Rosnące koszty życia dotykają dziś także tych momentów, o których nikt nie chce myśleć, momentów trudnych i bolesnych, kiedy rodzina musi zmierzyć się nie tylko ze stratą, ale też z wysokimi wydatkami. Państwo zapowiada więc zmianę, która ma przynieść realną ulgę finansową setkom tysięcy Polaków. Nowe przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku i wprowadzą jednorazowe świadczenie, dzięki któremu wiele rodzin nie zostanie pozostawionych samym sobie w najtrudniejszym czasie.
- Więcej pieniędzy na pogrzeb od 2026 roku
- Dane z ZUS: setki tysięcy świadczeń rocznie
- Kto otrzyma zasiłek pogrzebowy
- Jakie koszty są uznawane przez ZUS
- Jak złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy
- Zasiłek pogrzebowy po zmianach – co się zmieni w 2026 roku
- Dlaczego podwyżka była konieczna
- Podstawa prawna:
Więcej pieniędzy na pogrzeb od 2026 roku
To jedna z najważniejszych zmian w systemie wsparcia społecznego od lat. Od 1 stycznia 2026 roku wzrośnie wysokość zasiłku pogrzebowego, z 4000 do 7000 zł. ZUS zapowiada też coroczną waloryzację świadczenia, jeśli inflacja przekroczy 5 proc. To pierwsza tak duża podwyżka od 2011 roku, kiedy wprowadzono obowiązującą do dziś kwotę 4000 zł. Wzrost ma na celu dostosowanie pomocy do rosnących kosztów pogrzebów, które w wielu regionach przekraczają już 10 tys. zł, i stanowi realne wsparcie dla rodzin, które nie mają środków, by godnie pożegnać swoich bliskich.
Dane z ZUS: setki tysięcy świadczeń rocznie
Tylko w 2024 r. ZUS wypłacił blisko 360 tys. zasiłków pogrzebowych, na łączną kwotę 1,44 mld zł. Najwięcej świadczeń przyznano w województwach:
- śląskim – 50,5 tys. zasiłków,
- mazowieckim – 48,7 tys.,
a najmniej w podlaskim – 8,5 tys.
Zwiększenie kwoty ma odciążyć rodziny, które muszą zmierzyć się z nagłymi wydatkami sięgającymi często kilkukrotności obecnego świadczenia.
Kto otrzyma zasiłek pogrzebowy
Zasiłek przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu zmarłego ubezpieczonego w ZUS (pracownika, emeryta, rencisty) lub członka jego rodziny. Do rodziny zalicza się m.in. małżonka, dzieci (własne, przysposobione, z rodziny zastępczej), rodziców, dziadków, wnuki, rodzeństwo czy osoby pod opieką prawną. Świadczenie mogą otrzymać również pracodawcy, domy pomocy społecznej, gminy, powiaty czy instytucje religijne, jeśli to one pokryły koszty pogrzebu.
Członkom rodziny przysługuje pełna kwota świadczenia to jest 4000 zł do końca 2025 r., a od 2026 r. już 7000 zł, niezależnie od faktycznych kosztów pogrzebu.
Osoby spoza rodziny otrzymają zasiłek do wysokości poniesionych wydatków, ale nie więcej niż ustawowy limit.
Wyobraźmy sobie sytuację, w której pogrzeb bliskiej osoby kosztował 10 000 zł. Część wydatków pokryła córka zmarłego, a część jego przyjaciel, który pomógł w organizacji uroczystości. Córka zapłaciła 7 000 zł, a przyjaciel 3 000 zł – czyli odpowiednio 70% i 30% całkowitego kosztu. Zgodnie z zasadami ZUS, zasiłek pogrzebowy zostanie podzielony proporcjonalnie. Oznacza to, że córka otrzyma 70% świadczenia, a przyjaciel 30%. Przy obecnej kwocie 4 000 zł daje to odpowiednio 2 800 zł i 1 200 zł. Dzięki temu systemowi każdy, kto poniósł realne koszty pogrzebu, może odzyskać część wydanych pieniędzy.
Jakie koszty są uznawane przez ZUS
Do kosztów pogrzebu ZUS zalicza tylko wydatki bezpośrednio związane z pochówkiem, czyli:
- przewóz zwłok,
- opłatę za trumnę lub urnę,
- usługi zakładu pogrzebowego,
- opłaty cmentarne,
- koszt ceremonii religijnej lub świeckiej.
Nie są uznawane m.in. koszty nagrobka, konsolacji (stypy), kwiatów czy prowizji dla zakładów pogrzebowych za złożenie wniosku w ZUS.
Jeśli rodzina zapłaciła łącznie 9 500 zł za pogrzeb, ZUS uzna tylko te wydatki, które były bezpośrednio związane z pochówkiem. Jeśli 6 500 zł stanowiły koszty trumny, transportu i opłat cmentarnych, a pozostałe 3 000 zł przeznaczono na nagrobek i kwiaty, refundacji podlega jedynie ta pierwsza część. Oznacza to, że świadczenie zostanie wypłacone maksymalnie do wysokości 6 500 zł (ale nie więcej niż obowiązujący limit – 4 000 zł do końca 2025 roku, a od 2026 roku 7 000 zł). Dzięki temu wsparcie trafia wyłącznie na pokrycie rzeczywistych kosztów pogrzebu, a nie wydatków dodatkowych.
Jak złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy
Aby otrzymać świadczenie, należy wypełnić wniosek Z-12 i złożyć go w oddziale ZUS, wysłać pocztą, przekazać przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS) lub za pośrednictwem upoważnionego zakładu pogrzebowego.
Do wniosku trzeba dołączyć:
- odpis skrócony aktu zgonu (ZUS może go sam pozyskać z USC),
- rachunki potwierdzające poniesione wydatki,
- dokument potwierdzający pokrewieństwo,
- ewentualnie zaświadczenie od pracodawcy lub płatnika składek.
Termin złożenia dokumentów
Dokumenty należy złożyć:
- do 12 miesięcy od dnia śmierci, lub
- do 12 miesięcy od dnia pogrzebu – jeśli wystąpiły trudności z odnalezieniem lub identyfikacją zmarłego.
W przypadku opóźnienia trzeba dołączyć dokument potwierdzający przyczynę np. zaświadczenie z policji, prokuratury lub odpis zupełny aktu zgonu.
Zasiłek pogrzebowy po zmianach – co się zmieni w 2026 roku
Zakres | Obecnie | Od 2026 r. |
|---|---|---|
Wysokość świadczenia | 4000 zł | 7000 zł |
Waloryzacja | brak | od 1 marca 2026 r. (inflacja >5%) |
Wniosek | papierowo / PUE ZUS | bez zmian |
Termin na złożenie | 12 miesięcy | bez zmian |
Dlaczego podwyżka była konieczna
Od 2011 r. kwota zasiłku pozostawała bez zmian, mimo że ceny usług pogrzebowych wzrosły o ponad 70%. Rząd tłumaczy decyzję o podniesieniu świadczenia względami społecznymi, coraz więcej rodzin musi zaciągać pożyczki lub prosić o wsparcie parafie i samorządy, by zorganizować pochówek. Podniesienie zasiłku do 7000 zł ma być odpowiedzią na rosnące koszty życia i godny gest wobec rodzin, które mierzą się z utratą bliskich.