Koperty weselne a skarbówka. Czy trzeba zgłosić darowiznę i odprowadzić podatek?

• Interpretacja KIS: koperty ślubne to darowizna, ale nie zawsze trzeba płacić podatek
• Czym według prawa jest darowizna i dlaczego dotyczy także prezentów ślubnych
• Kwoty wolne od podatku – kto, ile i w jakiej grupie podatkowej?
• Jak ustalić grupę podatkową darczyńcy? Kluczowe znaczenie ma stopień pokrewieństwa
• Czy trzeba zgłaszać prezenty z wesela do urzędu skarbowego?
• Jak udokumentować otrzymane koperty – co wystarczy dla skarbówki?
• Darowizny od bliskich – kiedy obowiązuje pełne zwolnienie z podatku?
• Weselne pieniądze a konto bankowe – czy urząd może zapytać o pochodzenie?
• Kiedy pojawia się obowiązek zapłaty podatku od darowizny?
• Jak wygląda obliczanie podatku po przekroczeniu progu?
• Interpretacja indywidualna KIS to jasna odpowiedź dla nowożeńców
• Najważniejsze wnioski z interpretacji – co powinni wiedzieć nowożeńcy?

W Polsce ślub to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu. Goście, zamiast tradycyjnych prezentów, coraz częściej wręczają koperty z gotówką. To wygodne, praktyczne i popularne rozwiązanie. Jednak w ostatnich latach wiele osób zaczęło się zastanawiać, czy takie pieniądze należy zgłaszać do urzędu skarbowego. Czy koperta z banknotami wręczona na weselu jest darowizną, od której trzeba zapłacić podatek? Odpowiedź na to pytanie daje pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 sierpnia 2024 r. (0111-KDIB2-2.4015.78.2024.1.PB).

Interpretacja KIS: koperty ślubne to darowizna, ale nie zawsze trzeba płacić podatek

W wydanym piśmie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że stanowisko wnioskodawcy w sprawie skutków podatkowych prezentów ślubnych jest prawidłowe. Całość została rozpatrzona w ramach podatku od spadków i darowizn. Jak wskazano, pismo dotyczyło sytuacji, gdy narzeczeni organizują ślub i spodziewają się otrzymać gotówkę od zaproszonych gości.

W opisie zdarzenia przyszłego czytamy, że przyszły pan młody wraz z narzeczoną przewidują, iż otrzymane prezenty nie przekroczą kwoty wolnej od podatku dla grupy podatkowej, do której zalicza się dany gość. Co więcej, suma darowizn od tej samej osoby z ostatnich pięciu lat również nie przekroczy tej kwoty. Wnioskodawca wyjaśnił, że trudno wymagać od gości, aby przekazywali pieniądze przelewem lub z potwierdzeniem wpłaty. Zadano więc cztery kluczowe pytania:

• czy w takiej sytuacji powstaje obowiązek zapłaty podatku od darowizny,
• czy należy zgłosić otrzymane środki,
• czy można wpłacić gotówkę na konto bez podatku,
• oraz jak należy udokumentować pochodzenie pieniędzy.

Jak wskazano w piśmie, stanowisko wnioskodawcy zostało uznane za prawidłowe. To oznacza, że w opisanym przypadku nie powstaje obowiązek podatkowy.

Czym według prawa jest darowizna i dlaczego dotyczy także prezentów ślubnych

Dyrektor KIS w uzasadnieniu przywołał art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn z 28 lipca 1983 r. Zgodnie z nim: „Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej podatkiem, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.”

Choć ustawa nie definiuje pojęcia „darowizna”, należy odwołać się do Kodeksu cywilnego. Artykuł 888 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi: „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.”

Jak wyjaśniono w interpretacji, podstawową cechą darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy, które powoduje wzbogacenie majątku obdarowanego. Może ono polegać na przekazaniu rzeczy, środków pieniężnych lub innych składników majątkowych. Dlatego też prezenty ślubne, również te w formie gotówki, mają charakter darowizny.

W praktyce oznacza to, że z punktu widzenia przepisów każda koperta weselna jest darowizną. Jednak nie każda taka darowizna podlega opodatkowaniu. Kluczowe są tutaj kwoty wolne od podatku oraz grupa podatkowa, do której zalicza się osoba wręczająca prezent.

Kwoty wolne od podatku – kto, ile i w jakiej grupie podatkowej?

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby rzeczy lub praw majątkowych o wartości przekraczającej określone limity. Aktualnie wynoszą one:

• 36 120 zł – dla osób z I grupy podatkowej,
• 27 090 zł – dla osób z II grupy podatkowej,
• 5733 zł – dla osób z III grupy podatkowej.

Jak wskazano w interpretacji: „Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.”

To oznacza, że nawet jeśli darowizny odbywają się w różnych latach, ich wartość sumuje się w ciągu pięciu lat. Dopiero gdy łączna wartość przekroczy próg, powstaje obowiązek zgłoszenia i zapłaty podatku.

W praktyce więc, jeśli np. ciocia przekazała 2000 zł na wesele, a wcześniej nie dawała żadnych darowizn, nie ma żadnego obowiązku podatkowego. Jednak jeśli ta sama osoba przekaże w ciągu kilku lat znacznie większe kwoty, wtedy należy to już zgłosić.

Jak ustalić grupę podatkową darczyńcy? Kluczowe znaczenie ma stopień pokrewieństwa

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wyróżnia się trzy grupy podatkowe:

1. Grupa I – małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.
2. Grupa II – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
3. Grupa III – wszyscy pozostali, czyli osoby niespokrewnione, znajomi, przyjaciele.

W interpretacji podkreślono, że zaliczenie do grupy podatkowej odbywa się „według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe”.

Oznacza to, że darowizna od przyjaciela, sąsiada czy współpracownika zawsze zalicza się do grupy III, a więc obowiązuje najniższy limit kwoty wolnej – 5733 zł. Natomiast pieniądze od rodziców, rodzeństwa czy teściów mieszczą się w grupie I, gdzie limit jest znacznie wyższy.

Czy trzeba zgłaszać prezenty z wesela do urzędu skarbowego?

Zgodnie z interpretacją KIS: „Opisane we wniosku nabycie przez Pana gotówki w prezencie od gości weselnych nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie będzie wiązało się z żadnym obowiązkiem zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego – jeżeli istotnie wartość darowizn doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby (...) nie przekroczy kwot określonych w art. 9 ust. 1 ustawy.”

Oznacza to jednoznacznie, że jeśli od żadnego z gości nie otrzymano więcej niż wynosi kwota wolna, nie ma obowiązku zgłaszania takiej darowizny.

Nie trzeba więc składać żadnego formularza SD-Z2 ani innego zeznania podatkowego. Co więcej, Dyrektor KIS podkreślił, że bez znaczenia pozostaje okoliczność wpłaty otrzymanej gotówki na konto bankowe. To ważna informacja, ponieważ wiele osób obawia się, że przelanie środków może wzbudzić podejrzenia urzędu. Tymczasem, jeśli środki mieszczą się w limitach, nie trzeba się obawiać konsekwencji.

Jak udokumentować otrzymane koperty – co wystarczy dla skarbówki?

W piśmie znalazło się też odniesienie do sposobu dokumentowania darowizn. Jak wskazano: „Udokumentowaniem otrzymanych darowizn – jak słusznie Pan twierdzi – może być imienna lista darczyńców ze wskazaniem grupy podatkowej/stopnia pokrewieństwa oraz otrzymanej kwoty.”

To oznacza, że nie trzeba mieć potwierdzeń przelewów ani pokwitowań. Wystarczy zwykła lista, w której nowożeńcy zapiszą imię i nazwisko gościa, jego relację rodzinną oraz kwotę, jaką wręczył.

Dobrą praktyką może być również zachowanie zaproszeń, potwierdzeń obecności czy innych elementów, które ułatwią ewentualne udowodnienie pochodzenia środków.

Darowizny od bliskich – kiedy obowiązuje pełne zwolnienie z podatku?

Warto jednak pamiętać, że ustawa przewiduje pełne zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny, określone w art. 4a ust. 1. Jak czytamy: „Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (...) oraz udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy.”

Zwolnienie dotyczy więc darowizn przekazanych przelewem, o ile zostaną one zgłoszone w ciągu pół roku. Jednak w przypadku kopert z gotówką, jeśli kwoty nie przekraczają limitów, nie trzeba ani zgłaszać, ani płacić podatku. Dodatkowo, zgodnie z art. 4a ust. 4, obowiązek zgłoszenia nie dotyczy sytuacji, gdy:

• wartość majątku nie przekracza kwoty wolnej,
• lub gdy darowizna została dokonana w formie aktu notarialnego.

Weselne pieniądze a konto bankowe – czy urząd może zapytać o pochodzenie?

Często pojawia się pytanie, czy wpłacenie gotówki z kopert na konto może spowodować problemy. W interpretacji KIS pada jednoznaczne stwierdzenie: „Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność wpłaty otrzymanej gotówki na konto bankowe.”

Oznacza to, że urząd skarbowy nie wymaga tłumaczenia pochodzenia środków, jeśli ich wartość mieści się w limitach darowizn. W praktyce więc, jeśli para młoda wpłaci na konto łącznie np. 40 tys. zł, ale żaden z gości nie przekazał więcej niż 5733 zł (jeśli to osoby niespokrewnione), nie ma żadnego obowiązku podatkowego.

Kiedy pojawia się obowiązek zapłaty podatku od darowizny?

Obowiązek podatkowy powstaje dopiero wtedy, gdy suma darowizn od jednej osoby przekroczy kwotę wolną. Wtedy należy złożyć odpowiedni formularz (SD-3 lub SD-Z2 – w zależności od grupy podatkowej) i rozliczyć podatek według obowiązującej stawki.

Jak wyjaśnia art. 5 ustawy: „Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.” Oznacza to, że to obdarowany, a nie darczyńca, ponosi ewentualny ciężar podatkowy. W przypadku wesela więc, to państwo młodzi musieliby zgłosić przekroczenie progu od poszczególnych gości, jeśli do niego doszło.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Jak wygląda obliczanie podatku po przekroczeniu progu?

Jeśli suma darowizn przekroczy kwotę wolną, należy obliczyć podatek od nadwyżki. Stawki są zróżnicowane w zależności od grupy podatkowej i przedziału kwot. Przykładowo, dla grupy III, jeśli przekroczono 5733 zł, stawka podatku wynosi 12%, 16% lub 20% – w zależności od wysokości nadwyżki. Warto jednak podkreślić, że w przypadku wesel takie sytuacje zdarzają się niezmiernie rzadko, ponieważ pojedyncze kwoty przekazywane w kopertach zwykle nie osiągają progów ustawowych.

Poniższa tabela zawiera aktualnie obowiązujące skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

Interpretacja indywidualna KIS to jasna odpowiedź dla nowożeńców

Dyrektor KIS jednoznacznie stwierdził: „Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że opisane we wniosku nabycie przez Pana gotówki w prezencie od gości weselnych nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie będzie wiązało się z żadnym obowiązkiem zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.”

W ten sposób skarbówka potwierdziła, że koperty weselne nie wymagają zgłaszania ani opodatkowania, o ile kwoty od poszczególnych osób nie przekroczą ustawowych limitów. Nie ma także obowiązku posiadania potwierdzeń przelewów – wystarczy prosta lista gości z zaznaczeniem, kto, ile i w jakiej relacji rodzinnej przekazał środki.

Najważniejsze wnioski z interpretacji – co powinni wiedzieć nowożeńcy?

• Prezenty ślubne w gotówce mają charakter darowizny, ale dopóki kwoty od poszczególnych gości nie przekroczą progów ustawowych, nie podlegają opodatkowaniu.
• Nie trzeba zgłaszać kopert z pieniędzmi do urzędu skarbowego, jeśli mieszczą się w limitach.
• Bez znaczenia jest, czy gotówka zostanie wpłacona na konto bankowe.
• Lista gości z kwotami i pokrewieństwem wystarczy jako dokument potwierdzający źródło środków.

Jak podsumowano w interpretacji: „Udokumentowaniem otrzymanych darowizn może być imienna lista darczyńców ze wskazaniem grupy podatkowej oraz otrzymanej kwoty.”

Podstawa prawna: Pismo z dnia 6 sierpnia 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0111-KDIB2-2.4015.78.2024.1.PB – „Skutki podatkowe otrzymania prezentów ślubnych otrzymanych w postaci pieniężnej”, dostępne w systemie informacji prawnej Ministerstwa Finansów (sip.mf.gov.pl).