Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności od 14 sierpnia 2025 r. – mniej czekania, więcej orzeczników

• Czego dotyczą zmiany od 14 sierpnia 2025 roku?
• Kto może teraz orzekać? Poszerzony katalog lekarzy
• Jak zmieniają się procedury?
• Kogo obejmą zmiany?
• Czy kolejki naprawdę się skrócą?
• Dlaczego te zmiany są tak ważne?
• Orzeczenie o niepełnosprawności na nowo: rewolucja czy kosmetyka
• Podstawy prawne zmian

Czego dotyczą zmiany od 14 sierpnia 2025 roku?

Nowelizacja rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 lipca 2025 r. wprowadza szereg istotnych zmian w systemie orzeczniczym. Przede wszystkim modyfikacji ulegają kryteria kwalifikacji lekarzy uczestniczących w komisjach oraz sposób analizy dokumentacji medycznej.

Reforma ma na celu rozładowanie wielomiesięcznych kolejek oraz zwiększenie liczby dostępnych składów orzekających, szczególnie w mniejszych miastach. W efekcie osoby oczekujące na orzeczenie nie będą już musiały czekać tak długo na decyzję, od której często zależy dostęp do świadczeń i wsparcia.

Kto może teraz orzekać? Poszerzony katalog lekarzy

Najważniejsza zmiana dotyczy osób uprawnionych do przewodniczenia zespołowi orzekającemu. Dotychczas tę funkcję mogli pełnić wyłącznie lekarze specjaliści lub posiadający pierwszy stopień specjalizacji. Od 14 sierpnia 2025 r. lista ta zostaje znacznie rozszerzona.

Tak znaczące rozszerzenie katalogu lekarzy uprawnionych do orzekania przyczyni się do skrócenia czasu oczekiwania na wyznaczony termin posiedzenia składu orzekającego. To z kolei oznacza szybsze orzeczenie i wcześniejszy dostęp do świadczeń, ulg i innych uprawnień.
– zauważa Agnieszka Dziemianowicz‑Bąk, minister rodziny, pracy i polityki społecznej

Zgodnie z nowymi przepisami, przewodniczącym komisji będzie mogła zostać również osoba, która:

• jest w trakcie specjalizacji i ukończyła moduł podstawowy (lub osiągnęła co najmniej III rok specjalizacji jednolitej),
• posiada co najmniej 5 lat doświadczenia zawodowego jako lekarz (z wyłączeniem stażu podyplomowego, wolontariatu i okresu specjalizacji).

Jak zmieniają się procedury?

Zmiany obejmują nie tylko skład komisji, ale także sposób obsługi dokumentacji. Po złożeniu wniosku o orzeczenie, przewodniczący zespołu wyznaczy lekarza, który zweryfikuje kompletność przedstawionych dokumentów medycznych.

W przypadkach wymagających szczególnego podejścia skład komisji może zostać uzupełniony o lekarza specjalistę dopasowanego do konkretnego schorzenia. Taki model ma zwiększyć trafność i rzetelność wydawanych orzeczeń, co przełoży się na ich większą użyteczność w dalszym procesie ubiegania się o świadczenia.

Kogo obejmą zmiany?

Nowe przepisy obowiązują we wszystkich sprawach:

• wszczętych po 14 sierpnia 2025 r.,
• oczekujących na rozpatrzenie, nawet jeśli wniosek został złożony wcześniej.

Oznacza to, że osoby, które złożyły dokumenty np. w lipcu, ale ich komisja została wyznaczona po wejściu w życie nowych przepisów, zostaną ocenione już według zmienionych zasad. To bardzo istotna informacja dla osób, które od miesięcy oczekują na decyzję.

Czy kolejki naprawdę się skrócą?

Resort rodziny przewiduje, że reforma pozwoli skrócić czas oczekiwania nawet o kilka tygodni. W pierwszej kolejności zyskają osoby mieszkające poza dużymi miastami. Tam, gdzie dotąd nie było lekarzy spełniających wymogi do zasiadania w komisjach.

Warto podkreślić, że nowelizacja nie zmienia wysokości świadczeń, ale pośrednio wpływa na ich dostępność. Przypomnijmy, że w 2025 roku zasiłek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł miesięcznie. Aby go otrzymać, niezbędne jest posiadanie ważnego orzeczenia. Dlatego skrócenie kolejek ma realne znaczenie finansowe dla wielu rodzin.

Dlaczego te zmiany są tak ważne?

Nowe przepisy rozwiązują trzy główne problemy, które od lat trapiły system orzekania:

• niedobór lekarzy uprawnionych do orzekania,
• długie terminy oczekiwania,
• niewystarczające dopasowanie komisji do profilu zdrowotnego pacjenta.

Dzięki poszerzeniu grona orzeczników i elastycznemu podejściu do składów komisji system ma działać sprawniej i bardziej adekwatnie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Orzeczenie o niepełnosprawności na nowo: rewolucja czy kosmetyka

Czy to rewolucja? Dla wielu z pewnością. Zmiany wchodzące w życie 14 sierpnia 2025 r. uderzają w samo sedno problemów, które od lat nękają system orzekania: brak lekarzy, długie terminy, niedopasowanie komisji do pacjenta. Poszerzenie składu orzeczników i uproszczenie procedur może przyspieszyć drogę do świadczeń dla setek tysięcy osób. A jednak, z perspektywy obywatela, wszystko zależy od tego, jak te przepisy zadziałają w praktyce. Jeśli nowe zasady realnie skrócą czas oczekiwania i ułatwią dostęp do wsparcia, mówimy o zmianie systemowej. Jeśli tylko odciążą urzędy bez poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami – pozostaną kosmetyką.

Podstawy prawne zmian

1. Rozporządzenie z 28 lipca 2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 1033) – wprowadza nowe zasady kwalifikacji lekarzy orzekających oraz ujednolica procedury, obowiązuje od 14 sierpnia 2025 r.
2. Rozporządzenie z 26 maja 2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 682) – określa minimalne okresy ważności orzeczeń (3 lata dla dzieci, 7 lat dla dorosłych w określonych przypadkach)
3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – fundament systemu orzeczeniowego, definiujący zakres orzekania o niepełnosprawności