Od początku 2027 roku świadczeniobiorcy, w tym osoby na wcześniejszych emeryturach i rentach, nie będą już zobligowani do corocznego informowania ZUS o swoich dodatkowych dochodach. Wynika to z projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o rencie socjalnej, który został opracowany przez MRPiPS. Oto szczegóły.
- Uproszczenie przepisów dla emerytów i rencistów
- Automatyzacja i mniej formalności
- Zmiany dla beneficjentów rent socjalnych
- Korzyści z reformy i jej koszty
- Harmonogram i zakres zmian
Uproszczenie przepisów dla emerytów i rencistów
Dotychczasowy obowiązek, który nakazywał emerytom przed osiągnięciem wieku emerytalnego oraz rencistom informowanie ZUS-u o rocznych dochodach do końca lutego, zostanie zniesiony. Niedopełnienie tego wymogu często prowadziło do konieczności zwracania nienależnie pobranych świadczeń, jeśli przekroczone zostały ustalone limity zarobków.
Automatyzacja i mniej formalności
Projektowane przepisy radykalnie zmieniają ten stan rzeczy, eliminując konieczność składania oświadczeń. Zamiast tego, ZUS będzie automatycznie pobierał dane o przychodach bezpośrednio z systemów ubezpieczeń społecznych oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę lub zlecenie, kluczowe będą kwoty odprowadzonych składek. Natomiast dla przedsiębiorców, wprowadzono uproszczony system oparty na ryczałcie w wysokości 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Obowiązek składania oświadczeń pozostanie jedynie dla osób, które uzyskują dochody za granicą, ponieważ polskie systemy nie mają dostępu do tych informacji.
Zmiany dla beneficjentów rent socjalnych
Beneficjenci rent socjalnych również odczują uproszczenia. Obecnie muszą oni składać coroczne pisemne oświadczenia, co wiąże się z odpowiedzialnością karną za podanie fałszywych danych. Po wprowadzeniu nowych przepisów, ZUS również w ich przypadku będzie bazował na informacjach systemowych. Instytucja zachowa jednak prawo do wezwania beneficjenta w celu wyjaśnienia ewentualnych nieścisłości.
Korzyści z reformy i jej koszty
Według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, reforma ma na celu:
- wyeliminowanie zbędnych formalności administracyjnych,
- zmniejszenie liczby postępowań dotyczących nienależnie pobranych świadczeń,
- usprawnienie wykorzystania już dostępnych danych.
Eksperci podkreślają, że jest to odpowiedź na wieloletnie apele emerytów i związków zawodowych. Wielu seniorów borykało się z problemami w wypełnianiu dokumentacji, co często prowadziło do nieporozumień z ZUS.
Harmonogram i zakres zmian
Chociaż nowelizacja nie wpłynie na wzrost wydatków budżetowych, wymaga inwestycji w modernizację systemów informatycznych ZUS-u, które zostały ujęte w planie finansowym na 2026 rok. Zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku, co umożliwi instytucji odpowiednie przygotowanie technologiczne. Reforma uprości życie około 600 tysiącom osób, w tym 300 tys. wcześniejszych emerytów i rencistów oraz 300 tys. osób pobierających rentę socjalną. Ostatecznym celem jest poprawa relacji obywateli z ZUS i zmniejszenie liczby sporów dotyczących świadczeń.