Kto może ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności?

• Orzeczenie o niepełnosprawności 2025 – kto je dostanie?
• 1. Przewlekłe bóle kręgosłupa i stawów
• 2. Częste i silne bóle głowy, w tym migreny
• 3. Zaburzenia widzenia lub słuchu
• 4. Choroby psychiczne i neurologiczne
• 4. Otyłość i choroby z nią związane
• Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
• Jak wygląda procedura uzyskania orzeczenia krok po kroku?
• Dlaczego warto spróbować?
• Podstawa prawna:

Orzeczenie o niepełnosprawności 2025 – kto je dostanie?

W Polsce każdego roku tysiące osób składają wnioski o orzeczenie o niepełnosprawności. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest ono przeznaczone wyłącznie dla osób w najcięższym stanie zdrowia. Według danych GUS na koniec 2023 r. aż ponad 4 mln osób miało ważne orzeczenie, z czego najwięcej w stopniu umiarkowanym i znacznym.

Stopień	Co oznacza?	Najważniejsze uprawnienia
Lekki	Osoba ma ograniczoną zdolność do pracy albo trudności w pełnym funkcjonowaniu w społeczeństwie, ale jest w stanie samodzielnie wykonywać podstawowe czynności życiowe.	- ulgi podatkowe (ulga rehabilitacyjna),- legitymacja osoby z niepełnosprawnością,- możliwość korzystania z dofinansowań PFRON (np. sprzęt, likwidacja barier).
Umiarkowany	Osoba wymaga częściowej pomocy innych w codziennym życiu albo nie jest zdolna do podjęcia pracy bez wsparcia.	- wszystkie uprawnienia jak przy lekkim stopniu,- świadczenia pieniężne (zasiłek pielęgnacyjny, renta socjalna),- przywileje pracownicze (dodatkowe 10 dni urlopu, krótszy czas pracy),- pierwszeństwo do lekarzy i rehabilitacji.
Znaczny	Osoba niezdolna do samodzielnej egzystencji – wymaga stałej lub długotrwałej opieki innych osób.	- wszystkie uprawnienia jak przy umiarkowanym stopniu,- świadczenie uzupełniające 500+ (dodatek do samodzielnej egzystencji),- szersze wsparcie finansowe i opiekuńcze z MOPS i PCPR,- możliwość korzystania z usług asystenta osoby niepełnosprawnej.

Dokument ten uzyskują nie tylko osoby ciężko chore, ale także ci, którzy zmagają się z przewlekłymi dolegliwościami: nawracającymi bólami, ograniczeniami ruchowymi, problemami ze zmysłami czy schorzeniami psychicznymi. Ważne jest, by objawy były udokumentowane i wpływały na codzienne funkcjonowanie. Wtedy otwierają drogę do świadczeń, ulg podatkowych i programów wsparcia. Poniżej znajdziesz cztery grupy objawów, które występują dosyć powszechnie, a w niektórych przypadkach mogą prowadzić do przyznania orzeczenia.

Zobacz także: Komisja lekarska 2025 – jak wygląda i co mówić, by dostać orzeczenie o niepełnosprawności? [Nowe zasady]

1. Przewlekłe bóle kręgosłupa i stawów

Problemy z układem ruchu są dziś jedną z najczęstszych przyczyn orzekania o niepełnosprawności. Zwyrodnienia, dyskopatie, zesztywniające zapalenie stawów czy pourazowe uszkodzenia kręgosłupa mogą uniemożliwiać długotrwałe siedzenie, stanie czy wykonywanie pracy fizycznej.

Lekarze orzecznicy biorą pod uwagę:

• dokumentację medyczną (rezonanse, RTG, opinie specjalistów),
• stopień ograniczenia ruchomości,
• wpływ dolegliwości na codzienne życie (np. brak możliwości samodzielnego noszenia zakupów, trudności z poruszaniem się).

Jeśli ból jest przewlekły, a rehabilitacja nie przynosi pełnej poprawy, istnieją duże szanse na uzyskanie przynajmniej lekkiego stopnia niepełnosprawności.

2. Częste i silne bóle głowy, w tym migreny

Migrena czy inne przewlekłe bóle głowy często są bagatelizowane, ale mogą prowadzić do poważnych ograniczeń. Wielodniowe ataki bólu, połączone z nudnościami, zaburzeniami widzenia i nadwrażliwością na światło, sprawiają, że osoba nie jest w stanie pracować ani normalnie funkcjonować.

W orzecznictwie liczy się przede wszystkim:

• częstotliwość napadów,
• udokumentowane leczenie neurologiczne,
• wpływ na zdolność do pracy i nauki.

Osoby cierpiące na przewlekłe migreny, które potwierdzi specjalista, mają realne podstawy do uzyskania orzeczenia.

3. Zaburzenia widzenia lub słuchu

Nawet częściowa utrata wzroku czy słuchu to poważne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu. Problemy ze wzrokiem mogą uniemożliwiać samodzielne poruszanie się, prowadzenie pojazdów czy korzystanie z komputera. Z kolei niedosłuch często izoluje społecznie i utrudnia komunikację.

Orzecznicy uwzględniają:

• wyniki badań okulistycznych lub audiogram,
• zalecenia dotyczące stosowania aparatów słuchowych czy okularów,
• ocenę, w jakim stopniu pomoce medyczne poprawiają funkcjonowanie.

Zaburzenia wiedzenia lub słuchu należą do najczęstszych przyczyn przyznania umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.

4. Choroby psychiczne i neurologiczne

Niepełnosprawność to nie tylko problemy fizyczne. Równie istotne są zaburzenia psychiczne i neurologiczne, które mogą uniemożliwiać samodzielne życie. Depresja lekooporna, zaburzenia lękowe, schizofrenia czy padaczka wymagają stałego leczenia i często powodują wykluczenie z rynku pracy.

Pod uwagę brane są:

• dokumentacja psychiatryczna i neurologiczna,
• częstotliwość napadów (np. w padaczce),
• konieczność stałego leczenia i opieki,
• wpływ na samodzielność w życiu codziennym.

W wielu przypadkach te schorzenia skutkują orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, co daje szeroki dostęp do świadczeń i programów pomocowych.

4. Otyłość i choroby z nią związane

Otyłość nie jest jedynie kwestią wyglądu, coraz częściej uznawana jest za przewlekłą chorobę, która znacząco ogranicza codzienne funkcjonowanie. Nadmierna masa ciała powoduje problemy z poruszaniem się, nasila bóle stawów i kręgosłupa, utrudnia wykonywanie pracy fizycznej, a nawet proste czynności dnia codziennego, jak wejście po schodach czy dłuższy spacer. Co więcej, otyłość często prowadzi do chorób współistniejących: cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób serca czy obturacyjnego bezdechu sennego.

Lekarze orzecznicy biorą pod uwagę:

• wskaźnik masy ciała (BMI) oraz dokumentację medyczną potwierdzającą przewlekłe leczenie,
• wpływ otyłości i chorób towarzyszących na zdolność do pracy i codzienne życie,
• konieczność stałego przyjmowania leków lub korzystania z rehabilitacji.

W przypadku gdy otyłość znacząco ogranicza sprawność, a dolegliwości nie ustępują mimo leczenia, istnieje możliwość uzyskania orzeczenia. Najczęściej w stopniu lekkim lub umiarkowanym, zwłaszcza przy chorobach współistniejących.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?

Uzyskanie orzeczenia to nie tylko formalność, to szereg konkretnych uprawnień, m.in.:

• świadczenia pieniężne – zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek stały, renta socjalna,
• dofinansowania z PFRON i PCPR – np. do sprzętu ortopedycznego, turnusów rehabilitacyjnych, likwidacji barier architektonicznych,
• ulgi podatkowe – m.in. ulga rehabilitacyjna, możliwość odliczenia kosztów leczenia i dojazdów,
• legitymacja osoby z niepełnosprawnością – daje zniżki komunikacyjne, ułatwia korzystanie z instytucji kultury i uprawnia do parkowania na miejscach dla osób z niepełnosprawnościami,
• przywileje pracownicze – dodatkowe dni urlopu, krótszy czas pracy (dla stopnia znacznego i umiarkowanego),
• pierwszeństwo – w kolejkach do lekarzy specjalistów, rehabilitacji i sanatoriów,
• opieka i wsparcie – możliwość korzystania z usług asystenta osoby z niepełnosprawnością w ramach programów gminnych.

Zobacz także: Świadczenia z MOPS w 2025 r. Pełna lista dodatków i aktualne kwoty

Jak wygląda procedura uzyskania orzeczenia krok po kroku?

1. Złóż wniosek w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności (dla dorosłych i dzieci).
2. Dołącz dokumentację medyczną – wyniki badań, wypisy ze szpitala, opinie specjalistów.
3. Staw się na komisji lekarskiej – lekarz oceni faktyczny wpływ choroby na codzienne życie.
4. Odbierz decyzję – przyznany stopień (lekki, umiarkowany, znaczny) określa, jakie świadczenia i ulgi przysługują.

Dlaczego warto spróbować?

Przewlekłe bóle, utrata sprawności czy problemy psychiczne i neurologiczne to nie tylko kwestia komfortu życia, to realne ograniczenia, które mogą być podstawą do orzeczenia.

Posiadanie orzeczenia daje poczucie bezpieczeństwa, dostęp do wsparcia finansowego i organizacyjnego, a także szansę na lepszą jakość życia.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy orzeczenie o niepełnosprawności dostaje się tylko przy ciężkich chorobach?

Nie. Nawet przewlekłe, ale dobrze udokumentowane dolegliwości, jak bóle kręgosłupa, migreny czy problemy ze wzrokiem, mogą być podstawą do przyznania orzeczenia.

2. Czy otyłość może być podstawą do orzeczenia?

Tak, jeśli ogranicza sprawność i współistnieją inne choroby (np. cukrzyca, nadciśnienie, bezdech senny). Zwykle przyznaje się stopień lekki lub umiarkowany.

3. Kto wydaje orzeczenie o niepełnosprawności?

Powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON).

4. Jakie dokumenty trzeba złożyć?

Wniosek, dokumentację medyczną (wyniki badań, opinie specjalistów, wypisy ze szpitala).

5. Ile trwa procedura?

Od złożenia wniosku do decyzji zwykle kilka tygodni, ale czasem dłużej, jeśli potrzebne są dodatkowe badania.

6. Czy orzeczenie daje prawo do pieniędzy?

Tak, można dostać zasiłek pielęgnacyjny, rentę socjalną, świadczenie pielęgnacyjne albo zasiłek stały. Daje też ulgi podatkowe i dofinansowania z PFRON.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2003 nr 139 poz. 1328 z późn. zm.).