Emeryci przeszli na niekorzystnie rozliczaną przez ZUS emeryturę wcześniejszą z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.
15 lat temu duża część Polaków była przekonana, że emerytura wcześniejsza to rodzaj bonusu. Za pracę w szkodliwych warunkach otrzymywano “premię” w postaci wcześniejszej emerytury. Nikt nie przewidział, że będzie kara za "wcześniejszą" emeryturę w postaci obniżenia (dożywotniego) emerytur powszechnych (60 lat i 65 lat). Osoby wybierające emerytury wcześniejsze miały też presję albo obawę o zwolnienie z pracy - "Jak nie pójdę na taką emeryturę, to mnie zwolnią". I taką historię opowiedział nam czytelnik (jego list w dalszej części artykułu).
Niekorzystne przeliczenie emerytury powszechnej za okres 2013 – 2015 r.
W praktyce jest często obniżenie emerytury powszechnej o około 1000 zł. Wynika z zastosowania przez ZUS artykułu 25 ust. 1b ustawy emerytalnej - przepis nakazuje ZUS pomniejszenie podstawy emerytalnej o kwoty wypłacone emerytowi w okresie emerytury wcześniejszej. W wyroku z 4 czerwca 2024 Trybunał Konstytucyjny uznał takie pomniejszające przeliczenie emerytury za niekonstytucyjne. Ale tylko w odniesieniu do emerytów, którzy byli na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r.
Przykład:
Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2010 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2010– 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt ma szanse na odzyskanie części straconych pieniędzy. Na dziś tylko na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Z uwagi na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw ZUS odmawia dokonania prawidłowego rozliczenia wypłaconych emerytur oraz podniesienie kwoty emerytury na przyszłość.
Na ochronę konstytucyjną ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie mogą liczyć emeryci którzy na wcześniejszą emeryturę przeszli po 2013 r.
Emeryt przeszedł na wcześniejszą emeryturę w 2014 r. Wniosek o rozpoczęcie korzystania z emerytury powszechnej złożył w 2019 r. ZUS przeliczył niekorzystnie kapitał emerytalny. Kwoty wypłaconej emerytury wcześniejszej za okres 2014 – 2019 zostały „odjęte” od jego emerytury powszechnej. Emeryt nie ma szans na odzyskanie części straconych pieniędzy. Nawet na podstawie wyroku Sądu Okręgowego i Apelacyjnego. Jedyną jego szansą jest specustawa.
Oba przykłady różnią się tylko datą przejścia na wcześniejszą emeryturę - 2010 r. kontra 2014 r.
Obawa o pracę przyczyną przechodzenia na wcześniejsze emerytury w okresie 2010-2015?
Tak tłumaczą swoje decyzje o przejściu na wcześniejszą emeryturę (tak niekorzystną w w porównaniu do emerytury powszechnej). “Baliśmy się że zostaniemy zwolnieni z pracy” pracodawca jednoznacznie mówił: „Nie przejdziesz na wcześniejszą emeryturę zwolnimy cię z pracy.” Poniżej list czytelnika do redakcji z takim argumentem:
Dlaczego przeszedłem na niekorzystną emeryturę wcześniejszą? Musiałem. Traciłem pracę. Straciłem zdrowie.
Chciałbym w tym temacie (przejścia na niekorzystnie przeliczaną emeryturę wcześniejszą - dopisek redakcji) dodać jeszcze, że mnie właśnie dotyczył brak ochrony przedemerytalnej. Jak skończyłem 60 lat w listopadzie 2015 r., to przestała mnie obowiązywać ochrona ponieważ w 2011 r. zgłosiłem chęć przejścia na wcześniejszą emeryturę. Po ukończeniu 60 lat wypowiedziano mi warunki płacy i pracy (tj. zmieniono stanowisko kierownika działu technologii na technologa i zmieniono płacę z 8500 zł na 4600 zł), czyli ponad 45 procent mniej.
I co wtedy co miałem zrobić po pół roku przeszedłem na wcześniejszą emeryturę.
Nie tylko że względu na zmianę warunków umowy o pracę ale władze firmy dały mi do zrozumienia że ze względu na stan zdrowia (ubytek słuchu 70 procent w 2019 r. uznana jako choroba zawodowa) powinien przejść na wcześniejszą emeryturę .
Konsekwencją tego było wpadnięcie w moc art. 21 ust. 1b ustawy emerytalnej przez naszego czytelnika, a jego historię opisaliśmy tutaj: