Orzeczenie o niepełnosprawności wielu osobom kojarzy się wyłącznie z ciężkimi chorobami, które uniemożliwiają samodzielne życie. Tymczasem w praktyce może je uzyskać także ktoś, kto zmaga się z powszechnymi, ale przewlekłymi dolegliwościami. Stały ból kręgosłupa i stawów, częste migreny, pogarszający się wzrok czy niedosłuch realnie ograniczają codzienne funkcjonowanie i mogą być podstawą do przyznania orzeczenia. To z kolei otwiera drogę do świadczeń finansowych, ulg podatkowych oraz programów wsparcia.
- Orzeczenie o niepełnosprawności 2025 – komu przysługuje?
- 1. Przewlekłe bóle kręgosłupa i stawów
- 2. Częste i silne bóle głowy, w tym migreny
- 3. Zaburzenia widzenia lub słuchu
- 4. Choroby psychiczne i neurologiczne
- 4. Otyłość i choroby z nią związane
- Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
- Jak wygląda procedura uzyskania orzeczenia?
- Dlaczego warto spróbować?
- Podstawa prawna:
Orzeczenie o niepełnosprawności 2025 – komu przysługuje?
W Polsce każdego roku tysiące osób składają wnioski o orzeczenie o niepełnosprawności. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest ono przeznaczone wyłącznie dla osób w najcięższym stanie zdrowia. Według danych GUS na koniec 2023 r. aż ponad 4 mln osób miało ważne orzeczenie, z czego najwięcej w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Dokument ten uzyskują nie tylko osoby ciężko chore, ale także ci, którzy zmagają się z przewlekłymi dolegliwościami: nawracającymi bólami, ograniczeniami ruchowymi, problemami ze zmysłami czy schorzeniami psychicznymi. Ważne jest, by objawy były udokumentowane i wpływały na codzienne funkcjonowanie. Wtedy otwierają drogę do świadczeń, ulg podatkowych i programów wsparcia. Poniżej znajdziesz cztery grupy objawów, które występują dosyć powszechnie, a w niektórych przypadkach mogą prowadzić do przyznania orzeczenia.
Zobacz także: Komisja lekarska 2025 – jak wygląda i co mówić, by dostać orzeczenie o niepełnosprawności? [Nowe zasady]
1. Przewlekłe bóle kręgosłupa i stawów
Problemy z układem ruchu są dziś jedną z najczęstszych przyczyn orzekania o niepełnosprawności. Zwyrodnienia, dyskopatie, zesztywniające zapalenie stawów czy pourazowe uszkodzenia kręgosłupa mogą uniemożliwiać długotrwałe siedzenie, stanie czy wykonywanie pracy fizycznej.
Lekarze orzecznicy biorą pod uwagę:
- dokumentację medyczną (rezonanse, RTG, opinie specjalistów),
- stopień ograniczenia ruchomości,
- wpływ dolegliwości na codzienne życie (np. brak możliwości samodzielnego noszenia zakupów, trudności z poruszaniem się).
Jeśli ból jest przewlekły, a rehabilitacja nie przynosi pełnej poprawy, istnieją duże szanse na uzyskanie przynajmniej lekkiego stopnia niepełnosprawności.
2. Częste i silne bóle głowy, w tym migreny
Migrena czy inne przewlekłe bóle głowy często są bagatelizowane, ale mogą prowadzić do poważnych ograniczeń. Wielodniowe ataki bólu, połączone z nudnościami, zaburzeniami widzenia i nadwrażliwością na światło, sprawiają, że osoba nie jest w stanie pracować ani normalnie funkcjonować.
W orzecznictwie liczy się przede wszystkim:
- częstotliwość napadów,
- udokumentowane leczenie neurologiczne,
- wpływ na zdolność do pracy i nauki.
Osoby cierpiące na przewlekłe migreny, które potwierdzi specjalista, mają realne podstawy do uzyskania orzeczenia.
3. Zaburzenia widzenia lub słuchu
Nawet częściowa utrata wzroku czy słuchu to poważne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu. Problemy ze wzrokiem mogą uniemożliwiać samodzielne poruszanie się, prowadzenie pojazdów czy korzystanie z komputera. Z kolei niedosłuch często izoluje społecznie i utrudnia komunikację.
Orzecznicy uwzględniają:
- wyniki badań okulistycznych lub audiogram,
- zalecenia dotyczące stosowania aparatów słuchowych czy okularów,
- ocenę, w jakim stopniu pomoce medyczne poprawiają funkcjonowanie.
Zaburzenia wiedzenia lub słuchu należą do najczęstszych przyczyn przyznania umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.
4. Choroby psychiczne i neurologiczne
Niepełnosprawność to nie tylko problemy fizyczne. Równie istotne są zaburzenia psychiczne i neurologiczne, które mogą uniemożliwiać samodzielne życie. Depresja lekooporna, zaburzenia lękowe, schizofrenia czy padaczka wymagają stałego leczenia i często powodują wykluczenie z rynku pracy.
Pod uwagę brane są:
- dokumentacja psychiatryczna i neurologiczna,
- częstotliwość napadów (np. w padaczce),
- konieczność stałego leczenia i opieki,
- wpływ na samodzielność w życiu codziennym.
W wielu przypadkach te schorzenia skutkują orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, co daje szeroki dostęp do świadczeń i programów pomocowych.
4. Otyłość i choroby z nią związane
Otyłość nie jest jedynie kwestią wyglądu, coraz częściej uznawana jest za przewlekłą chorobę, która znacząco ogranicza codzienne funkcjonowanie. Nadmierna masa ciała powoduje problemy z poruszaniem się, nasila bóle stawów i kręgosłupa, utrudnia wykonywanie pracy fizycznej, a nawet proste czynności dnia codziennego, jak wejście po schodach czy dłuższy spacer. Co więcej, otyłość często prowadzi do chorób współistniejących: cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób serca czy obturacyjnego bezdechu sennego.
Lekarze orzecznicy biorą pod uwagę:
- wskaźnik masy ciała (BMI) oraz dokumentację medyczną potwierdzającą przewlekłe leczenie,
- wpływ otyłości i chorób towarzyszących na zdolność do pracy i codzienne życie,
- konieczność stałego przyjmowania leków lub korzystania z rehabilitacji.
W przypadku gdy otyłość znacząco ogranicza sprawność, a dolegliwości nie ustępują mimo leczenia, istnieje możliwość uzyskania orzeczenia. Najczęściej w stopniu lekkim lub umiarkowanym, zwłaszcza przy chorobach współistniejących.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
Uzyskanie orzeczenia to nie tylko formalność, to szereg konkretnych uprawnień, m.in.:
- świadczenia pieniężne – zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek stały, renta socjalna,
- dofinansowania z PFRON i PCPR – np. do sprzętu ortopedycznego, turnusów rehabilitacyjnych, likwidacji barier architektonicznych,
- ulgi podatkowe – m.in. ulga rehabilitacyjna, możliwość odliczenia kosztów leczenia i dojazdów,
- legitymacja osoby z niepełnosprawnością – daje zniżki komunikacyjne, ułatwia korzystanie z instytucji kultury i uprawnia do parkowania na miejscach dla osób z niepełnosprawnościami,
- przywileje pracownicze – dodatkowe dni urlopu, krótszy czas pracy (dla stopnia znacznego i umiarkowanego),
- pierwszeństwo – w kolejkach do lekarzy specjalistów, rehabilitacji i sanatoriów,
- opieka i wsparcie – możliwość korzystania z usług asystenta osoby z niepełnosprawnością w ramach programów gminnych.
Zobacz także: Świadczenia z MOPS w 2025 r. Pełna lista dodatków i aktualne kwoty
Jak wygląda procedura uzyskania orzeczenia?
- Złóż wniosek w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności (dla dorosłych i dzieci).
- Dołącz dokumentację medyczną – wyniki badań, wypisy ze szpitala, opinie specjalistów.
- Staw się na komisji lekarskiej – lekarz oceni faktyczny wpływ choroby na codzienne życie.
- Odbierz decyzję – przyznany stopień (lekki, umiarkowany, znaczny) określa, jakie świadczenia i ulgi przysługują.
Dlaczego warto spróbować?
Przewlekłe bóle, utrata sprawności czy problemy psychiczne i neurologiczne to nie tylko kwestia komfortu życia, to realne ograniczenia, które mogą być podstawą do orzeczenia.
Posiadanie orzeczenia daje poczucie bezpieczeństwa, dostęp do wsparcia finansowego i organizacyjnego, a także szansę na lepszą jakość życia.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2003 nr 139 poz. 1328 z późn. zm.).