Brak jednego zapisu w orzeczeniu o niepełnosprawności może oznaczać utratę nawet kilku tysięcy złotych rocznie. W 2025 roku punkty 7 i 8 w części "Wskazania do ulg i uprawnień" nabierają szczególnego znaczenia, bo decydują o dostępie do świadczeń, ulg i usług opiekuńczych. Wyjaśniamy, co oznaczają także punkty 5 i 6. Jak wpływają na prawo do pomocy i co zrobić, jeśli w orzeczeniu brakuje ważnego punktu.
- Dlaczego te punkty są tak ważne?
- Co oznaczają poszczególne punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności?
- Jak zdobyć brakujący punkt w orzeczeniu o niepełnosprawności?
- Co zrobić, gdy brakuje czasu?
- Jakie zmiany wprowadzono w 2025
- FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Podstawy Prawne
Dlaczego te punkty są tak ważne?
Każde orzeczenie o niepełnosprawności zawiera część "Wskazania do ulg i uprawnień", w której komisja zaznacza maksymalnie 10 punktów. To właśnie te wskazania decydują o:
- prawie do świadczenia pielęgnacyjnego, dodatku pielęgnacyjnego lub renty socjalnej,
- dostępie do turnusów rehabilitacyjnych i programu "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej",
- pierwszeństwie w leczeniu i rehabilitacji,
- korzystaniu z ulg podatkowych i kart parkingowych.
W praktyce urzędnicy najczęściej analizują punkty 5, 6, 7 i 8, bo dotyczą one sprzętu medycznego, potrzeby opieki, samodzielności i współudziału opiekuna. W 2025 r. Ministerstwo Rodziny i Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych wydali wytyczne, aby w orzeczeniach dzieci z chorobami rzadkimi i zespołem Downa punkty 7 i 8 stosować obligatoryjnie, co ma zapobiegać pomijaniu ich w ocenie.
Osoby chorujące na blisko 150 chorób rzadkich (…) otrzymają orzeczenia o niepełnosprawności na stałe (a w przypadku dzieci — do ukończenia 16 lat) z uwzględnieniem punktów 7 i 8 orzeczenia. Punkt 7 oznacza konieczność stałej lub długotrwałej opieki… a punkt 8 — konieczność stałego współudziału opiekuna dziecka…- czytamy w komunikacie jaki wydał Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń.
Co oznaczają poszczególne punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności?
W rubryce "Wskazania do ulg i uprawnień" komisja orzekająca zaznacza punkty określające, jakie formy wsparcia przysługują osobie z niepełnosprawnością. Każdy punkt ma realny wpływ na możliwość otrzymania świadczeń, ulg podatkowych, sprzętu medycznego czy pomocy opiekuna. W praktyce to właśnie punkty 5, 6, 7 i 8 najczęściej decydują o dostępie do najwyższych świadczeń finansowych oraz usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych.
| Punkt | Co oznacza? | Do czego uprawnia w praktyce? |
|---|---|---|
Punkt 5 | Potrzeba zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne (np. wózek inwalidzki, proteza, aparat słuchowy, inhalator, glukometr, kule, pieluchomajtki) | Refundacja i dofinansowanie sprzętu z NFZ i PFRON; udział w programach likwidacji barier architektonicznych; prawo do turnusów rehabilitacyjnych |
Punkt 6 | Potrzeba korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (np. usługi opiekuńcze, terapeutyczne, rehabilitacyjne, asystenckie świadczone przez MOPS/GOPS, fundacje, ośrodki dzienne) | Dostęp do usług asystenta osobistego, terapii i rehabilitacji finansowanych przez gminę; pierwszeństwo w projektach wsparcia środowiskowego |
Punkt 7 | Konieczność stałej lub długotrwałej opieki z powodu znacznie ograniczonej samodzielnej egzystencji (np. osoba leżąca, wymagająca pomocy w jedzeniu, poruszaniu się, komunikacji) | Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna, dodatek pielęgnacyjny, renta socjalna; prawo do pobytu w DPS; pierwszeństwo w leczeniu i rehabilitacji |
Punkt 8 | Konieczność stałego współudziału opiekuna dziecka do 16. roku życia w leczeniu, rehabilitacji i edukacji | Świadczenie pielęgnacyjne na dziecko (jeśli punkt zawiera sformułowanie "wymaga"); indywidualne nauczanie; terapia; pomoc wczesnego wspomagania rozwoju; punkt nie jest stosowany po ukończeniu 16 lat |
Jak zdobyć brakujący punkt w orzeczeniu o niepełnosprawności?
Brak jednego z istotnych punktów (np. 5, 6, 7 lub 8) w orzeczeniu może skutkować utratą prawa do ważnych świadczeń, lub usług. Dlatego warto działać szybko i metodycznie. Oto poradnik jak to zrobić krok po kroku:
- Złóż odwołanie w terminie 14 dni
Na decyzję powiatowego zespołu orzekającego można się odwołać wyłącznie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Termin wynosi 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Przekroczenie tego czasu oznacza konieczność ponownego składania wniosku od początku. - Przygotuj pełną dokumentację medyczną
Im więcej aktualnych i szczegółowych dokumentów przedstawisz, tym większa szansa na zmianę orzeczenia. Dołącz: - opinie lekarzy specjalistów (np. neurologa, ortopedy, psychiatry, pediatry),
- zaświadczenia od terapeutów i rehabilitantów,
- opinie psychologa lub pedagoga (w przypadku dzieci),
- notatki pracowników socjalnych dokumentujące zakres opieki.
Pamiętaj, aby dokumenty były możliwie najnowsze, najlepiej z ostatnich kilku miesięcy.
- Opisz szczegółowo codzienne funkcjonowanie
Komisja musi zobaczyć, jakie realne trudności ma osoba z niepełnosprawnością. Warto przygotować: - opis problemów z poruszaniem się, jedzeniem, ubieraniem, higieną, komunikacją,
- przykłady sytuacji, w których potrzebna jest pomoc opiekuna,
- informacje o stosowanym sprzęcie medycznym lub rehabilitacyjnym.
- Przygotuj się do posiedzenia komisji
- Zastanów się, jakie pytania mogą zadać członkowie komisji i przygotuj odpowiedzi.
- Nie bagatelizuj objawów. Mów o trudnościach otwarcie, nawet jeśli dotyczą one wstydliwych kwestii.
- Zabierz ze sobą opiekuna, który potwierdzi Twoje słowa i opowie o codziennych obowiązkach związanych z opieką.
- Rozważ pomoc prawną lub organizacji pozarządowych
W wielu miastach działają fundacje i stowarzyszenia, które bezpłatnie pomagają w przygotowaniu odwołania i kompletowaniu dokumentów. Mogą też reprezentować Cię podczas posiedzenia komisji.
Co zrobić, gdy brakuje czasu?
Odwołanie trzeba złożyć w ciągu 14 dni. To krótki termin, ale warto zdążyć, w przeciwnym razie pozostaje tylko ponowne złożenie wniosku o orzeczenie (z nową dokumentacją), co może wydłużyć drogę do świadczeń o kilka miesięcy. Jeżeli w orzeczeniu brakuje ważnego punktu (np. 7), najlepiej od razu skontaktować się z prawnikiem społecznym lub organizacją działającą na rzecz osób z niepełnosprawnością, by przygotować odwołanie.
Jakie zmiany wprowadzono w 2025
Rok 2025 przyniósł kilka istotnych modyfikacji w przepisach i praktyce orzekania o niepełnosprawności. Nowe zalecenia oraz programy mają ułatwić dostęp do świadczeń, skrócić procedury i zapewnić większe wsparcie rodzinom osób z niepełnosprawnością. Warto znać te zmiany, bo w wielu przypadkach to od nich zależy wysokość pomocy finansowej i zakres dostępnych usług.
Zalecenia dla komisji orzeczniczych
Pełnomocnik Rządu zalecił, aby dzieci z chorobami rzadkimi oraz zespołem Downa otrzymywały orzeczenia na maksymalny możliwy okres, czyli do ukończenia 16. roku życia. W takich przypadkach komisje powinny obligatoryjnie uwzględniać punkty 7 i 8, jeśli stan zdrowia dziecka faktycznie tego wymaga.
Świadczenie wspierające
Wprowadzono nowe świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością, funkcjonujące obok świadczenia pielęgnacyjnego. Jego wysokość zależy od stopnia potrzeby wsparcia i może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. Na etapie oceny bierze się pod uwagę m.in. punkt 6 (wsparcie środowiskowe) i punkt 7 (konieczność stałej opieki) z orzeczenia.
Możliwość pracy dla opiekunów
Opiekunowie mogą teraz łączyć pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego z pracą zarobkową w ograniczonym wymiarze.
Asystenci opiekunów w gminach
Niektóre gminy wprowadzają usługę asystentów opiekunów w ramach programu "Korpus Wsparcia Seniorów i Osób z Niepełnosprawnościami", co ma dodatkowo odciążyć rodziny.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy brak punktu 7 lub 8 zawsze oznacza brak świadczenia?
Nie zawsze, ale w praktyce punkty 7 i 8 są potrzebne, żeby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne oraz dodatek pielęgnacyjny. Od decyzji komisji zależy, czy brak punktu zostanie uznany za przeszkodę.
Czy komisja może cofnąć punkty w kolejnym orzeczeniu?
Tak. Jeśli komisja stwierdzi poprawę stanu zdrowia, może ograniczyć liczbę wskazań. Warto więc zachować dokumentację medyczną z całego okresu, by udowodnić, że pomoc nadal jest potrzebna.
Czy można dopisać punkt bez odwołania?
Nie. Zgodnie z przepisami, treść orzeczenia zmienia się wyłącznie poprzez odwołanie lub ponowne złożenie wniosku (np. w razie pogorszenia stanu zdrowia).
Czy orzeczenie wydane dla dziecka traci ważność po 16. roku życia?
Tak. Orzeczenia dla dzieci obowiązują maksymalnie do ukończenia 16 lat. Po tym czasie należy wystąpić o nowe orzeczenie w systemie dla osób dorosłych, w którym punkt 8 nie jest już stosowany.
Czy MOPS może pomóc w interpretacji zapisów?
Tak. Pracownicy MOPS (lub MOPR) często pomagają w zrozumieniu zapisów i wyjaśnieniu, jakie świadczenia przysługują na ich podstawie. Można też skorzystać z bezpłatnych porad prawników społecznych.
Podstawy Prawne
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. 2023 poz. 1429)