Ministerstwo Pracy i ZUS przeprowadziło przegląd systemu emerytalnego, który wykazał, że nie ma planów podwyższania wieku emerytalnego. Mimo to, rząd zamierza wprowadzić zmiany systemowe. Głównym celem tych działań będzie wdrożenie rozwiązań, które zachęcą obywateli do dłuższej aktywności zawodowej i opóźnienia przejścia na emeryturę. Oto szczegóły.
- Ocena skutków obniżenia wieku emerytalnego
- Dane dotyczące przejścia na emeryturę i wysokości świadczeń
- Rekomendacje ekspertów dotyczące dalszych zmian
- Polski system emerytalny
- Podwyższenie wieku emerytalnego - najczęściej zadawane pytania
Ocena skutków obniżenia wieku emerytalnego
W 2016 roku rząd Prawa i Sprawiedliwości podjął decyzję o obniżeniu wieku emerytalnego, co zrodziło konieczność przeprowadzania cyklicznych, co trzy lata, przeglądów systemu emerytalnego. Celem tych analiz jest ocena realnych konsekwencji przyjętych rozwiązań. Najnowsza edycja tego opracowania, jak informuje dziennik "Fakt", została niedawno zaakceptowana przez Radę Ministrów.
Dane dotyczące przejścia na emeryturę i wysokości świadczeń
Zatwierdzony przez rząd raport ujawnia, że w ciągu ostatnich trzech lat blisko milion Polaków rozpoczęło pobieranie świadczeń emerytalnych. Dokument szczegółowo ilustruje także wyraźne i narastające różnice w wysokości przeciętnych emerytur pomiędzy obiema płciami. Średnia emerytura mężczyzn wynosiła 3628,09 zł w grudniu 2022 roku, 4251,56 zł w grudniu 2023 roku oraz 4818,02 zł w grudniu 2024 roku. W analogicznych okresach kobiety pobierały świadczenia w wysokości odpowiednio 2468,43 zł, 2920,98 zł i 3321,12 zł. Szczegółowa analiza wskazuje na pogłębianie się tej dysproporcji na niekorzyść kobiet. Różnica ta, cytowana przez "Fakt", wzrosła z 1159,66 zł w grudniu 2022 roku, przez 1330,58 zł w grudniu 2023 roku, aż do 1496,90 zł w grudniu 2024 roku.
Rekomendacje ekspertów dotyczące dalszych zmian
Eksperci sporządzający ten rządowy dokument wyraźnie zaznaczają, że potencjalne propozycje dotyczące ponownego podniesienia wieku emerytalnego nie stanowią kompleksowego rozwiązania problemu wynikającego ze starzenia się społeczeństwa. Podkreślają jednocześnie, że obecny poziom wieku emerytalnego zapewnia seniorom istotne poczucie bezpieczeństwa finansowego. W związku z tym, raport zaleca, aby zamiast skupiać się na podwyższaniu wieku przejścia na emeryturę, skoncentrować wysiłki na wprowadzaniu i rozwijaniu systemów motywacyjnych zachęcających do dłuższej aktywności zawodowej. Zgodnie z treścią raportu, dotychczasowe bodźce skłaniające osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, do kontynuacji pracy, przynoszą zamierzone rezultaty, czego dowodem jest wzrost wskaźników zatrudnienia w tej grupie wiekowej, a ta pozytywna tendencja powinna być konsekwentnie utrzymywana i wspierana.
Polski system emerytalny
Polski system emerytalny jest zbudowany na trójfilarowej strukturze, z której dominującą funkcję pełni filar pierwszy, zarządzany przez ZUS. Opiera się on na mechanizmie repartycyjnym, co oznacza, że bieżące składki osób pracujących finansują obecne świadczenia emerytalne. Wysokość przyszłej emerytury zależy od sumy zwaloryzowanych składek zgromadzonych przez ubezpieczonego, w tym kapitału początkowego. Powszechny wiek emerytalny ustalono na 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, przy czym wymagane są minimalne staże ubezpieczeniowe wynoszące odpowiednio 20 lat i 25 lat. Obowiązkowa składka emerytalna to 19,52% podstawy wymiaru, dzielona równo między pracownika i pracodawcę, a osobom spełniającym kryteria gwarantowana jest minimalna emerytura. Filar drugi ma charakter kapitałowy i dotyczy osób urodzonych po 1968 roku, oferując im subkonta w ZUS oraz opcjonalny udział w Otwartych Funduszach Emerytalnych (OFE), gdzie część składek jest inwestowana i waloryzowana. Filar trzeci to dobrowolne formy oszczędzania, takie jak IKE, IKZE czy PPK, które mają na celu uzupełnienie podstawowych świadczeń, oferując jednocześnie ulgi podatkowe. Ponadto, istnieją odrębne, budżetowe systemy emerytalne dla służb mundurowych.
Podwyższenie wieku emerytalnego - najczęściej zadawane pytania
Czy rząd planuje podwyższenie wieku emerytalnego po przeglądzie Ministerstwa Pracy i ZUS?
Nie ma planów podwyższania wieku emerytalnego. Rząd zamierza wprowadzić zmiany systemowe, które zachęcą do dłuższej aktywności zawodowej i opóźnienia przejścia na emeryturę.
Ilu Polaków rozpoczęło pobieranie świadczeń emerytalnych w ostatnich trzech latach według rządowego raportu?
W ciągu ostatnich trzech lat blisko milion Polaków rozpoczęło pobieranie świadczeń emerytalnych.
Jakie były średnie emerytury mężczyzn i kobiet w grudniu 2022–2024?
Średnia emerytura mężczyzn wynosiła 3628,09 zł (grudzień 2022), 4251,56 zł (grudzień 2023) i 4818,02 zł (grudzień 2024). Kobiety pobierały 2468,43 zł, 2920,98 zł i 3321,12 zł w analogicznych okresach.
O ile wynosiła różnica średnich emerytur mężczyzn i kobiet w grudniu 2022–2024?
Różnica średnich emerytur mężczyzn i kobiet wzrosła z 1159,66 zł w grudniu 2022 roku, przez 1330,58 zł w grudniu 2023 roku, aż do 1496,90 zł w grudniu 2024 roku. Dysproporcja pogłębia się na niekorzyść kobiet.
Jakie działania rekomendują eksperci sporządzający rządowy dokument zamiast podnoszenia wieku emerytalnego?
Eksperci zalecają wprowadzanie i rozwijanie systemów motywacyjnych zachęcających do dłuższej aktywności zawodowej. Dotychczasowe bodźce przynoszą rezultaty: rosną wskaźniki zatrudnienia i tendencję tę należy konsekwentnie utrzymywać oraz wspierać.