Komisja lekarska 2025 – jak wygląda i co mówić, by dostać orzeczenie o niepełnosprawności? [Nowe zasady]

• Jak wygląda komisja lekarska w 2025 roku?
• Jak wygląda typowe spotkanie z komisją?
• Co mówić podczas komisji lekarskiej? Najważniejsze zasady
• Czego nie mówić podczas komisji lekarskiej?
• Jak przygotować się do komisji – krok po kroku
• Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
• Najczęściej zadawane pytania
• Podstawa prawna

Jak wygląda komisja lekarska w 2025 roku?

Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, zmieniły się zarówno zasady powoływania składów komisji, jak i sposób przeprowadzania procedury orzeczniczej. Celem reformy jest skrócenie kolejek, zwiększenie dostępności lekarzy oraz uproszczenie procedur dla osób z niepełnosprawnościami.

Nowe przepisy pozwalają działać szybciej i skuteczniej – skracamy kolejki, poszerzamy kadry orzecznicze i wprowadzamy większą przejrzystość decyzji. – poinformowała Barbara Socha, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, komentując wejście w życie rozporządzenia z 28 lipca 2025 r.

Nowy skład komisji – więcej lekarzy, większa elastyczność

Dotychczas w składzie komisji mogli zasiadać wyłącznie lekarze specjaliści lub posiadający specjalizację co najmniej I stopnia w określonych dziedzinach (np. choroby wewnętrzne, ortopedia, neurologia, psychiatria). Po zmianach przewodniczącym komisji może zostać:

• • lekarz w trakcie specjalizacji, który ukończył moduł podstawowy,
  • lekarz w trzecim roku szkolenia w module jednolitym,
  • lekarz z co najmniej 5-letnim doświadczeniem zawodowym (bez wliczania stażu podyplomowego i pracy na warunkowym prawie wykonywania zawodu).

Członkiem komisji może być również lekarz w trakcie specjalizacji, jeśli spełnia powyższe warunki. To rozwiązanie ma na celu zwiększenie liczby dostępnych specjalistów i przyspieszenie procesu orzekania.

Nowy tryb orzekania – mniej formalności, więcej empatii

Wprowadzono również możliwość wydania orzeczenia bez osobistego badania chorego, jeśli dokumentacja medyczna jest kompletna, aktualna (nie starsza niż 12 miesięcy), spójna i jednoznaczna. Komisja może wówczas wydać decyzję wyłącznie na podstawie dokumentów. Dotyczy to m.in.:

• osób z zaawansowanymi chorobami onkologicznymi lub neurodegeneracyjnymi,
• osób z porażeniami czterokończynowymi,
• dzieci z udokumentowaną niepełnosprawnością, u których nie zaszły zmiany w stanie zdrowia,
• seniorów wymagających stałej opieki.

Zobacz także: Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji w 2025 roku? Instrukcja krok po kroku

Decyzja o odstąpieniu od badania należy wyłącznie do komisji. Wnioskodawca nie może tego żądać. Jeśli pojawią się wątpliwości co do dokumentacji, komisja może wezwać chorego na badanie.

Nowy standard – ustne uzasadnienie decyzji

Każda decyzja komisji musi być teraz ustnie uzasadniona bezpośrednio po badaniu. To element zwiększający przejrzystość i zrozumiałość procesu dla wnioskodawców.

Jak wygląda typowe spotkanie z komisją?

Spotkanie trwa zazwyczaj od 5 do 15 minut. W tym czasie komisja:

• analizuje dokumentację medyczną,
• zadaje pytania dotyczące codziennego funkcjonowania,
• może przeprowadzić proste badanie fizykalne.

Celem nie jest wyłącznie analiza diagnozy, ale ocena wpływu stanu zdrowia na codzienne życie. Zdolność do samodzielnego poruszania się, komunikacji, pracy czy nauki.

Co mówić podczas komisji lekarskiej? Najważniejsze zasady

Spotkanie z komisją lekarską to nie egzamin ani rozmowa kwalifikacyjna. Nie chodzi o to, by udowodnić, że dajesz sobie radę, ale by pokazać, z czym się zmagasz na co dzień i jak choroba wpływa na Twoje życie. Oto zasady, które warto mieć na uwadze:

1. Mów o ograniczeniach, nie o możliwościach

Komisja ocenia Twój stopień trudności w codziennym funkcjonowaniu, nie Twoją siłę woli czy determinację. Dlatego:

Nie mów: "Jest lepiej, jakoś daję radę."

Powiedz: "Mam problemy z... i przez to potrzebuję pomocy przy..."

2. Podawaj konkretne przykłady

Ogólniki nie pomagają komisji zrozumieć Twojej sytuacji. Zamiast mówić "mam trudności z poruszaniem się", powiedz np.:

• "Z powodu zawrotów głowy nie wychodzę z domu bez opiekuna."
• "Nie uniosę rąk powyżej barków – nie potrafię się sam ubrać."
• "Silne lęki sprawiają, że nie jestem w stanie korzystać z komunikacji miejskiej."

Im bardziej obrazowo opiszesz swoje ograniczenia, tym łatwiej komisji będzie ocenić Twój stan.

3. Nie pomniejszaj i nie wyolbrzymiaj

Zbyt optymistyczne wypowiedzi mogą sprawić, że komisja uzna, iż nie potrzebujesz wsparcia. Z kolei przesadne dramatyzowanie może wzbudzić wątpliwości co do wiarygodności Twoich słów. Bądź szczery, rzeczowy i spokojny. Opisz fakty, tak, jak są.

 4. Skup się na codziennym funkcjonowaniu

Komisja nie ocenia tylko diagnozy medycznej, ale to, jak choroba wpływa na Twoje życie:

• Czy możesz samodzielnie się ubrać?
• Czy potrzebujesz pomocy przy zakupach?
• Czy jesteś w stanie pracować, uczyć się, wychodzić z domu?

5. Przygotuj się wcześniej

Zastanów się, co chcesz powiedzieć. Możesz nawet zapisać sobie najważniejsze punkty:

• Jakie czynności sprawiają Ci trudność?
• Jak często występują objawy?
• Jakie wsparcie jest Ci potrzebne?

Czego nie mówić podczas komisji lekarskiej?

Niektóre sformułowania, choć wypowiedziane w dobrej wierze, mogą zostać błędnie zinterpretowane przez komisję jako dowód na brak istotnych ograniczeń. Oto najczęstsze pułapki:

 Dlaczego to ważne?

Komisja lekarska widzi Cię tylko przez kilka minut. Nie zna Twoich codziennych zmagań, nie widzi, jak naprawdę funkcjonujesz na co dzień. Bazuje wyłącznie na dokumentacji i tym, co powiesz podczas rozmowy. Dlatego tak ważne jest, aby nie pomniejszać swoich trudności, nie starać się wypaść dobrze i nie ukrywać objawów, nawet jeśli danego dnia są mniej dokuczliwe. Częstym błędem jest mówienie: "radzę sobie", "jakoś daję radę", "już jest lepiej" – takie sformułowania mogą zostać odebrane jako brak podstaw do uznania niepełnosprawności.

Jak przygotować się do komisji – krok po kroku

Przygotuj aktualną dokumentację medyczną

Zadbaj o to, by przedstawione zaświadczenia były aktualne, najlepiej nie starsze niż pół roku do roku. Ważne są nie tylko diagnozy, ale przede wszystkim informacje o tym, jak choroba wpływa na Twoje codzienne życie. W Twoim zestawie powinny znaleźć się m.in.:

• zaświadczenia od lekarzy prowadzących i specjalistów,
• wyniki badań (np. USG, MRI, RTG, morfologia),
• opinie psychologa lub psychiatry – jeśli masz trudności psychiczne,
• dokumentacja z przebiegu leczenia, rehabilitacji lub terapii.

Zanotuj objawy i trudności w funkcjonowaniu

Stres na komisji może sprawić, że zapomnisz o ważnych sprawach, warto więc wcześniej sporządzić krótkie notatki. Zastanów się:

• Co w ciągu dnia sprawia Ci największy problem?
• Jakie aktywności są dla Ciebie wyzwaniem?
• Czy potrzebujesz pomocy w domu lub poza nim?

Przećwicz rozmowę przed komisją

Poproś bliską osobę, abyś mógł opowiedzieć jej swoją historię zdrowotną, na głos. To pomoże Ci mówić pewnie, konkretnie i bez długiego zastanawiania się nad odpowiedziami. Dobrze też przygotować się do typowych pytań:

• Jak choroba wpływa na Twoje życie codzienne?
• Czy potrafisz samodzielnie się poruszać, gotować, dbać o higienę?
• Czy pracujesz, uczysz się, wychodzisz z domu?

Weź ze sobą osobę wspierającą

Nie musisz iść na komisję sam. Obecność bliskiej osoby może bardzo pomóc, nawet jeśli nie wejdzie na badanie:

• ułatwi Ci dotarcie na miejsce,
• wesprze Cię emocjonalnie,
• może poświadczyć objawy i trudności, które opiszesz komisji.

Zadbaj też o opisanie stanu psychicznego

Problemy psychiczne, takie jak depresja, lęki, PTSD czy zaburzenia poznawcze, są równie ważne jak fizyczne schorzenia.
Nie pomijaj ich – komisja bierze pod uwagę całościowy obraz Twojego funkcjonowania. Jeśli cierpisz z powodu trudności natury psychicznej, powiedz o tym otwarcie. Masz do tego pełne prawo.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?

Orzeczenie o niepełnosprawności to nie tylko formalny dokument, ale przepustka do realnego wsparcia. Na jego podstawie możesz skorzystać z ulg, świadczeń pieniężnych, pomocy asystenta, dopłat do leków, darmowych przejazdów czy specjalnych programów PFRON. To, jakie konkretnie prawa Ci przysługują, zależy od przyznanego stopnia niepełnosprawności: lekkiego, umiarkowanego lub znacznego. Poniżej znajdziesz skrócone zestawienie, które pokazuje, jakie uprawnienia mogą się z tym wiązać.

Stopień niepełnosprawności	Opis sytuacji zdrowotnej	Co może Ci przysługiwać
Lekki	Masz problemy zdrowotne, które utrudniają pracę, ale nie wpływają na samodzielność.	Lokalnie: ulgi w komunikacji, pierwszeństwo w kolejkach. Brak prawa do zasiłków i dodatków.
Umiarkowany	Potrzebujesz pomocy przy codziennych czynnościach lub nie możesz pracować w zwykłych warunkach.	Zasiłek pielęgnacyjny, ulgi na leki i transport, dopłaty z PFRON, asystent osoby z niepełnosprawnością.
Znaczny	Nie jesteś w stanie samodzielnie funkcjonować i wymagasz stałej opieki i wsparcia w codziennym życiu.	Pełen zakres pomocy: dodatki, świadczenie wspierające, darmowe przejazdy, opiekun, wcześniejsza emerytura.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy muszę odpowiadać na wszystkie pytania komisji?

Nie masz obowiązku odpowiadać na pytania, które są zbyt osobiste lub wykraczają poza zakres orzekania. Jeśli czujesz się niekomfortowo, możesz to zaznaczyć. Pamiętaj jednak, że unikanie odpowiedzi może wpłynąć na decyzję komisji.

2. Co zrobić, jeśli nie zgadzam się z decyzją komisji?

Masz 14 dni na odwołanie się od orzeczenia. W uzasadnieniu warto wskazać, jakie elementy komisja mogła pominąć lub ocenić niesłusznie. Odwołanie możesz złożyć samodzielnie lub z pomocą pełnomocnika.

3. Czy komisja może podważyć diagnozę mojego lekarza prowadzącego?

Komisja nie podważa diagnozy, ale ocenia wpływ choroby na funkcjonowanie. Może się zdarzyć, że mimo poważnej diagnozy komisja uzna, że nie spełniasz kryteriów konkretnego stopnia niepełnosprawności.

4. Co, jeśli mój stan zdrowia się pogorszy po wydaniu orzeczenia?

Możesz złożyć nowy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przed upływem ważności orzeczenia, o ile pogorszenie jest istotne i udokumentowane.

5. Czy mogę zabrać nagranie z komisji lekarskiej?

Nie. Komisja lekarska nie pozwala na nagrywanie przebiegu badania. Możesz natomiast robić notatki lub poprosić osobę towarzyszącą o pomoc w zapamiętaniu szczegółów rozmowy.

6. Czy komisja może odmówić mi orzeczenia bez badania?

Nie. Jeśli stawisz się na komisję, masz prawo do osobistego badania lub rozmowy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy orzeczenie wydawane jest na podstawie dokumentacji bez wzywania (tzw. orzeczenie bez komisji).

7. Czy to prawda, że niektóre choroby są traktowane "łagodniej"?

Niektóre schorzenia, zwłaszcza przewlekłe i niewidoczne, bywają trudniejsze do udowodnienia. Dlatego tak ważna jest dobra dokumentacja i umiejętność opisania, jak wpływają na Twoje codzienne życie.

8. Jak długo czeka się na decyzję po komisji?

Orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 14 dni od badania. W praktyce może to zająć od kilku dni do 3 tygodni – w zależności od powiatu.

Podstawa prawna

Artykuł opiera się na aktualnych przepisach regulujących zasady orzekania o niepełnosprawności:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – Dz.U. 2023 poz. 100, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2021 poz. 857, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające zasady powoływania członków komisji oraz wprowadzające obowiązek ustnego uzasadnienia decyzji – Dz.U. 2025 poz. 1033.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 maja 2025 r. w sprawie minimalnych okresów ważności orzeczeń – Dz.U. 2025 poz. 682.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2025 poz. 1033.