Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi a prawo do obsługi poza kolejnością na SOR – Ministerstwo Zdrowia znów odpowiada

• O co pytano Ministerstwo Zdrowia? Chodziło o prawa krwiodawców w SOR-ach
• Co odpowiedziało Ministerstwo Zdrowia?
• Kolejność na SOR-ach - decyduje lekarz, nie legitymacja dawcy krwi
• ZHDK nie może powoływać się na uprawnienia dodatkowe na oddziale SOR. Co dokładnie napisał Minister Zdrowia?

Wokół uprawnień Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi (ZHDK) znów narasta dyskusja. Wielu dawców, którzy od lat oddają krew, zastanawia się, czy przysługuje im prawo do obsługi poza kolejnością na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. Choć temat ten wraca regularnie, szczególne emocje wzbudziła odpowiedź Ministerstwa Zdrowia z 22 lipca 2025 roku. To właśnie wtedy resort ponownie zajął stanowisko w sprawie proponowanych zmian przepisów. Wielu liczyło na korzystne rozstrzygnięcie, jednak treść pisma okazała się rozczarowująca. Ministerstwo jasno wskazało, że na SOR-ze o kolejności przyjęcia pacjentów decyduje wyłącznie stan zdrowia, a nie posiadane odznaczenia czy tytuł Zasłużonego Dawcy.

O co pytano Ministerstwo Zdrowia? Chodziło o prawa krwiodawców w SOR-ach

Jak przypomina ostatnio na kanale Facebook Legion Klub HDK: „Kilka lat temu pytano Ministerstwo Zdrowia, czy osoby z tytułem ZHDK🩸 mają prawo do obsługi poza kolejnością w SOR🏥. Odpowiedź była wtedy jednoznaczna: ❌ nie mogą.”

Temat powrócił w 2025 roku za sprawą inicjatywy posłów, którzy zaproponowali zmianę przepisów. Ich zdaniem, dawcy powinni mieć takie prawo, „w sytuacjach, gdy ich stan zdrowia na to pozwala i nie zagraża to innym pacjentom wymagającym pilnej pomocy🚨.”

Co odpowiedziało Ministerstwo Zdrowia?

W najnowszym piśmie z 22 lipca 2025 roku Ministerstwo Zdrowia ponownie zajęło stanowisko. Jak cytuje Legion Klub HDK: „Zasłużeni dawcy mają prawo do obsługi poza kolejnością w przychodniach, poradniach i aptekach. Jednak na SOR-ze o kolejności przyjęcia decyduje wyłącznie stan zdrowia pacjenta, a nie dodatkowe uprawnienia.”

Resort zdrowia podkreślił także, że „każdy pacjent jest oceniany medycznie, a priorytet zawsze mają osoby w stanie nagłego zagrożenia życia.”

Kolejność na SOR-ach - decyduje lekarz, nie legitymacja dawcy krwi

Zgodnie z aktualnymi przepisami, Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi mogą korzystać z przywilejów w placówkach ochrony zdrowia, ale nie na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych. Jak podsumowuje Legion Klub HDK: „Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi nie mają prawa do obsługi poza kolejnością na SOR-ach – decyduje wyłącznie lekarz i stan zdrowia pacjenta🧑‍🦽.”

Dla tysięcy honorowych dawców w Polsce to rozczarowująca informacja. Mimo wieloletniego wkładu w ratowanie życia innych, prawo do obsługi poza kolejnością na SOR wciąż im nie przysługuje. Ministerstwo pozostaje nieugięte – w stanach nagłych najważniejsze jest zagrożenie życia, a nie posiadane odznaczenia.

Przy czym, pod pod postem Legion Klub HDK pojawiło się wiele komentarzy, które jasno pokazują, że temat budzi emocje nawet wśród samych krwiodawców. Część internautów poparła stanowisko Ministerstwa Zdrowia, podkreślając, że na SOR-ze zawsze powinna decydować „pilność medyczna, a nie uprawnienia”. Zaznaczano też, że „na SOR obowiązuje triaż i tak powinno zostać”. Ktoś inny natomiast określili pomysł pierwszeństwa dla ZHDK jako „bzdurny” i sprzeczny z zasadami ratownictwa. Nie brakowało też głosów o rozszerzeniu przywilejów, jedna z osób sugerowała, że „niepełnoletnie dzieci krwiodawców mogłyby być przyjmowane poza kolejnością w przychodniach”. Dyskusja pokazała, że choć krwiodawcy są zgodni co do misji pomocy innym, różnią się w opiniach o zakresie swoich przywilejów.

ZHDK nie może powoływać się na uprawnienia dodatkowe na oddziale SOR. Co dokładnie napisał Minister Zdrowia?

Oto pełna odpowiedź Ministra Zdrowia, z dnia 22 lipca 2025 roku: „W odpowiedzi (…) w sprawie wprowadzenia dodatkowego przywileju dla zasłużonych honorowych dawców krwi – obsługi poza kolejnością na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR), uprzejmie proszę o przyjęcie poniższego.

Zgodnie z art. 47cust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych¹ świadczeniobiorca, który posiada tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu” i przedstawi legitymację „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu” ma prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.

W ust. 2-4 uszczegółowiono zasady realizacji ww. uprawnienia, tj. korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej, w tym jednak część z przywołanych reguł, tj. te opisane w ust. 2 i 4,obejmuje zakres świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w szpitalach i świadczeń specjalistycznych udzielanych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, co do których obowiązuje tzw. system kolejkowy, zgodnie z art. 20 ustawy oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Odrębne zasady obowiązują w komórce organizacyjnej powołanej do udzielania świadczeń w stanie nagłego zagrożenia zdrowia, którą jest szpitalny oddział ratunkowy (SOR)²... Każdy pacjent trafiający do ww. oddziału jest niezwłocznie poddawany ocenie i przydzielany do jednej z kategorii pilności, zróżnicowanych pod kątem stopnia pilności udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej oraz wynikających z aktualnego poziomu zagrożenia jego życia. Ze względu na charakter tych świadczeń osoby, o których mowa w art. 47c ww., w tym osoby posiadające tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi„, nie mogą powoływać się na szczególne uprawnienia dot. korzystania ze świadczeń poza kolejnością, gdyż kryterium decydującym jest kryterium medyczne, a o kolejności udzielania świadczeń decyduje lekarz mając przede wszystkim na uwadze stan zdrowia pacjenta.”

¹ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146, z późn. zm.).
² Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz.U. z 2024 r. poz. 336, z późn. zm.).