O zasiłek celowy z pomocy społecznej mogą co do zasady ubiegać się osoby, które spełniają określone kryteria dochodowe. Przy wyższych dochodach pomoc można przyznać tylko wyjątkowo. Kto dostanie specjalny zasiłek celowy?
- Dla kogo zasiłek celowy z MOPS?
- Specjalny zasiłek z MOPS wyjątkowo
- Kryterium dochodowe w pomocy społecznej. Najważniejsze fakty
- Podsumowanie
Dla kogo zasiłek celowy z MOPS?
„Chciałbym uzyskać zasiłek celowy z pomocy społecznej na leki i inne artykuły niezbędne do rehabilitacji. Czy otrzymam takie świadczenie pomimo przekroczenia kryterium dochodowego?” – pyta Czytelnik.
Zasiłek celowy jest świadczeniem, które przysługuje w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby życiowej. W szczególności taką pomoc można przyznać na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych i leczenia, ogrzewania, w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
Przepisy co do zasady przewidują przyznanie zasiłku ceowego osobom, które spełniają określone kryterium dochodowe. Niezależnie od dochodu można przyznać zasiłek celowy w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego. W takim przypadku pomoc przysługuje przez okres do 2 miesięcy od dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym, w trakcie jego realizacji, stała się osobą zatrudnioną. Poza tym, niezależnie od dochodu, zasiłek celowy może być przyznany osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Specjalny zasiłek z MOPS wyjątkowo
W sytuacji przekroczenia kryterium dochodowego ustawa o pomocy społecznej umożliwia przyznanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie:
- specjalnego zasiłku celowego w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny (zasiłek ten nie podlega zwrotowi);
- zasiłku okresowego, zasiłku celowego lub pomocy rzeczowej (pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową).
Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje jednak pojęcia „szczególnie uzasadnionego przypadku”. W tym celu warto odwołać się do orzecznictwa. Jak stwierdził NSA w wyroku z 7 sierpnia 2019 r. (sygn. I OSK 4406/18) „"szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 41 pkt 1 u.p.s. uzasadniający przyznanie specjalnego zasiłku celowego ma miejsce wówczas, gdy sytuacja życiowa osoby lub rodziny, ponad wszelką wątpliwość, bez konieczności wnikliwych zabiegów interpretacyjnych istniejącego stanu rzeczy, pozwala stwierdzić, że jest nadzwyczaj drastyczna, dotkliwa w skutkach i głęboko ingerująca w plany życiowe, a wynika ze zdarzeń nienależących do zdarzeń codziennych. (…) Tylko zatem w razie stwierdzenia, że taki przypadek miał miejsce, może być przyznany specjalny zasiłek celowy. Musi być to przypadek na tyle charakterystyczny i odbiegający od sytuacji innych osób znajdujących się w trudnym położeniu, że uzasadnia przyznanie pomocy z uwagi na nadzwyczajność zdarzenia, które wystąpiło i jest na tyle dotkliwe w skutkach, że dana osoba sobie z nim nie poradzi, nawet przy uwzględnieniu możliwości ludzkiej zapobiegliwości”.
„Sąd I instancji uznał, że sytuacja skarżącego, który osiąga dochód ponad dwuipółkrotnie przekraczający kryterium dochodowe nie jest wyjątkowa na tle innych osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej i nie może w związku z tym zostać zakwalifikowana jako "szczególnie uzasadniony przypadek". W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd prawidłowo ocenił, że organy nie przekroczyły granic uznania administracyjnego. Nie można było bowiem organom skutecznie zarzucić naruszenia prawa z tego tylko powodu, że świadczenie nie zostało przyznane” – podkreślił przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 października 2024 r. (sygn. I OSK 2234/22).
O rozmiarze przyznanej pomocy decyduje organ gminy, biorąc pod uwagę konkretne okoliczności. Maksymalna wysokość przyznanego specjalnego zasiłku celowego wyniesie od 1 stycznia 2025 r. 1010 zł dla osoby samotnej, a dla rodziny będzie to kwota 823 zł pomnożona przez liczbę jej członków.
Kryterium dochodowe w pomocy społecznej. Najważniejsze fakty
- Kryterium dochodowe jest wymagane m.in. do uzyskania zasiłku stałego, zasiłku okresowego czy zasiłku celowego z pomocy społecznej;
- Od 1 stycznia 2025 r. kryteria dochodowe w pomocy społecznej będą wynosiły 1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 823 zł dla osoby w rodzinie. W 2024 r. wynoszą odpowiednio: 776 zł i 600 zł;
- Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty kryteriów dochodowych uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.
- Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje możliwość wprowadzenia obowiązkowej corocznej weryfikacji kryteriów dochodowych;
- Organ gminy (poza określonymi wyjątkami) bierze pod uwagę dochody z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku;
- W ustawie o pomocy społecznej wyliczone są świadczenia, które nie podlegają włączeniu do dochodu. Są to m.in. świadczenie wychowawcze („800 plus”), bon energetyczny czy dodatek węglowy.
Podsumowanie
Uzyskanie w ośrodku pomocy społecznej specjalnego zasiłku celowego jest możliwe. Trzeba jednak pamiętać, iż takie świadczenie jest przyznawane w szczególnie uzasadnionych przypadkach. O tym czy zasiłek zostanie przyznany i ile będzie wynosił decyduje w dużej mierze sytuacja wnioskodawcy.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 1283; ost. zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 1572)