Osoby urodzone w latach 1949–1968, które już nabyły lub nabędą do 2006 r. prawo do jednej z form wcześniejszej emerytury, a przystąpienie do OFE jest jedyną przeszkodą uniemożliwiającą im skorzystanie z niej – mają szansę na rozwiązanie takiej umowy.
Powszechne towarzystwa emerytalne zrzeszone w Izbie Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych opracowały wraz z ZUS procedurę unieważniania umów z Otwartym Funduszem Emerytalnym dla osób, którym przynależność do II filara uniemożliwia skorzystanie z wcześniejszej emerytury. Powszechne towarzystwa emerytalne zrzeszone w IGTE to: AIG, Commercial Union, Generali, Pekao, Pioneer, Allianz Polska, BANKOWY, Ergo Hestia, ING Nationale-Nederlanden Polska, PZU, SAMPO.
Komu wcześniejsza emerytura
Wcześniejsza emerytura przysługuje osobie, która najpóźniej do 31 grudnia 2006 r. spełni warunki do jej przyznania.
Warunki uprawniające do emerytury:
• dla kobiety – ukończenie 55 lat oraz udowodnienie:
– co najmniej 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego albo
– 20-letniego pod warunkiem posiadania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy;
• dla mężczyzny – ukończenie 60 lat oraz udowodnienie:
– co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.
Dodatkowym wymogiem jest, aby osoba wnioskująca o świadczenie:
• ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę była pracownikiem,
• w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu pozostawała w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę jest uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy.
ważne
Spełnienia dodatkowych warunków nie wymaga się od osoby, która przez cały niezbędny okres pracy pozostawała w stosunku pracy.
Należy pamiętać, iż prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje zwłaszcza pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Do tych ostatnich zaliczamy m.in.:
• pracowników organów kontroli państwowej;
• pracowników organów administracji celnej;
• pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną;
• dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy, o których mowa w ustawie z 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (DzU nr 5, poz. 24 ze zm.);
• nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (DzU z 2003 r. nr 118, poz. 1112 ze zm.);
• żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej;
• pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie rzeciwpożarowej (DzU z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.).
Urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r.
Prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r.
Muszą jednak spełniać następujące warunki:
• do 31 grudnia 2006 r. mieć prawo do uzyskania emerytury na warunkach określonych powyżej;
• w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem musi nastąpić rozwiązanie stosunku pracy.
ważne
Na dzień złożenia wniosku ubezpieczony nie może być członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.
Wiele osób z powyższego warunku w chwili przystępowania do Otwartego Funduszu Emerytalnego nie zdawało sobie sprawy. Podpisanie umowy z Otwartym Funduszem Emerytalnym de facto przekreśliło szansę przejścia ubezpieczonego na wcześniejszą emeryturę. W związku z powyższym wiele osób starało się rozwiązać podpisane wcześniej umowy. Niestety decyzja o wyborze OFE dla osób w średnim wieku jest ostateczna (nieodwołalne oświadczenie woli). Co „sprytniejsze” osoby, które przystąpiły do II filara i którym decyzja ta nie pozwalała na skorzystanie ze świadczeń, powoływały się na art. 84 Kodeksu cywilnego przewidujący, iż razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Towarzystwa jednak bardzo różnie odnosiły się do tak uargumentowanych wniosków o unieważnienie umowy, często wymagając dodatkowego zaświadczenia z ZUS.
Jak unieważnić umowę
Powszechne towarzystwa emerytalne, zarządzające OFE, zrzeszone w Izbie Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych od dłuższego czasu pracowały wraz z ZUS nad jednolitą procedurą unieważniania umów z OFE dla osób, którym przynależność do II filara uniemożliwia skorzystanie z wcześniejszej emerytury. Procedura ta została ostatecznie wypracowana i zaakceptowana.
Podstawą dla unieważnienia umowy jest decyzja z ZUS o odmowie przyznania wcześniejszej emerytury jedynie ze względu na przynależność do Otwartego Funduszu Emerytalnego.
ważne
Wniosek składa się do tego Otwartego Funduszu Emerytalnego, z którym ubezpieczony podpisał pierwszą umowę.
Uczestnik Otwartego Funduszu Emerytalnego powinien złożyć wniosek o unieważnienie umowy do OFE.
Powszechne towarzystwo emerytalne, które otrzyma taki wniosek, będzie wymagać od klienta pisemnego oświadczenia o zawarciu umowy pod wpływem błędu oraz decyzji z ZUS o odmowie przyznania wcześniejszej emerytury jedynie ze względu na przynależność do OFE.
Dopiero po stwierdzeniu przez powszechne towarzystwo emerytalne nieważności umowy klient funduszu powinien poinformować o tym (na specjalnym wzorze) OFE, do którego zwrócił się z prośbą o unieważnienie umowy, oraz wszystkie fundusze, których ewentualnie następnie był członkiem.
ważne
Procedura ta nie będzie obowiązywać w odniesieniu do spraw zakończonych prawomocnym wyrokiem oddalającym powództwo o unieważnienie umowy z OFE.
Oczywiście powszechne towarzystwo emerytalne może stosować korzystniejsze (od przyjętych w tej procedurze) zasady unieważnienia umów w stosunku do swoich aktualnych, ale nie byłych członków. Procedura ta będzie obowiązywać wyłącznie do końca 2006 r. i z pewnością oznacza ułatwienie możliwości wycofania się z II filara dla tych ubezpieczonych, którzy do końca 2006 r. nabędą prawo do wcześniejszej emerytury, oraz wyjaśnienie wszelkich wątpliwości związanych z kwestią dopuszczalności rozwiązywania w takiej sytuacji umowy o przystąpieniu do OFE.