Czy zostanie podwyższony staż emerytalny
Nasz pracownik od trzech lat ma ustalone prawo do emerytury. Obliczając jej wysokość, ZUS uwzględnił 21 lat i 9 miesięcy okresów składkowych oraz 7 lat i 3 miesiące okresów nieskładkowych (ograniczył ich wymiar z 8 lat i 3 miesięcy do 1/3 okresów składkowych). Osoba ta odnalazła niedawno dokument potwierdzający zatrudnienie, który nie był uwzględniony przy ustalaniu wysokości świadczenia. Czy ZUS może doliczyć staż pracy sprzed daty przyznania emerytury?
Tak
Uprawniony do emerytury może w każdej chwili wystąpić z wnioskiem o doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych, które dotyczą okresu przed przyznaniem prawa do świadczenia. Po złożeniu takiego wniosku emerytura zostanie ponownie obliczona. Przeliczenie będzie polegało na doliczeniu do ustalonej kwoty świadczenia:
• po 1,3 proc. podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji za każdy rok okresów składkowych,
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji za każdy rok okresów nieskładkowych.
W analizowanej sytuacji doliczenie okresów składkowych spowoduje ponowne ustalenie okresów nieskładkowych. Przyjęte do obliczenia wysokości emerytury okresy nieskładkowe zostały bowiem przez ZUS ograniczone do 1/3 okresów składkowych.
Doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych nie spowoduje zmiany kwoty bazowej przyjętej do obliczenia wysokości świadczenia. Będzie to ta sama kwota bazowa, jaka była przyjęta do obliczenia świadczenia przed doliczeniem tych okresów (zarówno w części socjalnej, jak i w podstawie wymiaru).
Podstawa prawna
• Art. 112 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy możliwa podstawa od nowych zarobków
Nasza pracownica ma od 18 kwietnia 2007 r. ustalone prawo do emerytury. Mimo to wciąż pracuje zawodowo i otrzymuje emeryturę w zmniejszonej wysokości. Do obliczenia podstawy jej wymiaru przyjęto zarobki z lat 1997-2006. Wskaźnik wynagrodzenia za rok 1997 wyniósł 101,13 proc., a za rok 2007 - 118,64 proc. Czy ZUS może ponownie ustalić wysokość świadczenia, przyjmując do podstawy wymiaru inne dziesięciolecie, tj. 1998-2007?
Tak
Ponieważ państwa pracownica po przyznaniu emerytury pozostaje w zatrudnieniu, może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru z uwzględnieniem zarobków przypadających w części lub w całości po przyznaniu świadczenia. Emerytura jest wypłacana, a więc ponowne ustalenie wysokości świadczenia będzie możliwe, jeżeli nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury będzie wyższy od ostatnio obliczonego.
Podstawę wymiaru ZUS ustali na zasadach ogólnych, tj.:
• z dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłoszono wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru albo
• 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z lat poprzedzających rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury.
Nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru mnoży się przez kwotę bazową obowiązującą w miesiącu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, w zależności od tego, który wariant jest bardziej korzystny. Zwykle wysokość kwoty bazowej w okresie późniejszym jest wyższa, ale zdarzyć się może, że będzie niższa. Trzeba zaznaczyć, że gdy w wyniku ponownego ustalenia wysokości emerytura byłaby niższa, świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
Z pytania wynika, że wskaźnik wysokości wynagrodzenia z lat 1998-2007 będzie wyższy niż ustalony poprzednio. Jeśli wniosek zostanie zgłoszony przed 1 marca 2009 r., do ustalenia wysokości świadczenia ZUS przyjmie kwotę bazową w wysokości 2275,37 zł, tj. wyższą niż ta, która obowiązywała w dniu przyznania prawa do świadczenia, tj. w kwietniu 2007 r. (2059,52 zł). W przypadku ponownego obliczenia świadczenia ZUS zarówno w podstawie wymiaru emerytury, a także w części socjalnej świadczenia (24 proc. kwoty bazowej) przyjmie kwotę bazową obowiązująca w miesiącu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia.
Podstawa prawna
• Art. 110, 111 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy ZUS uwzględni odnalezione dokumenty
Od 1 sierpnia 1998 r. mam ustalone prawo do emerytury. Podstawa jej wymiaru została ustalona z okresu kolejnych dziewięciu lat kalendarzowych wybranych z lat 1980-1997. Wskaźnik wyniósł 128,46 proc. Niedawno odnalazłam dokumentację płacową z lat 1980-1988. W tym okresie lepiej zarabiałam niż w późniejszym. Chcę, aby ZUS przeliczył podstawę wymiaru emerytury z dziewięciu lat kalendarzowych, tak jak wcześniej. Czy mogę złożyć taki wniosek?
Tak
Na pani wniosek podstawa wymiaru świadczenia zostanie ustalona z tej samej liczby lat kalendarzowych, tj. dziewięciu lat i z tego samego okresu (1980-1997), jaki wskazała pani do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru.
Gdy złożone do ZUS dokumenty będą dotyczyły zarobków z okresów przypadających wyłącznie przed przyznaniem świadczenia, nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru musi być wyższy od ostatnio obliczonego. Jeżeli nowo obliczony wskaźnik podstawy wymiaru będzie niższy, ZUS wyda decyzję odmawiającą ponownego obliczenia wysokości świadczenia.
Obliczając ponownie wysokość emerytury, wysokość jej podstawy, a także część socjalną ZUS zastosuje kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a następnie podwyższy ją w ramach wszystkich waloryzacji, jakie miały miejsce do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.
Podstawa prawna
• Art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy możliwy wniosek przed końcem kwartału
Pobieram emeryturę od 1 lipca 2008 r. Przy ustalaniu jej wysokości uwzględniono staż emerytalny do 30 czerwca 2008 r. Podjęłam zatrudnienie od 1 sierpnia 2008 r. W październiku 2008 r. złożyłam wniosek rozpatrzony pozytywnie o doliczenie okresu od 1 sierpnia do 30 września 2008 r. Kolejny wniosek chcę złożyć w listopadzie. Czy będzie to możliwe?
Nie
Kolejny wniosek można złożyć po zakończeniu kwartału, tj. najwcześniej w styczniu 2009 r.
Ustawa emerytalna przewiduje możliwość przeliczenia wysokości emerytury poprzez doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych, które nie zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości świadczenia. Mogą to być okresy zatrudnienia podczas jej pobierania.
Ponowne ustalenie wysokości emerytury na skutek doliczenia nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych lub nieskładkowych następuje na wniosek świadczeniobiorcy. Ustawa emerytalna przewiduje jednak pewne ograniczenia dotyczące częstotliwości składania takiego wniosku - emeryt pozostający w ubezpieczeniu może złożyć wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego. W przypadku gdy w trakcie kwartału kalendarzowego zostanie zgłoszony kolejny wniosek o doliczenie nowego okresu od ostatniego przeliczenia, zostanie on rozpatrzony negatywnie.
Przepisy uniemożliwiają doliczanie okresu pracy po przyznaniu świadczenia nie częściej niż raz na kwartał. Zatem w przypadku gdy w minionym kwartale już nastąpiło doliczenie, następne jest możliwe po upływie kolejnego kwartału.
ZUS doliczy jednak okres składkowy (przebyty po przyznaniu emerytury) przed upływem kwartału, jeżeli w poprzednim kwartale nie był on doliczony. Również w przypadku gdy zatrudnienie (ubezpieczenie) emeryta ustało w trakcie kwartału kalendarzowego, wniosek o doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych po przyznaniu świadczenia, może być zgłoszony w każdym czasie (a więc także przed upływem kwartału kalendarzowego, w którym ustało to ubezpieczenie).
Podstawa prawna
• Art. 113 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Czy ZUS uwzględni minimalne wynagrodzenie
Od dwóch lat mam ustalone prawo do emerytury. Podstawa jej wymiaru była obliczana z lat 1996-2005, mimo że za lata 1996-1997 nie przedłożyłam dokumentacji płacowej. W okresie tym byłam pracownikiem, ale ZUS za te lata przyjął wynagrodzenia zerowe. Nie jestem w stanie uzyskać dokumentacji płacowej. Słyszałam jednak, że od nowego roku zmieniają się przepisy. Czy będę mogła wystąpić o przeliczenie świadczenia?
Tak
Będzie pani mogła wnioskować o podwyższenie emerytury przez przeliczenie podstawy jej wymiaru. Wniosek taki należy złożyć w styczniu 2009 r., gdyż nowe przepisy ustawy emerytalnej zaczną obowiązywać od początku 2009 roku. Będą dotyczyć właśnie osób, które za okres, w którym były zatrudnione w ramach stosunku pracy z powodu braku dokumentacji płacowej, nie mogły lub nie mogą udowodnić wysokości osiąganych zarobków, a zatem zarówno osób, które mają już ustalone prawo do świadczenia, jak i tych, które będą dopiero o nie występować.
Zgodnie z nowym przepisem ustawy emerytalnej, jeśli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.
Wyjaśnić trzeba, że gdy zgłosi pani wniosek o ponowne ustalenie wysokości podstawy wymiaru emerytury, a tym samym wysokości świadczenia, w terminie nie późniejszym niż 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy, a więc do 31 grudnia 2009 r., ustalenie świadczenia w przeliczonej wysokości nastąpi od 1 stycznia 2009 r. Gdy natomiast wniosek zostanie złożony po 2009 roku, nowa wysokość emerytury będzie przysługiwać od pierwszego dnia miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek.
Podstawa prawna
• Ustawa z 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (prezydent podpisał ustawę 14 października 2008 r., czeka na publikację w Dzienniku Ustaw).
Agata Rogulska