Brak stanu rzeczy osądzonej w kościelnych procesach o niewazność małżeństwa

dr Arletta Bolesta
Adwokat kościelny
rozwiń więcej
fot. Fotolia
Wg Kodeksu Prawa Kanonicznego w sprawach dotyczących osób, a takimi sprawami są kościelne procesy o nieważność małżeństwa, nie ma tzw. stanu rzeczy osądzonej (kan. 1643 KPK). Innymi słowy: nawet, gdy w danej sprawie zapadły dwa jednobrzmiące wyroki, i to bez względu na to czy są one negatywne, czy nawet pozytywne, to także ten stan może ulec zmianie.

Jest to rzeczywiście „pocieszające” w przypadku wyroków negatywnych, bowiem oznacza to, iż gdy Strona, Strony dysponują nowymi dowodami, czy jakimś nowym światłem na dotychczas prowadzoną sprawę, wówczas mają prawo do prośby o jej nowe rozpatrzenie (tzw. nowe wniesienie sprawy) (kan. 1644 §1 KPK). Wydaje się jednak, wychodząc z praktycznego punktu widzenia, iż taka sytuacja zachodzi sporadycznie, bowiem już przy okazji apelacji Strona (Strony) pozbywają się definitywnie ostatnich środków dowodowych, nowych aspektów, w jakim należałoby rozważyć i zbadać dotychczasowe akta sprawy, ale skoro Prawodawca dał takowe prawo, to oznacza to tym samym, iż zaistnienie opisanej sytuacji nie jest do końca niemożliwe.

Zobacz także: W jaki sposób odczytywać wyrok kościelny?

Inaczej, w sensie czysto ludzkim, przedstawia się sytuacja, gdy w danej sprawie małżeńskiej zapadły dwa wyroki pozytywne, a mimo tego, przykładowo jedna ze Stron, czując się nimi pokrzywdzona, nie zgadza się z nimi i dąży do nowego rozpatrzenia sprawy. Na początku trzeba wyjaśnić, iż „naraża się” Ona tym samym na ew. przyjęcie sprawy, a w przyszłości na wydanie wyroku negatywnego i tym samym na niemożliwość zawarcia kościelnego małżeństwa. W tym przypadku nie oceniamy innej sytuacji, a mianowicie: zatajenia czegoś istotnego, aby właśnie nie narazić się na negatywne konsekwencje, nie chodzi zatem o jakieś zamataczenie, niemniej winno się jasno wytłumaczyć Stronie, iż musi być świadoma pewnych skutków. Trzeba zastanowić się również i odpowiedzieć na pytanie: czy rzeczywiście dotychczas prowadzony proces był pod tym względem „wadliwy”, czy rzeczywiście na podstawie dotychczasowych żmudnie zbadanych dowodów nie było prawa do wydania takiego, a nie innego wyroku. Aby móc odpowiedzieć na te pytania czy też inne potrzeba pewnego obiektywizmu i fachowej wiedzy.

Obecnie interesuje nas też kwestia tego, jak wygląda procedura w przypadku nowego wniesienia. Zaleca się skierowanie prośby o nowe rozpatrzenie sprawy przez Trybunał II Instancji do Najwyższego Trybunału Roty Rzymskiej, to ten Trybunał podejmuje decyzję czy sprawę przyjąć, czy też odrzucić. Prośbę można wnosić w każdym czasie, natomiast jej uzasadnienie w ciągu trzydziestu dni (kan. 1644 §1 KPK). Dalsze kroki, przy pozytywnej decyzji, są już bardziej znane, gdyż po zabraniu pod uwagę tego, co przedstawiła Strona (Strony) zapada wyrok.

Jak widać, sprawy ludzkie są na tyle skomplikowane, że Prawodawca przewidział możliwość jakby wciąż otwartego procesu, od aktywności zatem samej Strony zależy ew. zmiana wyroków, przy czym nie może być to aktywność nieuzasadniona, nieracjonalna, aby mówić o zmianie.

Na zakończenie warto dodać i przypomnieć, że nieraz Strona, Strony dochodzą do wniosku po dwóch wyrokach negatywnych, iż proces winien przebiegać z innego tytułu, rozpoczęcie jego więc od początku czasami jest o wiele łatwiejsze aniżeli prośba o nowe rozpatrzenie sprawy.

Polecamy serwis: Rozwód kościelny

Prawo
Czy 3 maja trzeba iść do kościoła i jest to święto nakazane?
03 maja 2024

3 maja wypada święto kościelne Matki Bożej Królowej Polski. Czy 3 maja idzie się do kościoła i jest to święto nakazane?

Zewnętrzne zagrożenie bezpieczeństwa państwa. Prezydent skierował projekt ustawy do Sejmu
03 maja 2024

Prezydent RP Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o działaniach organów władzy państwowej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Projekt zakłada m.in. powołanie nowego Dowództwa Połączonych Rodzajów Sił Zbrojnych oraz likwidację niejasności w obszarach kompetencyjnych organów władzy publicznej.

Czy można robić grilla na balkonie w bloku? Jakie są przepisy?
02 maja 2024

Majówka zwykle zaczyna sezon na grillowanie. Co roku wracają te same pytania np. o to czy można robić grilla na balkonie w bloku? Jakie są przepisy? Sprawdźmy, czy można dostać mandat za grilla na balkonie.

Marszałek Hołownia: jestem absolutnie przekonany, że teraz idzie czas flagi
02 maja 2024

Te czasy flagi, bo jestem absolutnie przekonany, że teraz idzie czas flagi, pokazują, że jak mamy flagę to mamy siebie, nawzajem. Flaga była po to, żeby ludzie gromadzili się wokół; dzisiaj tego bycia ze sobą bardzo nam trzeba - powiedział marszałek Sejmu Szymon Hołownia w Dzień Flagi RP.

Matura 2024 r. Sprawdź czy rozwiążesz maturę z matematyki 2023 r. [Formuła 2023 r. arkusz egzaminacyjny CKE]
02 maja 2024

Sprawdź, czy rozwiążesz arkusz z matematyki z "Matura 2023 r."

Wreszcie podwyżki w samorządach. O 700 zł - 1000 zł [rozporządzenie, projekt]
02 maja 2024

Podwyżka wyniesie od  700 do 1000 zł. I dotyczy osób zarabiających najmniej w samorządach.

Dodatkowe 100 zł miesięcznie dopłaty do prądu. Niezależnie od bonu energetycznego. Sprawdź, dla kogo. Budżet to 30 mln zł.
03 maja 2024

Dodatkowe 100 zł miesięcznie dopłaty do prądu. Niezależnie od bonu energetycznego. Celem jest zapobieganie rezygnacji z leczenia. PFRON przeznaczy na ten cel 30 mln złotych.

System kaucyjny: Zwrot butelek szklanych w każdym sklepie. Projekt ustawy trafił do konsultacji
02 maja 2024

Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi trafił do konsultacji społecznych i uzgodnień. Projektowane regulacje dotyczą systemu kaucyjnego, który ma obowiązywać od 2025 r.

Bon senioralny od 1 stycznia 2026 r. Komu będzie przysługiwał, na jakich zasadach, w jakiej wysokości? Pieniądze w ramach KPO
02 maja 2024

W ramach finansowania z KPO, od 1 stycznia 2026 r. wprowadzony zostanie bon senioralny przysługujący osobom w wieku powyżej 75. lat, które będą potrzebowały pomocy w codziennych czynnościach. Wartość bonu senioralnego ma wynosić maksymalnie 2150 zł miesięcznie. Komu dokładnie będzie przysługiwał, na jakich zasadach?

pokaż więcej
Proszę czekać...