoką skuteczność i przejrzystość. Doświadczenia niemieckie jasno pokazują, że taki model finansowania nie tylko efektywnie zasila fundusze poszczególnych związków wyznaniowych, zapewniając im stabilność finansową i możliwość realizacji ich misji. Co równie ważne, mechanizm ten stanowi precyzyjny wyznacznik faktycznej liczby wyznawców danego związku. W Niemczech każdy, kto nie chce płacić podatku kościelnego, musi formalnie wystąpić z Kościoła lub zadeklarować brak przynależności do jakiegokolwiek związku wyznaniowego. To proste i klarowne rozwiązanie eliminuje domysły i niejasności dotyczące rzeczywistego poparcia dla poszczególnych Kościołów i wspólnot. Przekłada się to na transparentne dane, które są nieocenione zarówno dla samych związków wyznaniowych, jak i dla państwa, planującego politykę społeczną i kulturalną.” I dodaje: „Obecny system finansowania instytucji religijnych w Polsce, oparty w dużej mierze na dobrowolnych datkach i dotacjach, jest często nieprzejrzysty i budzi kontrowersje. Wprowadzenie podatku kościelnego pozwoliłoby na usprawnienie obiegu środków finansowych, czyniąc go bardziej formalnym i podlegającym kontroli publicznej. Pobieranie podatku bezpośrednio z wynagrodzenia przez Urząd Skarbowy minimalizuje ryzyko nadużyć i zwiększa zaufanie społeczne do sposobu finansowania Kościołów.”
Z pełną treścią petycji, można zapoznać się poniżej:
Podatek kościelny w Niemczech – ile wynosi i na jakich zasadach jest pobierany przez niemiecki odpowiednik naszego fiskusa?
Autor petycji, której przedmiotem jest wprowadzenie w Polsce nowego podatku kościelnego (określonego przez niego również – „podatkiem od wiary”), swój postulat wzoruje na systemie, który obowiązuje w tym zakresie w Niemczech. Mowa o tzw. Kirchensteuer (czyli – podatku kościelnym), który pobierany jest na rzecz uznanych w Niemczech Kościołów. Dwiema największymi wspólnotami wyznaniowymi (uznanymi przez państwo) w Niemczech, są Kościół katolicki i protestancki. Wysokość tego podatku, zależy od miejsca zamieszkania – w niektórych landach (takich jak Bawaria i Badenia-Wirtembergia) wnosi on 8 proc. podatku dochodowego, a w innych (takich jak m.in. Brandenburgia, Hesja czy Saksonia) – 9 proc. podatku dochodowego. Podatek ten, jest comiesięcznie potrącany przez pracodawcę z wynagrodzenia i przekazywany do niemieckiego urzędu skarbowego, czyli – Finanzamt.
W celu uniknięcia płacenia daniny – należy, w Niemczech, formalnie wystąpić z Kościoła, co można uczynić w urzędzie stanu cywilnego, a także w sądzie rejonowym lub okręgowym. Obowiązek płacenia podatku kościelnego wygasa wówczas z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym powiadomiło się urząd stanu cywilnego (lub odpowiednio – sąd rejonowy albo okręgowy) o wystąpieniu z Kościoła. Zazwyczaj, Federalny Urząd Podatkowy automatycznie wysyła pracodawcy powiadomienie o powyższej zmianie. Aby jednak mieć absolutną pewność, czy pracodawca nadal nie pobiera daniny – najlepiej jest sprawdzić pierwszy pasek wypłaty po odejściu z Kościoła.
Poza podatkiem kościelnym od dochodów, niektóre diecezje i biskupstwa w Niemczech pobierają jeszcze tzw. podatek kościelny od nieruchomości. Tak jest np. w Nadrenii-Palatynacie i dotyczy to diecezji rzymskokatolickich Limburga i Spiry. Podatek kościelny od nieruchomości pobierany jest przez gminy wraz z podatkiem od nieruchomości i naliczany jest na podstawie stałego procentu. Na przykład w diecezji Spiry – podatek kościelny od nieruchomości wynosi 10% podatku od nieruchomości (wg stanu na 2023 r.).1
Na jakim etapie są aktualnie prace nad rozpatrzeniem petycji w sprawie wprowadzenia w Polsce podatku kościelnego?
Petycja w sprawie wprowadzenia w Polsce podatku kościelnego (nr P11-89/25), która wpłynęła do Senatu w dniu 9 czerwca 2025 r. i została następnie uzupełniona przez jej autora w dniu 20 czerwca 2025 r. – 7 lipca br. została skierowana do rozpatrzenia przez senacką Komisję Petycji. Na dzień dzisiejszy, nie został jeszcze wyznaczony termin posiedzenia, podczas którego będzie ona przedmiotem obrad senatorów.
1 Lohnsteuerhilfeverein Vereinigte Lohnsteuerhilfe e.V., Kirchensteuer: Was muss ich wissen, was kann ich absetzen?, 1.02.2025 r.