REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mirosław Siwiński
Radca Prawny nr wpisu WA-9949 Doradca Podatkowy nr wpisu 09923
Nexia Advicero
Doradztwo podatkowe, księgowość, corporate services, obsługa płacowo-kadrowa
Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

rozwiń >

Główne obszary wykorzystywania AI w sprawach HR i około pracowniczych

Wskazane wyżej obszary siłą rzeczy podzielić trzeba na kwestie zatrudniania i rekrutacji, relacji pracodawca-pracownik w trakcie zatrudnienia, jak i odpowiedzialności pracownika wobec pracodawcy i tego ostatniego wobec podmiotów trzecich za działania pracownika.

W zakresie rekrutacji związane jest to z przyspieszeniem procesów rekrutacyjnych, ich usprawnieniem poprzez wykorzystanie AI do wstępnej selekcji, ograniczeniem subiektywnego spojrzenia i w związku z tym obniżenie kosztów, analizą potrzeb kadrowych i planowaniem zatrudnienia.

W codziennej zaś pracy główne korzyści związane są z: automatyzacją wielu działań, w tym powtarzalnych, szybszymi i sprawniejszymi analizami dużej ilości danych, z odciążeniem pracowników od monotonnej pracy, Weryfikacja wydajności pracowników i wsparcie rozwoju pracowników

Część z tych korzyści jednocześnie generuje ryzyka prawne.

REKLAMA

Ryzyka prawne związane z rekrutacją i HR

Wprawdzie przepisy unijne o równości wynagrodzeń, które mocno wpłyną na procesy rekrutacyjne, mają zostać implementowane dopiero do 7 czerwca 2026 r. (i raczej nie ma co liczyć na to, że stanie się to wcześniej, raczej jak zwykle będzie opóźnienie), to jednak także z obowiązujących przepisów wyprowadzić możemy zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu. W tym zakresie korzystając z AI możemy niestety narazić się na powielenie błędów wynikających z materiałów źródłowych, którymi nakarmimy AI. Możemy również błędnie określić parametry, jakie sztuczna inteligencja ma przyjąć przy selekcji aplikacji kandydatów. Może okazać się zbyt sztucznie obiektywna i brak ludzkiego, subiektywnego spojrzenia może zmienić się z zalety w wadę, powodującą zarzut ze srony kandydata, który poczuje się dyskryminowany.

Także analizując wydajność pracowników, ich postępy rozwojowe możemy tu się narazić na błędy i ryzyko dyskryminacji pracowników przy np. awansie, proponowaniu nowych warunków zatrudnienia, jeżeli czynnik ludzki nie sprawdzi wyników pracy AI.

Prawo autorskie a AI w działaniach pracowników a odpowiedzialność na gruncie prawa pracy i odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich

Developerzy AI nie kryją się z tym, że karmią swoje generatywne sztuczne inteligencje także treściami objętymi prawem autorskim. Uzasadniają to nie tylko koniecznością zapewnienia prawidłowego i pełnego działania swoich produktów, ale również wyrażanym przekonaniem, iż treści generowane przez nie podlegają takiemu „przetworzeniu”, iż powstaje w istocie nowy utwór.

Nie da się ukryć, że dyskusja w tym zakresie toczy się głównie w odniesieniu do graficznego contentu, który stanowi wyłącznie jeden z wielu przykładów utworów, jakie są wykorzystywane. W pracy biurowej prawdopodobnie utwory pisane mogą być częściej wykorzystane i tu już może dochodzić do bezpośredniego naruszenia praw autorskich, jeżeli wykorzystane treści nie będą oznaczone jako cytat z podaniem autora i źródła. Co więcej takie naruszenie może być bardzo łatwo wykryte, choćby poprzez wyszukiwarkę internetową o specjalnym oprogramowaniu nie wspominając. Takie oprogramowanie jest wykorzystywane od lat do kontroli choćby prac naukowych.

Korzystając z AI pracownik może naruszyć prawa autorskie w ten sposób nawet nieświadomie. Pracodawca, jeżeli tego tekstu nie sprawdzi pod tym kątem i wykorzysta w swojej działalności gospodarczej będzie tym podmiotem, do którego z roszczeniem zwróci się właściciel tych praw autorskich. Co pozostanie pracodawcy jeżeli roszczenie okaże się słuszne? Jedynie dochodzić od pracownika naprawienia szkody jaką poniesie w wyniku roszczenia osoby trzeciej. To jednak jest ograniczone do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli szkoda została wyrządzona nieumyślnie. Pełnego naprawienia szkody przez pracownika możemy żądać wyłącznie jeżeli wykażemy, że szkoda została wyrządzona umyślnie, a to może w praktyce być dość trudne.

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa lub zawodowej, poufności danych oraz ochrony danych osobowych

Poufność danych i RODO to kolejna dziedzina, która przy korzystaniu z AI może zrodzić ryzyka, a co za tym idzie konsekwencje prawne, choć w tym wypadku mechanizm, w którym pracownicy mogą doprowadzić do takiej sytuacji jest odmienny. W tym bowiem wypadku problem wynika z mechanizmu uczenia się każdej AI.

Ten bowiem w uproszczeniu polega na karmieniu się danymi i ich przetwarzaniu. Informacje te przetwarzane są przez daną sztuczną inteligencje i następnie wykorzystywane do generowania przez nią treści. I tym samym, jeżeli nakarmimy AI, z której korzystamy danymi poufnymi, to mogą one następnie „wypłynąć” do przypadkowych użytkowników tej samej AI, względnie takiej która korzystała z pozyskanych przez nią danych. Co więcej AI może z naszych danych, np. projektów umów, planów inwestycyjnych itp. wyciągnąć wnioski, które mogą być wykorzystane przez naszą konkurencję.

Ryzyko wynikające z wprowadzenia danych osobowych do AI, których jesteśmy administratorem, jest w mojej ocenie oczywiste.

Do pewnego stopnia, przynajmniej jak zapewniają developerzy AI, płatne wersje tego oprogramowania nie wysyłają naszych danych do wersji nieodpłatnych tudzież nie są przetwarzane na potrzeby innych klientów. Takie rozwiązanie techniczne, choć ogranicza w istocie możliwości naszej AI (jest „mądra” danymi, którymi została nakarmiona), stanowi tu pewną ochronę.

W pozostałych jednak wypadkach grążą nam zarówno roszczenia ze strony podmiotów, których tajemnic nie uchroniliśmy, do tego odpowiedzialność dyscyplinarna za naruszenie tajemnicy zawodowej, jeżeli jesteśmy zobowiązani do jej chronienia i wreszcie kary nakładane przez Prezesa UODO za naruszenie ochrony danych osobowych.

Uwagi co do odpowiedzialności pracowników są identyczne jak w poprzednim punkcie.

Halucynacje AI

Jest to zjawisko, które pojawiło się po pewnym czasie używania AI, w momencie kiedy większość nich została już nakarmiona dostępnymi danymi i proces ten znacznie spowolnił z uwagi szybkość tworzenia nowych treści przez ludzi. Jednocześnie sztuczna inteligencja „chce” odpowiedzieć na postawione pytania i na skutek nieprzewidzianych przy jej pisaniu błędów algorytmów, rozmów z innymi AI, zaczyna generować fałszywe lub nierealistyczne dane lub treści np. wyniki statyczne lub nawet orzeczenia sądów. Skorzystanie z takich danych bez ich weryfikacji wpłynąć z kolei może na jakość świadczonych przez nas usług, np. treść porady prawnej lub podatkowej która oparta będzie tym samym na błędnych przesłankach lub założeniach.

Zła jakość naszej usługi to oczywiście odpowiedzialność za jej nienależyte wykonania przez przedsiębiorcę/pracodawcę a w przypadku zawodów regulowanych nawet odpowiedzialność Uwagi co do odpowiedzialności pracowników są identyczne jak w punkcie poświęconym prawu autorskiemu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Konkluzje

Na wstępie wspomniałem, iż znajomość ryzyk prowadzi do opracowania mechanizmów zabezpieczających przed nimi. Wspomniałem również, iż w obowiązującym prawie brak jest takich mechanizmów. Przeciwnie, są oczywiste i słuszne mechanizmy ryzyko zwiększające – obowiązujące prawo niezależnie od powstania AI dalej chroni prawa autorskie, dane osobowe czy też prawa pracownicze (o czym pisałem w poprzednim artykule poświęconym AI). Mechanizmy zabezpieczające wymagają zatem samodzielnego opracowania ale w ramach obowiązującego prawa, czemu poświęcony będzie kolejny materiał.

r.pr.,dor.pod. Mirosław Siwiński, partner w Nexia Advicero

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Co kandydaci na Prezydenta RP zamierzają zmienić w ochronie zdrowia? Szczegółowa relacja debaty prezydenckiej Trzaskowski-Nawrocki z dnia 23 maja 2025 r. [wybory prezydenckie w 2025 r.]

W dniu 23 maja br. w Telewizji Polskiej, odbyła się debata prezydencka z udziałem dwóch kandydatów II tury wyborów prezydenckich w 2025 r. – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego. Była ona podzielona na sześć bloków tematycznych, wśród których jednym była ochrona zdrowia. W tym segmencie, każdy z kandydatów udzielił odpowiedzi na trzy pytania przeciwnika. Oto szczegółowa relacja.

Po jakim czasie nie można odwołać darowizny?

Termin na odwołanie przekazanej darowizny jest dość krótki. Od czego zależy? Kiedy jest możliwe odwołanie darowizny?

Kiedy złożenie przysięgi przez nowo wybranego prezydenta RP? [WYBORY 2025]

Zgodnie z art. 128 Konstytucji, kadencja prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Pytanie brzmi: co to dokładnie oznacza i kiedy ten moment następuje? Kto stwierdza ważność wyborów na prezydenta RP?

Tusk obiecuje: Kwota wolna wzrośnie do 60 tys. zł, ale nie w tym roku

Premier Donald Tusk nie owija w bawełnę: podniesienie kwoty wolnej od podatku to jego priorytet, ale w 2025 roku Polacy nie mają na co liczyć. „To moja twarda obietnica – zrealizuję ją w tej kadencji” – zapowiada. Warunek? Deficyt musi trzymać się w ryzach, bo inaczej grozi nam utrata miliardów z UE.

REKLAMA

Tydzień, maksymalnie dwa. Wielu pracowników nie czeka dłużej na wynik rekrutacji

6 na 10 badanych pracowników fizycznych deklaruje, iż maksymalny czas rekrutacji, jakiego oczekują od potencjalnego pracodawcy, to dwa tygodnie. Tak wynika z badania „Rynek pracowników fizycznych”, przeprowadzonego na zlecenie serwisu Pracuj.pl.

Obniżenie wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej już w 2026 r.? Resort pracy daje minus Senatorom [PROJEKT]

Trwają prace nad obniżeniem wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej. Chodzi o projekt nowelizacji o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych wniesiony przez senatorów 18 grudnia 2024 r. Projekt trafił do sejmu na początku maja 2025 r.

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Sprawdź konto

Specjalny dodatek z ZUS trafił do 133,6 tys. osób w Polsce. Warto zweryfikować swoje konto, ponieważ w wielu przypadkach ZUS wypłacił świadczenie automatycznie, bez składania wniosku. Wielu osobom należą się bowiem z urzędu dodatkowe pieniądze i to nie miało, bo z wyrównaniem od stycznia i z uwzględnieniem marcowej waloryzacji.

Zmiany w e-ZLA już od 15 czerwca 2025 r. Zwolnienia lekarskie będą wyłącznie akceptowane w protokole HTTP/1.1

Od 15 czerwca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymusi korzystanie wyłącznie z protokołu HTTP/1.1 przy przesyłaniu elektronicznych zwolnień lekarskich (e-ZLA). O co chodzi z tą zmianą techniczną? ZUS odpowiada: Pacjenci mogą czuć się spokojnie.

REKLAMA

Niemcy ujawnili ilu mają migrantów. To już ponad jedna czwarta mieszkańców

Ilu migrantów jest u naszego zachodniego sąsiada? Z danych ujawnionych przez Federalny Urząd Statystyczny wynika, że ubiegłym roku w Niemczech mieszkało około 21,2 miliona osób z historią migracji. A zatem jest to już ponad jedna czwarta mieszkańców Niemiec.

Pokaźne zyski z PPK: 135-181 % przez ponad 5 lat. Jak sprawdzić stan rachunku PPK? Wypłacić można zawsze ale przed 60 urodzinami są potrącenia

Zysk statystycznego uczestnika PPK od grudnia 2019 roku do kwietnia 2025 r. wyniósł 135-181 proc. - biorąc pod uwagę kwoty, które uczestnik sam wpłacił. Taka informacja została podana w opublikowanym 21 maja 2025 r. nr 5 (43) biuletynu miesięcznego Pracowniczych Planów Kapitałowych.

REKLAMA