Ubezwłasnowolnienie częściowe jest uzasadnione gdy stan osoby która cierpi na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w tym w szczególności pijaństwo lub narkomanię, nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, ale potrzebna jest tej osobie pomoc do prowadzenia własnych spraw.
Kto opiekuje się osobą ubezwłasnowolnioną częściowo
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę. Osoba taka sprawuje opiekę nad majątkiem i sprawami życiowymi osoby ubezwłasnowolnionej częściowo. W tym miejscu występuje zasadnicza różnica co do ubezwłasnowolnienia całkowitego, które zakłada również całkowitą opiekę zwłaszcza nad samą osobą ubezwłasnowolnioną.
Zobacz: Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie
Skutki ubezwłasnowolnienia częściowego
Ubezwłasnowolnienie częściowe powoduje, że osoba taka staje się ograniczona w zdolności do czynności prawnych.
Aby osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych mogła zaciągnąć ważne zobowiązanie lub ważnie rozporządzić swoim prawem potrzebuje zgody przedstawiciela ustawowego, czyli w tym wypadku kuratora. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np. kupno gazety, podstawowych produktów żywnościowych, słodyczy. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba, że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.
Przedmioty majątkowe do swobodnego użytku
Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
Zobacz: Wypłaty z funduszu alimentacyjnego-zmiana prawa
Podstawy częściowego ubezwłasnowolnienia
Ubezwłasnowolnienie częściowe według prawa ustanawia się gdy stan osoby która cierpi na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w tym w szczególności pijaństwo lub narkomanię, nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego.
Osobie takiej potrzebna jest stała pomoc do prowadzenia swoich spraw. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego, ubezwłasnowolnienie częściowe uzasadniać może również hulaszczy tryb życia i trwonienie majątku jeżeli w ten sposób przejawia się zaburzenie psychiczne.
Zobacz: Separacja małżonków
Doradca tymczasowy
Dla osoby, co do której zostaje wszczęte postępowanie o ubezwłasnowolnienie ustanawia się doradcę tymczasowego, która to instytucja jest bliska instytucji kuratora. Osoba, dla której ustanowiono takiego doradcę, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych, tak samo jak osoba ubezwłasnowolniona częściowo.