Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim. Jedną z ważniejszych zmian w powyższym zakresie (wprowadzaną w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa), jest dopuszczenie możliwości wykonywania pracy u jednego pracodawcy, podczas przebywania na L4 u innego pracodawcy, tym samym – dopuszczając możliwość jednoczesnego pobierania przez pracownika 100% zasiłku chorobowego i 100% wynagrodzenia za pracę.
- Co wolno, a czego nie wolno pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim, w obecnym stanie prawnym?
- Praca w czasie przebywania na L4 i co więcej – pobieranie jednocześnie 100% zasiłku chorobowego i 100% wynagrodzenia staną się możliwe
- Kiedy nowe zasady L4 miałyby wejść w życie – od kiedy będzie możliwe jednoczesne pobieranie 100% zasiłku chorobowego i 100% wynagrodzenia?
Co wolno, a czego nie wolno pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim, w obecnym stanie prawnym?
W aktualnym stanie prawnym – zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – osoba, przebywająca na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby (czyli osoba, której zostało wystawione zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby) – w czasie przebywania na zwolnieniu (tj. w okresie orzeczonej niezdolności do pracy), nie powinna:
- wykonywać pracy zarobkowej ani
- wykorzystywać zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem.
Złamanie powyższych zakazów (choćby jednego z nich) – jeżeli zostanie ustalone w toku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia od pracy zgodnie z jego celem, przeprowadzanej przez ZUS lub płatnika składek (czyli najczęściej – pracodawcę) – grozi poważnymi konsekwencjami, poczynając od utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.
Niedookreślone przesłanki powodujące utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia (w tym brak definicji „pracy zarobkowej” oraz „aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy”), napotykają aktualnie liczne problemy interpretacyjne i skutkują niejednolitością orzeczniczą. Dlatego też – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114), który ma powyższe kwestie doprecyzować.
Praca w czasie przebywania na L4 i co więcej – pobieranie jednocześnie 100% zasiłku chorobowego i 100% wynagrodzenia staną się możliwe
Jedna ze zmian w zakresie art. 17 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, którą przewiduje rządowy projekt ustawy ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, polega na dodaniu do ww. przepisu ust. 1c w brzmieniu: „W przypadku spełniania warunków do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń niezdolność do pracy z powodu choroby dotyczy każdego z tych tytułów, dla których odrębnie wystawia się zwolnienie od pracy.” Jednocześnie – w art. 17 ust. 1d zastrzeżono jednak, iż – w sytuacji w której „praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, na żądanie ubezpieczonego można nie wystawić zwolnienia od pracy z tego tytułu.”
Oznacza to, że w przypadku, gdy osoba ubezpieczona spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń (np. jest zatrudniona u dwóch pracodawców/płatników składek) – na jej żądanie, zwolnienie lekarskie nie obejmie pracy (ze względu na rodzaj tej pracy), która jest wykonywana przez nią na podstawie innego tytułu niż praca, której dotyczy zwolnienie. Z własnej inicjatywy (zgłoszonej lekarzowi, który będzie wystawiał zwolnienie lekarskie), ubezpieczony/pracownik będzie zatem mógł wykonywać pracę, która z uwagi na rodzaj tej pracy, może być wykonywana w czasie przebywania przez pracownika/ubezpieczonego na L4 w innej pracy/tj. w okresie niezdolności do innej pracy (np. chirurg ze złamanym palcem, który jest niezdolny do pracy chirurga w szpitalu, z powodzeniem będzie mógł wykonywać pracę nauczyciela akademickiego prowadzącego wykłady z chirurgii, a dziennikarz z chrypką, który nie poprowadzi audycji w telewizji czy radiu, będzie mógł pracować np. w redakcji).
Ubezpieczony/pracownik – zgodnie z projektowanym art. 17 ust. 1e – będzie wówczas zobowiązany jedynie do powiadomienia pracodawcy u którego będzie wykonywał pracę podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim w innej pracy, o okresie na jaki zostało mu wystawione to zwolnienie (z innego tytułu).
Z powyższego wynika zatem, że możliwe będzie pobieranie 100% zasiłku chorobowego z jednego tytułu, a z drugiego tytułu 100% wynagrodzenia za pracę. Wejście w życie powyższej regulacji, oznaczać będzie odejście od dotychczasowej zasady stosowanej przez ZUS, zgodnie z którą – każde wykonywanie pracy zarobkowej na rzecz jednego płatnika składek w okresie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u innego płatnika składek, pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia lekarskiego.
Kiedy nowe zasady L4 miałyby wejść w życie – od kiedy będzie możliwe jednoczesne pobieranie 100% zasiłku chorobowego i 100% wynagrodzenia?
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114), który przewiduje, że praca u jednego z pracodawców będzie możliwa podczas niezdolności do pracy (z powodu choroby) u innego pracodawcy, zakłada, że – nowe przepisy (wprowadzające powyższe zasady w zakresie ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) miały wejść w życie po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. Aktualnie – projekt został przedłożony przez MRPiPS do zatwierdzenia przez Radę Ministrów. Jeżeli zostanie on ostatecznie przyjęty przez rząd – Premier złoży go do laski marszałkowskiej, kierując tym samym do dalszych prac w Sejmie.
Podstawa prawna:
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114)
- Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 501 z poźn. zm.)