Nowelizacja ustawy antyprzemocowej została opublikowana w Dzienniku Ustaw i wkrótce wejdzie w życie. Jakie zmiany wprowadzi?
- Nowa definicja przemocy domowej
- Kto będzie chroniony
- Kto stosuje przemoc domową
- Zmiany w procedurze niebieskiej karty
- Programy psychologiczno-terapeutyczne dla sprawców przemocy
- Kwalifikacje dla osób kierujących ośrodkami dla ofiar przemocy
- Kiedy nowelizacja wejdzie w życie
Nowelizacja ustawy antyprzemocowej zmienia ustawową terminologię. Dotychczasowe pojęcie „przemoc w rodzinie” zostanie zastąpione przez „przemoc domową”. Zmieni się krąg osób objętych ochroną; będą przy tym określano jako „osoby doznające przemocy domowe”, zamiast – „osoby dotknięte przemocą w rodzinie” lub „ofiary przemocy w rodzinie”. Ustawowej definicji doczekało się także pojęcie „osoby stosującej przemoc domową”. Ponadto nowelizacja zmienia m.in. procedury „Niebieskiej karty” i wprowadza programy psychologiczno-terapeutyczne dla sprawców przemocy.
Nowa definicja przemocy domowej
Przemoc w rodzinie jest dotychczas definiowana jako jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób będących członkami rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Nowelizacja wprowadza do powyższej definicji nowe elementy: żeby dane działanie lub zaniechanie było uznane za przemoc domową musi wykorzystywać przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną (także połączenie takich przewag) osoby stosującej przemoc nad osobą doznającą przemocy. W szczególności przemocą domową będą działania lub zaniechania:
- narażające osobę doznającą przemocy na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
- naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
- powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
- ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
- istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Kto będzie chroniony
Ustawa antyprzemocowa posługuje się obecnie pojęciem członka rodziny, które obejmuje:
- małżonka,
- wstępnego,
- zstępnego,
- rodzeństwo,
- powinowatego w tej samej linii lub stopniu co osoby wymienione powyżej,
- osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka,
- osobę pozostająca we wspólnym pożyciu (tj. konkubenta, konkubinę),
- inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą (tj. każdego współlokatora, nawet jeśli nie jest spokrewniony lub spowinowacony).
Nowelizacja rozszerza ten katalog (i nie nazywa osób dotkniętych przemocą „członkami rodziny” – co jest spójne z kierunkiem zmian terminologii). Obejmować on teraz będzie:
- małżonka, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
- wstępnych i zstępnych oraz ich małżonków,
- rodzeństwo oraz ich wstępnych, zstępnych i ich małżonków,
- osobę pozostającą w stosunku przysposobienia i jej małżonka oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
- osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
- osobę wspólnie zamieszkującą i gospodarującą oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
- osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,
- małoletniego, wobec którego jest stosowana przemoc domowa lub który jest świadkiem przemocy domowej wobec innych osób.
Kto stosuje przemoc domową
Nowelizacja definiuje osobę stosującej przemoc domową – należy przez to rozumieć pełnoletniego, który dopuszcza się przemocy domowej wobec osób podlegających ochronie.
Zmiany w procedurze niebieskiej karty
Ustawa przewiduje także zmiany w procedurze niebieskiej karty. Wprowadzono np. przepis obligujący grupę diagnostyczno-pomocową do monitorowania sytuacji osób lub rodzin dotkniętych przemocą domową, a także zagrożonych jej wystąpieniem, w tym również po zakończeniu procedury niebieskie karty. Dodano również przepis umożliwiający pracę grupy diagnostyczno-pomocowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Programy psychologiczno-terapeutyczne dla sprawców przemocy
Nowelizacja ma też na celu rozwój oddziaływań skierowanych do osób stosujących przemoc. Projekt zakłada wprowadzenie przepisów dotyczących nowej formy wsparcia, czyli programów psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową. Przewiduje też wprowadzenie przepisów umożliwiających złożenie zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia przez osobę stosującą przemoc domową, w przypadku uporczywego uchylania się osoby stosującej przemoc domową od udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych lub psychologiczno-terapeutycznych.
Kwalifikacje dla osób kierujących ośrodkami dla ofiar przemocy
Regulacja doprecyzowuje również przepisy w zakresie kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Umożliwiono uznanie dotychczasowego doświadczenia zawodowego – wskazano, że osoby te muszą mieć co najmniej trzy lata stażu pracy w pomocy społecznej lub w placówkach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Ustanowiony zostanie również standard podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej.
Kiedy nowelizacja wejdzie w życie
Nowelizacja ustawy antyprzemocowej została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 21 marca. W życie wejdzie po upływie 3 miesięcy od tego dnia.