Przepisy prawa cywilnego dają możliwość posiadania prawa własności do jednej rzeczy przez kilka osób. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze współwłasnością. Jeżeli współwłasność ta nie będzie wynikała z małżeństwa, czy np. z faktu zawarcia umowy spółki cywilnej, wtedy też będziemy mieli do czynienia ze współwłasnością ułamkową.
Zobacz też: Współwłasność łączna i ułamkowa
Zniesienie współwłasności ułamkowej
W przypadku współwłasności łącznej jej istnienie związane jest z istnieniem stosunku prawnego, z którego wynika (małżeństwa, spółki cywilnej). Stąd też w czasie trwania tego stosunku możliwość zniesienia współwłasności jest mocno ograniczona lub też w ogóle wyłączona.
Inaczej sprawa się ma w przypadku współwłasności w częściach ułamkowych.
Współwłasność ułamkowa powstanie wtedy, gdy dwie osoby kupią wspólnie daną rzecz. Podobnie będzie w sytuacji, gdy przeprowadzając dział spadku sąd przyzna dwóm lub więcej spadkobiercom rzecz wchodzącą w skład spadku jako współwłasność.
W takiej sytuacji, na mocy art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli będzie mógł żądać zniesienia współwłasności. Takie uprawnienie może być jednak czasowo wyłączone, jeżeli współwłaściciele na mocy umowy tak postanowią. Takie ograniczenie może jednak nastąpić na czas nie dłuższy, niż 5 lat. Wyłączenie można jednakże przedłużyć na kolejny okres.
Podział współwłasności
Podział przedmiotu współwłasności może nastąpić albo na mocy umowy, albo też na mocy orzeczenia sądu. Co do sposobu zniesienia współwłasności to może się on odbyć przez podział rzeczy jedynie wtedy, gdy nie jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, z ustawą lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, jak również wtedy gdy nie powoduje to istotnej zmiany rzeczy ani też znacznego spadku jej wartości.
Z tych też przesłanek przez podział rzeczy nie może być zniesiona współwłasność np. samochodu.
Spłata współwłaścicieli
Jeżeli podział fizyczny rzeczy nie jest możliwy, kolejną opcją jest przyznanie przedmiotu współwłasności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty przez niego pozostałych. W ostateczności rzecz może być sprzedana, a wartość uzyskana ze sprzedaży podzielona między współwłaścicieli wedle ich udziałów.
X i Y są współwłaścicielami samochodu w częściach równych. Z racji tego, iż przedmiotu współwłasności nie da się fizycznie podzielić, współwłaściciele umówili się, że X stanie się właścicielem całego samochodu z obowiązkiem spłaty połowy jego wartości na rzecz Y.
Zobacz serwis: Nieruchomości