Jak pisano we wcześniejszym artykule pt. „Czy warto zabezpieczać zobowiązania wekslem?”, weksel jest to dokument, w którym dłużnik przyznaje się do długu. Daje on wierzycielowi pewne ułatwienia o charakterze procesowym przy dochodzeniu swoich roszczeń przed sądem (otwiera drogę do najtańszego i najszybszego ze wszystkich postępowań sądowych, tj. do postępowania nakazowego).
Weksel in blanco
Weksel zazwyczaj jest wystawiany w sposób blankietowy, to znaczy z pozostawieniem wolnego miejsca na wpisanie przez wierzyciela rzeczywistej sumy zadłużenia. Albowiem przy wzięciu pożyczki czy też zakupie towaru z odroczonym terminem płatności nigdy nie wiadomo, w jakiej części dług zostanie spłacony. Weksel wystawiony w sposób blankietowy nazywa się właśnie wekslem in blanco.
Każdy dłużnik, który będzie zmuszony do podpisania takiego dokumentu powinien zadbać o to, by jednocześnie doszło do sporządzenia deklaracji wekslowej.
Deklaracja wekslowa
Deklaracja wekslowa jest to dokument, który opisuje stosunek prawny, będący podstawą wystawienia weksla (np. wskazuje na fakt zaciągnięcia pożyczki). Gdyby bowiem okazało się, że wierzyciel wypełni nieuczciwie weksel in blanco na kwotę przewyższającą sumę pożyczki, w takim przypadku dłużnik posiadający deklarację wekslową, będzie mógł bardzo łatwo udowodnić przed sądem, jaka była jej rzeczywista wielkość. Tak więc deklaracja wekslowa jest to dokument chroniący przede wszystkim dłużnika przed nieuczciwością wierzyciela.
Warto podkreślić, że deklaracja taka będzie chronić dłużnika przed nieuczciwym wypełnieniem weksla tylko i wyłącznie wtedy, gdy praw z weksla będzie dochodzić pierwszy wierzyciel, a więc ten komu weksel wręczono. Jeżeli natomiast puści on nierzetelnie wypełniony weksel w obieg i nabędzie go osoba trzecia, działająca w dobrej wierze, w takim przypadku zobowiązanie z weksla stanie się zobowiązaniem abstrakcyjnym. To jest oderwanym od stosunku prawnego, w oparciu o który doszło do wystawienia weksla.
Przeciwko osobie takiej, jeżeli tylko przy nabyciu działała w dobrej wierze, nie będzie można podnosić zarzutów; że np. kwota na wekslu została zawyżona, że nie było podstaw do wypełnienia weksla. Albowiem istniejące przepisy starają się bezwzględnie chronić nabywców weksli, którzy nabyli je w dobrej wierze.
Zobacz również: Bezpłatny wzór deklaracji wekslowej
Na co zwróci uwagę przy podpisywaniu weksla?
Stąd też dłużnik podpisując weksel in blanco, powinien zadbać nie tylko o to, by wręczono mu deklarację wekslową, ale także o to, by na dokumencie zamieszczono wzmiankę co do braku możliwości zbywania weksla osobom trzecim. Wzmiankę taką zamieszcza się poprzez przekreślenie słów „na zlecenie” ewentualnie poprzez wprowadzenie zapisu „zapłacę Janowi Kowalskiemu, ale nie na jego zlecenie”.
Tym samym dopóki praw z weksla będzie dochodzić pierwszy uprawniony (pierwszy wierzyciel), dopóty dłużnikowi będzie przysługiwać prawo podnoszenia w stosunku do niego wszystkich zarzutów dotyczących stosunku cywilnoprawnego w oparciu o który doszło do wystawienia dokumentu. Np. że pożyczka została spłacona, że szkoda wcale nie powstała, że jej wysokość była mniejsza, że wierzyciel przyczynił się do powstania szkody i tym samym dłużnikowi przysługuje prawo żądania obniżenia wysokości zobowiązania itp.
Zobacz również serwis: Działalność gospodarcza