Umowa o zakazie konkurencji w okresie trwania stosunku pracy może stanowić odrębną umowę bądź też być częścią umowy o pracę. W orzecznictwie wskazuje się również, że pracodawca może zastrzec nawiązanie stosunku pracy od wyrażenia zgody przez pracownika na zakaz konkurencji.
Odmowa pracownika przyjęcia propozycji zawarcia takiej umowy, złożonej przez pracodawcę w czasie trwania stosunku pracy, może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że propozycja ta jest niezgodna z kodeksem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1997 r., I PKN 333/97).
W komentarzu Kazimierza Jaśkowskiego wskazuje się, że pod pojęciem działalność konkurencyjna wobec pracodawcy rozumie się wszelkie czynności zarobkowe podejmowane na własny rachunek (jako przedsiębiorca) lub na rachunek osoby trzeciej (jako pracownik, zleceniobiorca i tym podobne), jeżeli te czynności pokrywają się, przynajmniej częściowo, z zakresem działalności pracodawcy. Dotyczy to zarówno produkcji towarów lub świadczenia usług tego samego rodzaju, jak i towarów i usług zbliżonych do działalności pracodawcy, które mogą je zastąpić (usługi lub towary o charakterze substytucyjnym).
Zobacz: Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Umowa o zakazie konkurencji w okresie trwania stosunku pracy powinna określać rodzaje działalności objęte zakazem konkurencji. Nie może więc obejmować ona podejmowania jakiejkolwiek dodatkowej pracy przez pracownika, bowiem w takim zakresie byłaby ona sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 2008 r., I PK 27/08 (OSNP 2010, nr 3-4, poz. 34) stwierdził, że obowiązkom wynikającym z umowy o zakazie konkurencji (art. 1011 i 1012) uchybia jedynie taka działalność pracownika, która jest przez niego rzeczywiście prowadzona, adresowana do tego samego kręgu odbiorców i która choćby częściowo pokrywa się z działalnością pracodawcy i realnie zagraża jego interesom.
Kolejnym ważnym elementem umowy zakazu konkurencji jest określenie jej granic terytorialnych. Najczęściej granice terytorialne pokrywają się z obszarem działalności danego pracodawcy.
Czas obowiązywania umowy w zasadzie zależy od czasu trwania stosunku pracy. Jeśli z warunków umowy nie wynika nic innego okres trwania zakazu konkurencji pokrywa się z okresem trwania stosunku pracy u danego pracodawcy. Z chwilą rozwiązania lub ustania stosunku pracy umowa taka z mocy samego prawa wygasa.
Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może być umową zarówno odpłatną jak i nieodpłatną. Nie ma więc – w odróżnieniu od zakazu konkurencji po zakończeniu stosunku pracy obowiązku wypłaty dla pracownika odszkodowania z uwagi na związanie taką umową.
Forum: Wypowiedzenie umowy lojalnościowej
Natomiast naruszenie przez pracownika warunków umowy o zakazie konkurencji rodzi poważne skutki. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 lipca 1998 r., I PKN 218/98 (OSNAPiUS 1999, nr 15, poz. 480) stwierdził, że podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak również wtedy, gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły.