Rada Ministrów przyjęła w lipcu Koncepcję Rozwoju Kraju 2050. To rządowy dokument wyznaczający długofalowe kierunki rozwoju Polski w zakresie ekonomii, gospodarki kraju, społeczeństwa, przemian technologicznych, zmian klimatycznych i wielu innych czynników, które będą miały wpływ na to jak będzie nam się żyło za 25 lat.
- Czym jest KRK 2050?
- Jakie są cele Koncepcji Rozwoju Kraju 2050?
- KRK 2050: siła państwa w jedności i dialogu
- KRK 2050: zmiana paradygmatu na rzecz zrównoważonego rozwoju
- KRK 2050: odporność na globalne kryzysy
- KRK 2050: nowoczesne planowanie i edukacja
- KRK 2050: spójność społeczna i stabilne finanse
- KRK 2050: system emerytalny w Polsce do przemodelowania, powinien promować dłuższą pracę - strategia rządu
Czym jest KRK 2050?
Przypatrujemy się nowo przyjętej Koncepcji Rozwoju Kraju 2050 (KRK 2050). To strategiczny dokument, który ma wyznaczyć kierunek rozwoju na następne 25 lat. To coś więcej niż zwykły plan - to pewnego rodzaju "mapa drogowa", która ma pomóc Polsce w zmieniającym się świecie, pełnym wyzwań i niepewności. Chodzi głównie o aspekt ekonomiczny, technologicznych i socjalny Polaków.
Dokument został zatwierdzony 25 lipca 2025 roku przez Radę Ministrów, powstał w odpowiedzi na globalne megatrendy, takie jak zmiany demograficzne, transformacja technologiczna i klimatyczna, czy reorganizacja porządku geopolitycznego. Po raz pierwszy w Polsce do stworzenia tak kompleksowej wizji wykorzystano strategiczny foresight, czyli analizę różnych scenariuszy przyszłości. Dzięki temu dokument ma być elastyczny i "odporny" na niespodziewane zmiany.
Jakie są cele Koncepcji Rozwoju Kraju 2050?
KRK 2050 to fundamentalny krok w budowaniu zdolności państwa do myślenia strategicznego. Jak podkreśla minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, dokument ma pomóc Polsce nie tylko radzić sobie z globalnymi wyzwaniami, ale również efektywnie wykorzystywać pojawiające się szanse. Główne cele i założenia KRK 2050 to:
- Wizja nowoczesnej, odpornej i solidarnej Polski, która do 2050 roku staje się państwem neutralnym klimatycznie, oferującym wysoką jakość życia.
- Analiza kluczowych megatrendów, które będą kształtować naszą rzeczywistość w nadchodzących dekadach.
- Scenariusze rozwoju, które mają przygotować Polskę na różne warianty przyszłości.
- Wyzwania, takie jak transformacja społeczna, rozwój innowacyjnej gospodarki i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa.
Dokument stanowi fundament dla przyszłych strategii rozwojowych, inspirując działania na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Jego powstanie było efektem szerokiej współpracy – w prace zaangażowani byli eksperci, samorządy, środowisko akademickie, a także obywatele.
We wstępie KRK 2025 czytamy: "Aktualne megatrendy – Wyłanianie się nowej gospodarki, Przyspieszenie technologiczne, Wzrost globalnych problemów społecznych, Wzrost dynamiki zmian środowiskowych, Reorganizacja przestrzeni, Transformacja globalnego porządku – jak również coraz liczniejsze ogniska konfliktów zbrojnych sprawiają, że żyjemy w świecie dynamicznych zmian oraz niepewności i w obliczu przyszłości, którą coraz trudniej przewidzieć. Transformacje te oddziałują na wszystkie sfery życia mieszkańców globu w perspektywie zarówno krótko-, jak i długoterminowej. Decydenci – od szczebla lokalnego po międzynarodowy – zobowiązani są, by nie dopuścić do biernego dryfu oraz zaprzepaszczenia potencjału europejskiego i rozpraszania zasobów, lecz wykorzystać wyłaniające się z tych przemian szanse dla rozwoju. By tak się stało, konieczne jest przygotowanie narzędzi planowania strategicznego, które będą ukierunkowane na zbadanie konsekwencji zachodzących zmian i nakreślenie możliwych w przyszłości scenariuszy, a jednocześnie pozwolą na przygotowanie polityk publicznych z wyprzedzeniem, by tworzyły rzeczywistość, której pragniemy jako mieszkańcy Ziemi, indywidualne osoby, członkowie społeczności, przedsiębiorcy, obywatele czy użytkownicy przestrzeni."
KRK 2050: siła państwa w jedności i dialogu
Pierwszym i najważniejszym wnioskiem KRK 2050 jest konieczność wzmocnienia państwa. Nie chodzi tu jednak o centralizację, a o modernizację i współpracę. Plan zakłada odejście od dotychczasowego myślenia (zbyt ogólnego), na rzecz wspólnych rozwiązań, opartych na precyzyjnej analizie danych. Kluczowe jest też wzmocnienie pozycji i finansów samorządów, by mogły skutecznie realizować lokalne plany rozwojowe. Nowy model zarządzania zakłada także regularny dialog z ekspertami, biznesem i organizacjami pozarządowymi, by decyzje były podejmowane w sposób partycypacyjny i świadomy.
KRK 2050: zmiana paradygmatu na rzecz zrównoważonego rozwoju
Dokument podkreśla, że dalszy rozwój nie może być mierzony wyłącznie wzrostem PKB. Czas na zmianę paradygmatu. KRK 2050 stawia na równowagę społeczną i środowiskową, uznając naturę i przestrzeń za zasoby krytyczne. Oznacza to, że każda decyzja – od planowania przestrzennego, przez przemysł, po rolnictwo – musi uwzględniać wpływ na planetę.
Celem jest sprawiedliwa transformacja, która nie pogłębia nierówności, a promuje odpowiedzialną konsumpcję i aktywne uczestnictwo w międzynarodowych porozumieniach klimatycznych.
KRK 2050: odporność na globalne kryzysy
W epoce narastającej niepewności, odporność państwa staje się priorytetem. KRK 2050 stawia na inwestycje w przełomowe technologie, zwłaszcza te o podwójnym zastosowaniu (cywilnym i wojskowym). Kluczowe jest również zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację źródeł, a także wzmocnienie infrastruktury krytycznej i systemu zarządzania kryzysowego. Polska ma również aktywnie działać na arenie międzynarodowej, umacniając swoją pozycję w sojuszach, by wspólnie odpowiadać na globalne zagrożenia, takie jak cyberataki czy terroryzm.
KRK 2050: nowoczesne planowanie i edukacja
Koncepcja kładzie nacisk na planowanie przestrzenne oparte na współpracy samorządów. Przestrzeń ma sprzyjać rozwojowi gospodarczemu, jednocześnie chroniąc środowisko i zapewniając mieszkańcom łatwy dostęp do usług publicznych. Równolegle dokument wskazuje na konieczność wielodziedzinowej transformacji, z edukacją na czele. Nowe programy nauczania mają kształtować umiejętności przyszłości, a system uczenia się dorosłych umożliwić elastyczne dostosowywanie się do zmieniającego się rynku pracy.
KRK 2050: spójność społeczna i stabilne finanse
Kluczowym celem jest budowanie spójności społecznej, by technologiczne i gospodarcze przeobrażenia nie prowadziły do pogłębiania nierówności. KRK 2050 stawia na zapobieganie wykluczeniom, wspieranie ekonomii społecznej oraz wyrównywanie szans rozwojowych między regionami. Realizacja wszystkich tych ambitnych celów wymaga stabilnych finansów publicznych. Dokument zakłada, że w dłuższej perspektywie niezbędne będzie racjonalne zarządzanie budżetem i transparentne finansowanie strategicznych projektów, by zapewnić trwały i zrównoważony rozwój.
KRK 2050: system emerytalny w Polsce do przemodelowania, powinien promować dłuższą pracę - strategia rządu
Przyjęta niedawno przez rząd Koncepcja Rozwoju Kraju 2050 zakłada, że system emerytalny w Polsce wymaga przemodelowania pod kątem nowych modeli świadczenia pracy, promocji dłuższej aktywności zawodowej, czy stabilnych narzędzi gromadzenia kapitału na emeryturę. Według strategii, w obliczu ciągłego spadku liczby osób w wieku produkcyjnym i niedoboru kadr, uwagi wymaga ponadto niska aktywność zawodowa w niektórych grupach społecznych. W dokumencie czytamy:
"(...) Przemodelowania wymaga system emerytalny. Powinien obejmować powstające nowe modele świadczenia pracy (inne rodzaje pracy niż stałe, pełnoetatowe zatrudnienie), promować dłuższą aktywność zawodową oraz oferować stabilne, bezpieczne i niepubliczne narzędzia gromadzenia kapitału na emeryturę" (...)Konieczna staje się zatem poprawa uczestnictwa w rynku pracy we wszystkich grupach wiekowych i grupach społecznych. Potrzebne są nowe schematy motywowania do wejścia na rynek pracy i wsparcia pozostania na nim przez dłuższy okres życia oraz towarzyszenia w zdobywaniu umiejętności i kompetencji w stale zmieniającym się środowisku pracy. W tym zakresie konieczne jest rozwijanie i wykorzystanie potencjału m.in. sektora ekonomii społecznej, w którym osoby starsze mogą kontynuować swoją aktywność zawodową w warunkach dopasowanych do ich potrzeb, a także aktywnie uczestniczyć w życiu społeczności lokalnych (...). Ważnym elementem w rozwiązaniu tego problemu jest również przekształcenie systemu świadczeń socjalnych tak, aby nie demotywował do bycia zatrudnionym. Równolegle do tego zmian wymaga system świadczeń i usług związanych z opieką nad osobami potrzebującymi wsparcia oraz wspieranie egalitarnego, aktywnego zawodowo rodzicielstwa, zgodnego z fazami życia rodziny".
Podsumowując, polska wyznacza sobie nowe, odważne cele. Koncepcja Rozwoju Kraju 2050 (KRK 2050) to nie tylko zbiór idei, ale przede wszystkim konkretny plan działania. Jego kluczowe wnioski stanowią drogowskaz dla administracji, biznesu i społeczeństwa obywatelskiego, pokazując, w jakich obszarach trzeba działać już dziś, aby za 25 lat Polska była krajem nowoczesnym, bezpiecznym i sprawiedliwym.